Aspekty urządzeniowe rębni
 
Autor strony: H. Żybura
 
Określenie wielkości pozyskania w rębniach zupełnych     Określenie wielkości pozyskania w rębniach złożonych     Ład czasowy w rębniach złożonych     Ład przestrzenny w rębniach złożonych    
 
 
 
Użytkowanie zasobów drzewnych, regulowane etatem pozyskania, jest pochodną potrzeb wynikających z celów hodowlanych i ochronnych i ma zapewnić ciągłość produkcji możliwie dużej ilości drewna najlepszej jakości. Etat realizowany jest w ramach użytków rębnych i przedrębnych. Użytki rębne to drewno pochodzące z realizacji rębni.

Podczas cięć rębnych należy maksymalnie ograniczyć różne zagrożenia dla młodego pokolenia, utrzymując niskie koszty pozyskania drewna. Osiągnięciu tych celów służy przestrzeganie zasad ładu przestrzennego i czasowego. Poniżej przedstawiono podstawowe różnice w określaniu wielkości pozyskania oraz zasadach ładu przestrzennego i czasowego, jakie występują między rębniami zupełnymi i złożonymi.

 
««
Określenie wielkości pozyskania w rębniach zupełnych
 
Rozwiązania istniejące przy rębniach zupełnych są stosunkowo proste. Skoncentrowane cięcia na powierzchniach zrębowych wykonywane są z reguły w jednym roku. Łatwo jest zaplanować ład czasowy i przestrzenny. Pomocny jest tutaj podział obrębu na ostępy. Planowanie może komplikować jedynie sytuacja, gdy mamy do czynienia z powierzchniowo dużymi, jednowiekowymi drzewostanami, najczęściej sosnowymi. Wówczas realizacja rębni w ostępie z zachowaniem kierunku cięć mogłoby prowadzić do znacznego przekroczenia wieku rębności. W takiej sytuacji zachodzi potrzeba stosowania wrębów.
 
 
Odnowienie rozległych jednowiekowych sośnin wymaga założenia kilku wrębów
 
««
Określenie wielkości pozyskania w rębniach złożonych
 
Znacznie więcej utrudnień w planowaniu pojawia się przy realizacji rębni złożonych. Tempo cięć odnowieniowych zależy przede wszystkim od wzrostu i rozwoju młodego pokolenia. Proces odnowienia powinna cechować płynność. Zapobiega to powstawaniu stromych brzegów między płatami kolejno powstających odnowień, a także pozwala na stałe uzupełnianie gatunkami, których brakuje w składzie lub też ich odnowienie zajmuje zbyt małą powierzchnię.
 
««
Ład czasowy w rębniach złożonych
 
Planowanie terminu wykonania zabiegów w rębniach złożonych może być w praktyce ustalone tylko w formie wytycznych, ponieważ lata nasienne, warunki pogodowe, tempo wzrostu nalotów i podrostów i inne, trudne do przewidzenia czynniki uniemożliwiają sztywne regulowanie cięć odnowieniowych.

W związku z tym przy określaniu wielkości pozyskania należy brać pod uwagę sytuacje, że kolejny nawrót cięcia odnowionego może być przyśpieszony lub też zajdzie potrzeba jego opóźnienia.

 
««
Ład przestrzenny w rębniach złożonych
 
W rębniach częściowych ład przestrzenny realizowany jest między innymi przez wyznaczanie pasów manipulacyjnych. Potrzeba równoczesnego wchodzenia z poszczególnymi odmianami cięć częściowych na kolejne pasy manipulacyjne wymusza bardzo wnikliwą ocenę stanu odnowienia.

Przykładowo, wejście z kolejnymi cięciami odsłaniającymi na pierwszym pasie manipulacyjnym, pierwszym cięciem odsłaniającym na drugim pasie manipulacyjnym i cięciem obsiewnym na trzecim pasie musi uwzględnić zarówno stan odnowienia na dwóch pierwszych pasach i wystąpienie roku nasiennego dla gatunków odnawianych naturalnie na trzecim pasie manipulacyjnym.

W grupie rębni gniazdowych ład przestrzenny realizowany jest również przez wyznaczanie pasów manipulacyjnych. Zakładanie gniazd i ich odsłanianie jest uzależnione od tempa wzrostu odnowienia na gniazdach (IIIa) lub też na gniazdach i powierzchni międzygniazdowej odnowionej cięciami częściowymi (IIIb).

Szczególną wagę należy przykładać do ładu przestrzennego w rębniach stopniowych, szczególnie w rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej (IVd). Jest to ta forma rębni, która w naszych lasach jest wykorzystywana do odnowienia drzewostanów o zróżnicowanym składzie gatunkowym i budowie pionowej, a także do przebudowy drzewostanów. Długi lub bardzo długi okres odnowienia powoduje, że pozyskanie drewna, a przede wszystkim zrywka, odbywa się przy różnym stopniu zaawansowania wzrostu młodego pokolenia. W celu ograniczenia szkód związanych z pozyskaniem drewna w rębni IVd należy w pierwszej kolejności wyznaczyć granicę transportu.

««