Okres odnowienia
 
Autorzy strony: L. Bolibok, B. Brzeziecki
 
Rodzaje okresów odnowienia     Dobór długości okresu odnowienia dla gatunku     Ogólny i cząstkowy okres odnowienia    
 
 
 
Prof. Jaworski przytacza definicję zaproponowaną przez prof. Sokołowskiego już w roku 1930, w myśl której okres odnowienia to czas, jaki upływa od rozpoczęcia do zakończenia cięć odnowieniowych w drzewostanie, czyli okres od pierwszego ciecia obsiewnego aż do chwili całkowitego uprzątnięcia drzewostanu z powierzchni manipulacyjnej. Jako rok rozpoczęcia okresu odnowienia może też być wybrany moment powstania samorzutnego odnowienia w drzewostanie.

Aktualne Zasady Hodowli Lasu modyfikują nieco tą definicję, precyzując zakończenie procesu odnowienia jako „ostatnie cięcie uprzątające resztę starodrzewu przewidzianego do usunięcia z powierzchni manipulacyjnej”, co ma niewątpliwie związek z zalecanym od niedawna pozostawianiem na zrębach kęp starodrzewu.

 
 
Okres odnowienia kończy się z momentem uprzątnięcia ostatnich drzew przeznaczonych do usunięcia
 
««
Rodzaje okresów odnowienia
 
Okresy odnowienia we wszystkich opisanych w Zasadach Hodowli Lasu rodzajach i formach rębni zaliczają się do jednej z czterech, niżej wymienionych kategorii długości.
  • Okres odnowienia krótki - do 10 lat.
  • Okres odnowienia średni - 11 do 20 lat.
  • Okres odnowienia długi - 21 do 40 lat.
  • Okres odnowienia bardzo długi - powyżej 40 lat.

W przypadku znaczenego udziału cięć przerębowych w odnawianym drzewostanie można nie wyznaczać ogólnego okresu odnowienia.

 
««
Dobór długości okresu odnowienia dla gatunku
 
Wytworzony przez wybraną rębnię efekt ekologiczny może być potrzebny nowej generacji drzew przez różny okres czasu, stosownie do wymagań odnawianych gatunków. Długość okresu odnowienia drzew wzrasta z ich zdolnością do znoszenia ocienienia.

Dla przyrodniczych warunków Polski prof. Jaworski proponuje następujące okresy odnowienia (od obsiania się aż do usamodzielnienia podrostu) dla różnych odnawianych gatunków:

  • Jodły w drzewostanach jednogatunkowych - 50-60 lat.
  • Jodły o docelowym udziale w drzewostanie poniżej 50 % - około 30-40 lat.
  • Buka 10-20 lat.
  • Świerka 8-15 lat.
  • Dębu 3-15 (najczęściej 8-10) lat.
  • Sosny 2-3 (maksymalnie 5) lat.

Przy wyborze rębni w konkretnym drzewostanie należy zawsze dążyć do zgodności efektu ekologicznego tej rębni z wymaganiami ekologicznymi odnawianych gatunków. Jedną z przesłanek takiego wyboru powinien być związany z tą rębnią przedział długości okresu odnowienia.

 
««
Ogólny i cząstkowy okres odnowienia
 
Jeżeli pojęcie okresu odnowienia ma być odniesione jedynie do określonego fragmentu odnawianego drzewostanu (np. smugi bądź gniazda), to taki okres odnowienia określa się jako cząstkowy. Dla lepszego rozróżnienia, ogólnym okresem odnowienia określa się natomiast łączny czas odnowienia całego drzewostanu objętego cięciami w danej rębni.

Czasami, nieco upraszczając, używa się pojęcia okresu odnowienia dla gatunku. W praktyce jednak oznacza to czas odnowienia powierzchni zajętych przez ten gatunek.

W niektórych sytuacjach długość ogólnego okresu odnowienia jest zwykłą sumą długości okresów cząstkowych. Może się tak zdarzyć, gdy odnawiany drzewostan zostanie podzielony na kolejno po sobie odnawiane smugi. Konieczny jest jednak warunek, że kolejne smugi będą odnawiane dopiero gdy odnowienie na poprzedzającej smudze osiągnie samodzielność biologiczną. W takim przypadku okresy cząstkowe nie zachodzą na siebie w czasie.

W przypadku, gdy możliwe jest rozpoczęcie odnowienia na kolejnej smudze zanim na smudze poprzedzającej zakończy się odnowienie cząstkowe, okresy odnowienia na tych smugach zachodzą na siebie. Wówczas całkowity okres odnowienia będzie krótszy od sumy okresów cząstkowych.

««