Rębnie II częściowe
| |||
Autorzy strony: B. Brzeziecki, L. Bolibok | |||
Geneza Przestrzenna organizacja cięć Szlaki zrywkowe Wykorzystanie dolnych warstw Zalety Ograniczenia w stosowaniu Mniej wskazane lokalizacje | |||
Odnowienie sosny w rębni częściowej | |||
Rębnia częściowa zakłada odnowienie naturalne w oparciu o obsiew górny w warunkach osłony drzewostanu macierzystego. Warunki wzrostu odnowienia są modyfikowane przez raczej równomierne usuwanie części drzew z całości odnawianej powierzchni. Zasadniczo wykorzystuje się jeden rok nasienny (wyjątkowo dalsze lata dobrego urodzaju) i ewentualne uzupełnienia przez odnowienie sztuczne. Prowadzi to do powstawania drzewostanów jednowiekowych lub mało zróżnicowanych wiekowo, zazwyczaj zdominowanych przez gatunek, którego rok nasienny był wykorzystany. W miarę wzrostu odnowienia i zwiększania się jego wymagań świetlnych w kolejnych nawrotach cięć częściowych przerzedza się drzewostan osłaniający aż do jego usunięcia (z wyjątkiem kęp starodrzewu), gdy przestaje on być potrzebny jako osłona. Rębnie częściowe mogą być stosowane zarówno w drzewostanach gatunków ciężkonasiennych lub światłożądnych, ale nawrót cięć i ilość pobieranej w ramach cięć masy muszą być dostosowane do wymagań odnawianych gatunków. Ze względu na duże zagrożenie szkodami od wiatru, możliwości wykorzystania rębni częściowych w drzewostanach świerkowych są bardzo ograniczone. Obowiązujące Zasady Hodowli Lasu polecają do stosowania - zależnie od wyjściowego i docelowego składu gatunkowego - następujące formy rębni częściowej: wielkopowierzchniową (IIa), pasową (IIb), smugową (IIc) oraz gniazdową (IId). Ich szczegółowe omówienia znajdują się na dalszych stronach tej części poradnika. | |||
«« Geneza | |||
Jak podaje prof. Bernadzki, cięcia odnowieniowe o charakterze zbliżonym do cięć częściowych były już stosowane we Francji i Niemczech już w XV wieku. Początkowo polegały one na pozostawianiu na powierzchni zrębowej określonej liczby drzew nasiennych. W drugiej połowie XVIII i w pierwszej połowie XIX wieku ukształtował się podział cięć częściowych na trzy zabiegi o różnych celach: cięcie obsiewne, cięcie prześwietlające oraz cięcie uprzątające. Na początku XIX wieku tak określona rębnia częściowa była dominującą formą zagospodarowania lasu, stosowaną we wszystkich rodzajach drzewostanów. W drzewostanach bukowych, dębowych i mieszanych złożonych z buka jodły i świerka rębnia ta dawała dobre efekty, natomiast w drzewostanach świerkowych i sosnowych częste były niepowodzenia. Dało to impuls do upowszechnienia się rębni zupełnych w tego typu drzewostanach. Doświadczenia ze stosowaniem rębni częściowej w drzewostanach jodłowych były pozytywne, ale stwierdzono w nich konieczność wydłużenia okresu odnowienia i zróżnicowania nasilenia cięć w przestrzeni, co lepiej odpowiadało wymaganiom ekologicznym jodły. | |||
«« Przestrzenna organizacja cięć | |||
Ład przestrzenny w rębni częściowej ma podobny charakter jak w rębni zupełnej. Strefy, pasy bądź smugi powinny być położone względem siebie tak, żeby bardziej przerzedzone fragmenty były osłonięte przez mniej przerzedzone, bądź przez sąsiedni jeszcze nie odnawiany drzewostan. Kierunek prowadzenia cięć częściowych powinien być przeciwny do kierunku niebezpiecznych w danym terenie wiatrów | |||
«« Szlaki zrywkowe | |||
Aby zminimalizować szkody w odnowieniu związane z usuwaniem dojrzałych drzew, konieczne jest założenie sieci szlaków zrywkowych. Spotykane czasami ograniczanie się do wykorzystania jedynie już istniejącej sieci dróg leśnych powoduje, że oszczędności związane z wykonaniem szlaków technologicznych skutkują stratami w odnowieniu i koniecznością kosztownych uzupełnień po cięciach uprzątających. Przy ocenie konieczności rozbudowy istniejącej sieci szlaków technologicznych należy uwzględnić czy obejmują one swym zasięgiem cała odnawianą powierzchnię i czy są oddalone od siebie nie więcej jak 1-1.5h. Szlaki (koleiny) nie powinny przebiegać bliżej niż 0.5-0.7 m od pni drzew. W miarę możliwości szlaki powinny mieć przebieg prostoliniowy, ewentualne zakręty powinny być łagodne i powinny wychodzić na drogę wywozową pod ostrym kątem. Projektując uzupełnienia istniejącej sieci szlaków technologicznych należy w miarę możliwości omijać istniejące płaty wartościowych odnowień planowanych do wykorzystania. Stałe szlaki technologiczne powinny być wykonane najpóźniej w fazie cięć przygotowawczych. | |||
«« Wykorzystanie dolnych warstw | |||
Istniejące kępy nalotów i podrostów o odpowiedniej jakości hodowlanej i zgodne z przyjętym gospodarczym typem drzewostanu powinny być włączane w skład przyszłego drzewostanu. Przy odnawianiu buka, dębu lub innych gatunków o skłonnościach do tworzenia rozpieraczy, włączanie istniejących pod okapem pojedynczych podrostów lub ich małych rozproszonych grup tych gatunków może powodować problemy na etapie pielęgnowania młodników. W przypadku odnawiania cięciami częściowymi jodły, istniejące pojedyncze podrosty lub ich kępy można traktować jako zaczątki stożków - elementów pionowego zróżnicowania przyszłego drzewostanu, pożądanych w młodnikach jodłowych. | |||
«« Zalety | |||
| |||
«« Ograniczenia w stosowaniu | |||
| |||
«« Mniej wskazane lokalizacje | |||
Pod koniec realizacji cięć częściowych silnie przerzedzony drzewostan wykazuje zmniejszoną odporność na działanie wiatru. Szkody powodowane przez wiatr obniżają wartość pozyskiwanego drewna jak również mogą powodować duże straty w odnowieniach. Z tego powodu nie jest wskazanie stosowanie tej rębni w takich miejscach, gdzie w okresie użytkowania przedrębnego obserwowano częste wiatrołomy lub wiatrowały. Do zagrożonych można zaliczyć drzewostany narażone na silne uderzenia wiatru wynikające z konfiguracji terenu lub przebiegu granicy rolno-leśnej. Obniżona stabilność może dotyczyć również drzewostanów rosnących na glebach, które uniemożliwiają wytworzenie drzewom silnego systemu korzeniowego stabilizującego je w glebie. Są to np. płytkie gleby inicjalne oraz gleby z wysokim poziomem wód gruntowych. Ryzyko uszkodzeń i strat z nimi związanych zawsze wzrasta w miarę zwiększania się powierzchni objętej cięciami (strefy). | |||
«« | |||
|