Warunki panujące na dużym zrębie zupełnym
 
Autor strony: L. Bolibok
 
 
 
Powierzchnie otwarte ekologicznie duże powstają zwykle jako skutek zjawisk klęskowych
 
Posuwając się od ściany drzewostanu w głąb dużej ekologicznie powierzchni początkowo napotyka się warunki obecne na powierzchni ekologicznie małej. Gdy odległość od najbliższej ściany drzewostanu przekracza 1h warunki wzrostu odnowień coraz bardziej przypominają warunki panujące na powierzchni otwartej.

Powierzchnia otwarta charakteryzuje się pełnym dostępem bezpośredniego światła słonecznego, a co za tym idzie również ciepła w ciągu dnia. Ponieważ w nocy drzewostan otaczający powierzchnię ekologicznie dużą w małym stopniu może ograniczyć wypromieniowanie ciepła, jest ona narażona na większe dobowe wahania temperatur niż powierzchnia mała. Wiosną i jesienią może to być przyczyną częstszego występowania przymrozków.

 
 
Charakterystyczne dla powierzchni otwartych przymrozki radiacyjne mają najostrzejszy przebieg w warstwie przygruntowej
 
Buk odnawiany na otwartej powierzchni cierpi od przymrozków
 
Rozległa otwarta przestrzeń pozwala wiatrom dotrzeć również do powierzchni, gruntu co w połączeniu z silną insolacją powoduje przesuszanie wierzchnich warstw gleby oraz wzmaga transpirację drzewek młodego pokolenia.

O ile wierzchnia część profilu glebowego na dużych zrębach może być przesuszona, o tyle w głębszych warstwach profilu glebowego obserwuje się podwyższenie poziomu wody gruntowej, niekiedy w skrajnym przypadkach (na siedliskach wilgotnych) aż do wystąpienia zabagnienia. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest usunięcie z dużej powierzchni drzewostanu, który dotychczas zużywał na własne potrzeby dużą część wody obecnej w glebie, przyległe drzewostany mogą nie być w stanie zagospodarować nowo powstałej „nadwyżki" dostępnej w glebie wody.

 
 
Rabatowałki na podtopionej powierzchni zrębu
 
Duży dostęp światła i ciepła przyśpiesza rozkład ściółki i próchnicy zawartej w glebie. Z jednej strony może to zmniejszyć zakwaszenie gleby i przejściowo zwiększyć dostępność składników pokarmowych w wierzchnich warstwach gleby co można by uznać za zjawisko korzystne. Z drugiej strony daleko posunięty rozkład martwej materii organicznej zawartej w glebie zmniejsza jej zdolność do gromadzenia wody co może pogorszyć warunki wzrostu odnowienia.

Ważną konsekwencją dużego dostępu światła do powierzchni gruntu jest ekspansja roślinności zielnej, która może być bardzo poważną konkurencją dla nowej generacji drzewostanu, ale może też - odpowiednio kontrolowana - stanowić osłonę młodych drzewek w krytycznym dla nich okresie życia.

Duże ekologicznie powierzchnie nie są „gorsze" od małych, są po prostu inne. Warunki tam panujące sprzyjają gatunkom drzew o pionierskiej strategii życiowej, których naloty mają duże wymagania świetlne i nie są szczególnie wrażliwe na przymrozki (sosna, brzozy, wierzby, osika).

««