Wykorzystanie przestojów
 
Autor strony: T. Andrzejczyk
 
Dobór gatunków     Przesłanki decyzji o pozostawieniu przestojów     Zagęszczenie przestojów    
 
 
 
Przestoje to drzewa pozostawione w formie jednostkowej, rzadziej grupowej, na powierzchni zrębu zupełnego lub na powierzchni drzewostanu odnawianego rębniami złożonymi (z wyjątkiem rębni przerębowej), które wejdą w skład nowego drzewostanu i utrzymają się w nim do następnego cyklu odnowieniowego.

Podstawowym celem pozostawiania przestojów jest produkcja grubego surowca drzewnego o wysokiej jakości; dodatkowo mogą one pełnić także funkcje hodowlane (źródło nasion, osłanianie odnowień), krajobrazowe oraz przyrodnicze (utrzymanie różnorodności biologicznej).

Ze względu na rosnące z wiekiem zagrożenie drzew przez grzyby powodujące zgniliznę drewna, jak również wyraźny spadek zapotrzebowania przemysłu drzewnego na sortymenty grube należy się liczyć, że pozostawianie przestojów może przynieść straty ekonomiczne. Współcześnie pod pojęciem przestoju określa się nieraz także inne stare drzewa, o roli pozaprodukcyjnej, które są pozostawiane na powierzchni objętej cięciami rębnymi.

Rębnię zupełną z pozostawieniem przestojów opisał prof. Bernadzki w podręczniku "Cięcia odnowieniowe".

 
««
Dobór gatunków
 
Spośród lasotwórczych gatunków naszych drzew największą przydatność na przestoje mają sosna zwyczajna i modrzew europejski. Gatunki te są względnie odporne na szkody od wiatru i potrafią się przystosować do nowych warunków środowiskowych.

Natomiast niecelowe jest pozostawianie jodły i buka (uszkodzenia od zgorzeli słonecznej), świerka (szkody od wiatru) i dębu (pojawienie się pędów epikormicznych na pniu).

 
««
Przesłanki decyzji o pozostawieniu przestojów
 
Do czynników decydujących o celowości pozostawienia przestojów (w klasycznym rozumieniu tej kategorii drzew) należą:
  • Położenie drzewostanu: brak zagrożenia ze strony imisji przemysłowych, silnych wiatrów itp.
  • Cechy drzewostanu: wysoka jakość i zdrowotność.
  • Siedlisko pozwalające na uzyskanie co najmniej III klasy bonitacji sosny.
  • Cechy drzew przestojowych: wysokie stanowisko biosocjalne, dobrze rozwinięta, długa korona (powyżej 1/3 wysokości drzewa); brak objawów chorobowych, strzała prosta, dobrze oczyszczona, bez śladów żywicowania i uszkodzeń mechanicznych, szczególnie w szyi korzeniowej i odziomkowej części pnia.
 
««
Zagęszczenie przestojów
 
Optymalna liczba przestojów pozostawianych w formie jednostkowej po zakończeniu cięć odnowieniowych powinna wynosić 20 - 30 drzew na hektarze. Nie wlicza się tu drzew pozostawianych w kępach starodrzewu.

Przy większej liczbie przestojów wyraźny stanie się ich negatywny wpływ na przyrost młodej generacji drzew i produkcję przyszłego drzewostanu.

««