Zręby nowej generacji
| |||
Autorzy strony: B. Brzeziecki, J. Zajączkowski | |||
Wykorzystanie odnowień naturalnych Wykorzystanie elementów starodrzewu Poprawa warunków biocenotycznych Kształt i wielkość powierzchni zrębowej Trzebieże przekształceniowe | |||
Stosowanie cięć zupełnych nie musi prowadzić do powstawania drzewostanów o małym zróżnicowaniu strukturalnym | |||
Standardowe formy rębni zupełnej są łatwe w realizacji, odpowiednie dla rozpowszechnionych u nas gatunków światłożądnych i od dawna szeroko stosowane w naszych lasach. Prowadzą jednak do powstawania kompleksów drzewostanów o prostej strukturze, niekorzystnej z punktu widzenia trwałości i bogactwa biologicznego ekosystemu leśnego. Poniżej przedstawiono propozycje modyfikacji rębni zupełnej, które pozwalają na zachowanie większości zalet tej formy cięć, ograniczając jednocześnie jej niekorzystne następstwa. Propozycje te, zawarte w aktualnym wydaniu Zasad Hodowli Lasu, już od wielu lat są realizowane w praktyce. Przykład takich działań w nadl. Ostrów Mazowiecka opisano szczegółowo w artykule prof. B. Brzezieckiego i nadl. P. Uścian-Szaciłowskiego. | |||
«« Wykorzystanie odnowień naturalnych | |||
Wykorzystanie istniejących podrostów i stymulowanie naturalnego odnowienia sosny na zrębie | |||
Zręby zupełne nie muszą być kojarzone z odnowieniem sztucznym. Ze względu na istotne zalety odnowienia naturalnego, próby jego zastosowania powinny być podejmowane wszędzie tam, gdzie nie występują poważne przeciwskazania dla tego typu działań. Nawet jeśli z jakichś powodów nie można wykorzystać tego sposobu odnowienia, należy rozważyć wykorzystanie sztucznego siewu nasion, ponieważ metoda ta zachowuje większość korzyści płynących z odnowienia naturalnego, zmniejszając jednocześnie niepewność związaną z takimi czynnikami, jak stan drzewostanu macierzystego, gęstość obsiewu naturalnego czy układ warunków pogodowych. Technologia naturalnego odnowienia jest już dość dobrze opanowana. Wskazówki odnoszące się do sosny - gatunku światłożądnego, który zwykle dominuje w odnowieniu na powierzchniach zrębowych - podano na innej stronie poradnika. | |||
«« Wykorzystanie elementów starodrzewu | |||
Pozostawiony na zrębie wykrot to poszukiwane miejsce schronienia dla wielu gatunków zwierząt | |||
Należy podkreślić, że wykonanie zrębu zupełnego nie oznacza usunięcia na nim wszystkich istniejących drzew. Wiele składników drzewostanu poprzedniej generacji może być z powodzeniem wykorzystanych dla zachowania lub zwiększenia wartości biologicznej ekosystemu, a także z powodu racjonalizacji kosztów odnowienia. Kluczowe znaczenie dla realizacji powyższych celów mają
| |||
Przykład pnia o ciekawym kształcie, pozostawionego przed laty na zrębie przy drodze leśnej | |||
Przy projektowaniu serii zrębów w pasie ostępowym należy rozważyć w szczególności:
| |||
«« Poprawa warunków biocenotycznych | |||
Duża remiza i inne elementy strukturalne różnicujące środowisko na zrębie zupełnym | |||
Gatunki biocenotyczne stanowią nie tylko wartościową bazę pokarmową dla pożytecznych zwierząt leśnych, ale również - zwłaszcza, gdy tworzą większe płaty o strukturze odmiennej od pozostałej częsci drzewostanu - stwarzają szanse rozwoju dla bardzo wielu gatunków drobniejszych zwierząt, w tym ciepłolubnych owadów. Ponieważ często mają dość duże wymagania siedliskowe i świetlne, a także stanowią atrakcyjny pokarm dla zwierzyny, krytyczną sprawą dla ich przeżycia jest prawidłowe wprowadzenie i ochrona w pierwszych latach życia. | |||
Krzewy biocenotyczne w uprawie | |||
«« Kształt i wielkość powierzchni zrębowej | |||
Im mniejszy zrąb, tym lepsza osłona boczna dla gatunków wrażliwych na przymrozki | |||
Panujące na zrębie zupełnym warunki mikroklimatyczne są zupełnie odmienne od tych, które występowały na tej samej powierzchni przed usunięciem drzewostanie. Są one niekorzystne - a często wręcz zabójcze - dla zdecydowanej większości występujących w lesie gatunków roślin i zwierząt. Złagodzenie niekorzystnych zjawisk związanych z pojawieniem się w lesie większej powierzchni otwartej, niezbędne w takiej sytuacji, można osiągnąć m. in. poprzez:
| |||
Wybór kierunku bruzd wpływa na warunki wilgotnościowe kiełkowania i wzrostu siewek | |||
| |||
Zatokowa granica różnicuje mikroklimat zrębu oraz poprawia niekorzystny efekt krajobrazowy | |||
«« Trzebieże przekształceniowe | |||
Różnicowanie struktury rozległych drągowin przez stymulację obsiewu sosny | |||
W drzewostanach dojrzewających o szczególnie uproszczonej strukturze pionowej i składzie gatunkowym wskazane jest rozszerzenie standardowych celów stawianych zabiegom pielęgnacyjnym ((trzebieżom późnym). Oprócz pielęgnowania zapasu i wprowadzania dolnych warstw, trzebież przekształceniowa powinna wzbogacać skład i strukturę drzewostanu, co osiąga się poprzez:
| |||
«« | |||
|