Rębnia częściowa wielkopowierzchniowa IIa
 
Autor strony: L. Bolibok
 
Organizacja i technika cięć     Rębnia IIa w drzewostanach dębowych     Rębnia IIa w drzewostanach sosnowych     Schemat rębni IIa w Zasadach Hodowli Lasu    
 
 
 
Stosowanie rębni częściowej wielkopowierzchniowej wiąże się z większym ryzykiem rozległych uszkodzeń drzewostanu przez wiatr niż w przypadku innych form rębni częściowej. Dlatego stosowana jest ona wtedy gdy podjęcie takiego ryzyka jest uzasadnione bądź istnieją przesłanki, że takie ryzyko jest stosunkowo małe.

Głównymi gatunkami odnawianymi rębnią IIa są buk i dęby. Ich rzadkie lata nasienne zmuszają do stosowania jednoczesnego odnowienia dużych powierzchni w celu optymalnego wykorzystania urodzaju. Stosowanie tej formy rębni prowadzi zazwyczaj do zachowania dominacji odnawianego gatunku w drzewostanie następnej generacji.

W rzadkich, szczególnie sprzyjających sytuacjach rębnię tą można wykorzystać także do odnowienia innych gatunków - np. sosny.

 
Schemat rębni częściowej wielkopowierzchniowej IIa
 
««
Organizacja i technika cięć
 
Rębnia IIa w drzewostanie bukowym
 
Zalecana szerokość powierzchni manipulacyjnej (strefy) w rębni częściowej wielkopowierzchniowej wynosi do 150 m, a ogólna powierzchnia strefy - do 6 ha. W uzasadnionych wypadkach, np. w razie zaawansowanego procesu odnowienia naturalnego, dopuszcza się użytkowanie całego drzewostanu.

Najbardziej typowym zastosowaniem rębni IIa jest odnowienie drzewostanów bukowych. W jej rezultacie uzyskuje się młodniki, w których udział gatunków domieszkowych nie przekracza 20%.

Całkowity okres odnowienia drzewostanu bukowego na jednej strefie wynosi zazwyczaj 15-20 lat i jest uzależniony od tempa rozwoju odnowień. W cięciach obsiewnych prof. Bernadzki zaleca usunięcie 20-30% zapasu drzewostanu o zwarciu umiarkowanym. Pierwsze cięcie odsłaniające wykonuje się w trzecim roku po obsiewie. Okres cięć odsłaniających może trwać od 8-12 lat. Cięcia uprzątające można wykonać, gdy wysokość odnowienia waha się w zakresie 1.0-1.5 metra, ale w lokalizacjach bardziej narażonych na przymrozki należałoby ostatecznie odsłaniać wyższe podrosty (1.5-2.0 m).

Aby nie tworzyć monokultur bukowych, już po pierwszym cięciu odsłaniającym można wprowadzać domieszkę gatunków o mniejszych wymaganiach świetlnych w młodości. Jodłę - ze względu na powolny wzrost w młodości - należałoby wprowadzać rzadszych fragmentach drzewostanu jeszcze na etapie cięć przygotowawczych. Gatunki domieszkowe o dużych wymaganiach świetlnych, stosunkowo dobrze znoszące mikroklimat powierzchni otwartej, należy wprowadzać po cięciu uprzątającym.

 
««
Rębnia IIa w drzewostanach dębowych
 
W drzewostanach dębowych zastosowanie rębni IIa pozwala uzyskać młodniki z dominacją tego gatunku. Cięcia obsiewne dla dębu są silniejsze niż dla buka, ale zadrzewienie pozostającego drzewostanu nie powinno spaść poniżej 0.6. Ponieważ gleba w starszych prześwietlonych drzewostanach dębowych jest często zadarniona, należy wykonać po opadnięciu żołędzi przygotowanie gleby na w postaci orki pługiem talerzowym.

Okres cięć odsłaniających dla dębu zaczyna się 2-3 lata po obsiewie i trwa 6 do 8 lat. Prof. Bernadzki zaleca prowadzić cięcia odsłaniające w dwóch nawrotach. Do cięcia uprzątającego zadrzewienie powinno być sprowadzone do poziomu około 0.2-0.3. Odsłanianie podrostów dębowych może nastąpić wtedy, gdy mają one około 1,5 metra wysokości, a w lokalizacjach bardziej narażonych na przymrozki - nawet 2 m.

Całkowity okres odnowienia drzewostanu dębowego na jednej strefie wynosi zazwyczaj 8-10 lat. W przypadku uzupełniania odnowień innymi gatunkami należy zwrócić uwagę na stosunkowo wolne u dęba tępo wzrostu w młodości. Domieszki nie powinny mieć okazji do zdominowania młodych dębów.

 
««
Rębnia IIa w drzewostanach sosnowych
 
Odnowienie sosny w rębni częściowej
 
W drzewostanach sosnowych rębnia IIa może mieć dwojakie zastosowanie: może służyć ona do naturalnego odnowienia sosny lub do przebudowy drzewostanów tego gatunku.

Warunkiem udanego odnowienia sosny cięciami częściowymi jest nie zachwaszczająca się gleba na siedliskach borowych. Jednak przed podjęciem decyzji o zastosowaniu tej rębni do odnawiania sosny należy zastanowić się, czy istnieje dobry powód ku temu. Sosna ma stosunkowo często lata nasienne i zamiast rębni wielkopowierzchniowej zazwyczaj bezpieczniej jest stosować rębnię częściową pasową, bądź obsiew boczny w rębni zupełnej pasowej. Ewentualne niepowodzenie odnowienia naturalnego sosny w tych rębniach byłoby mniejszym (powierzchniowo) problemem.

Drugi rodzaj zastosowania tej rębni w drzewostanach sosnowych dotyczy przebudowy drzewostanów. Cięcia częściowe ulegają wtedy uproszczeniu i powinny być podejmowane w oparciu o potrzeby świetlne wprowadzanych podsadzeń (lub spontanicznych odnowień samosiewnych) gatunków docelowych. Rębnia częściowa wielkopowierzchniowa jest szczególnie potrzebna w przypadku drzewostanów, które ze względu na duże tempo zamierania muszą być szybko przebudowane.

Możliwe jest również zastosowanie rębni IIa do szybkiej przebudowy drzewostanów innych gatunków o stosunkej odporności na działanie wiatru (np. olszy szarej).

 
««
Schemat rębni IIa w Zasadach Hodowli Lasu
 
Wskaż poniższy symbol prezentacji, aby zobaczyć powiększoną, barwną i opatrzoną komentarzami wersję schematu tej rębni, włączonego do ostatniego wydania Zasad Hodowli Lasu.
 
Rębnia IIa - ilustracje z ZHL 2003
««