Stosowanie przedplonów
 
Autor strony: E. Bernadzki
 
Gatunki tworzące przedplony     Wykorzystanie samosiewów gatunków pionierskich     Sztuczne zakładanie drzewostanów przedplonowych     Przedplon jako krótkotrwała osłona drzewostanu docelowego     Przedplon jako zbiorowisko fitomelioracyjne    
 
 
 
Założenie uprawy w miejscu zapustu na BMśw to tylko jeden z kilku możliwych sposobów osiągnięcia długookresowego celu hodowlanego na tym siedlisku
 
Pojęciem przedplonu określamy zbiorowisko drzew lub/i krzewów powstałe z odnowienia naturalnego lub sztucznego na całkowicie lub częściowo odsłoniętej powierzchni, zapewniające drzewom późniejszych stadiów sukcesji (drzewostanowi docelowemu) niezbędną osłonę przed spadkami temperatury jak też nadmierną insolacją.

Przedplon spełnia również rolę fitomelioracyjną przez poprawę warunków siedliskowych - m. in. wzbogacanie gleby w materię organiczną, osłonę przed chwastami, jak również wytworzenie mikroklimatu sprzyjającego rozwojowi wrażliwych gatunków drzew (np. jodły).

 
««
Gatunki tworzące przedplony
 
Przeplon modrzewiowy wprowadzony na zrębie jednocześnie z gatunkiem docelowym - bukiem
 
Rolę przedplonu spełniają drzewa pionierskie liściaste - brzoza, osika, olsza szara, jarzębina, olsza czarna, jak też odrośla innych gatunków, oraz iglaste - modrzew, sosna.

Wymienione drzewa są gatunkami „kooperującymi” lub „neutralnymi” dla drzew późniejszych stadiów sukcesji dzięki budowie korony lub ulistwieniu przepuszczającym dostateczną dla gatunków cieniowytrzymałych ilość światła do dna lasu, jak też małej konkurencyjności systemów korzeniowych. Należy jednak podkreślić, że przy znacznym deficycie wilgotności drzewa pionierskie, szczególnie brzoza mogą stanowić konkurencję.

 
««
Wykorzystanie samosiewów gatunków pionierskich
 
Podsadzenia buka pod brzozą, odnowioną samorzutnie na fragmencie młodnika uszkodzonym przez śnieg
 
Gatunki pionierskie często spontanicznie zasiedlają powierzchnie leśne po wystąpieniu zjawisk klęskowych, jak też powierzchnie nieleśne np. grunty porolne. Powstające zbiorowiska powinny być w pełni wykorzystane jako ważne ogniwo w naturalnej sukcesji lasu, umożliwiające lub ułatwiające uzyskanie (w sposób naturalny lub sztuczny) drzewostanu docelowego. Racjonalna hodowla lasu polega bowiem na możliwie pełnym wykorzystywaniu procesów samoregulacyjnych działających w ekosystemie leśnym.

Pojawiające się samosiewy wskazują na potencjalną możliwość zasiedlenia powierzchni przez drzewa pionierskie i powinny stanowić ważny argument dla podejmowania decyzji o pozostawianiu jej do naturalnej sukcesji. W takich sytuacjach zachodzi często potrzeba częściowego przygotowania gleby dla uzyskania pełnego efektu odnowienia, lub też wprowadzenie niezbędnych uzupełnień sztucznych.

Decyzje o wykorzystywaniu lub inicjowaniu samosiewów jako przedplonów powinny zapadać na KTG, przy ustalaniu typów gospodarczych drzewostanu.

 
««
Sztuczne zakładanie drzewostanów przedplonowych
 
Modrzew podsadzony bukiem w wieku ok. 30 lat
 
Na otwartej powierzchni, gdzie brak jest możliwości uzyskania samosiewów drzew pionierskich, drzewostan przedplonowy należy założyć sadzeniem, w rozluźnionej więźbie. Ilość sadzonek na 1 ha zależy od gatunku wprowadzanego drzewa. Modrzewia i brzozę należy wprowadzać w ilości 1,0 - 1,6 tys./ha, natomiast pozostałe gatunki w ilości 2,0 - 3,0 tys./ha.

Dla ułatwienia późniejszego wprowadzania gatunków docelowych, korzystne jest stosowanie więźby prostokątnej, o odstępie między rzędami 3 - 4 m i odpowiednim zagęszczeniu sadzonek w rzędzie.

 
««
Przedplon jako krótkotrwała osłona drzewostanu docelowego
 
Przedplon w formie krótkotrwałej osłony stosujemy w przypadku późniejszego wprowadzania gatunku światłożądnego, wrażliwego na warunki otwartej powierzchni - dębu, który w fazie wyrośniętego młodnika lub tyczkowiny powinien otrzymać pełny dostęp światła do górnej części korony.

Stosuje się wtedy ogławianie przedplonu dla zachowania niezbędnego bocznego ocienienia dębu i potrzebnej osłony gleby.

 
««
Przedplon jako zbiorowisko fitomelioracyjne
 
Na powierzchniach o glebie zniszczonej, zdewastowanej, silnie zdegradowanej np. hałdy, piaskownie, zwały kopalniane, obszary skażone przez przemysł, wprowadzane są w formie przedplonu gatunki pionierskie.

Bardzo przydatne są tu olsze, a przede wszystkim olsza szara. Gatunek ten ma duże znaczenie w terenach górskich tworząc pierwsze ogniwo sukcesji leśnej na gruntach wyłączonych z zagospodarowania rolniczego.

««