Przegląd wszystkich ilustracji
Obok obrazów podano również ich numery identyfikacyjne oraz dodatkowe opisy. Numery mogą ułatwić użytkownikom poradnika odwoływanie się do konkretnych obrazów podczas tworzenia komentarzy. Dodatkowe opisy dołączono tylko do niektórych obrazów. Ukazują się wewnątrz żółtych strzałek podczas przeglądania pokazu slajdów, zwracając uwagę czytelnika na ważniejsze fragmenty ilustracji.
Aby obejrzeć w powiększeniu wybraną ilustrację, wskaż myszką obraz jej podglądu. W celu zakończenia podglądu i powrotu na niniejszą stronę należy wcisnąć odpowiedni klawisz funkcyjny przeglądarki (WSTECZ lub BACK). Użycie zdefiniowanych na stronie podglądu klawiszy nawigacyjnych (np. ZAKOŃCZ PODGLĄD) spowoduje natomiast przekierowanie na tą stronę poradnika, z której normalnie wywoływany jest wskazany obraz lub pokaz slajdów. Uwaga - ponowne otwarcie strony przeglądu ilustracji będzie trwało dłuższą chwilę ze względu na rozmiar ładowanej grafiki.
Obrazy umieszczone w tekście kolejnych stron
Strona: Elementy techniczne rębni
Rozdział: (początek strony)
Cięcie sanitarne w drzewostanie świerkowym (J.Z.)
Id=10588
Strona: Charakterystyka cięcia zupełnego
Rozdział: (początek strony)
Wykorzystanie cięć zupełnych to najlepszy sposób szybkiej i skutecznej reprodukcji drzewostanów z panującą sosną (P.Z.)
Zrąb zupełny z pozostawieniem kęp starodrzewu i ogrodzeniem domieszek zagrożonych żerem zwierzyny.
Id=10663
1.Sosna bardzo dobrze rośnie w warunkach dużego zrębu
Zrąb zupełny na olsie z pozostawieniem drzew gatunków domieszkowych o roli biocenotycznej (W.G.)
Id=10787
Rozdrabnianie odpadów na powierzchni po cięciu zupełnym (P.Z.)
Zabieg ma zwiększyć ilość materii organicznej w glebie, a jednocześnie zapobiec powstaniu bazy żerowej dla szkodliwych owadów. Choć metoda ta jest od kilku lat często stosowana - po zaprzestaniu wypalania odpadów zrębowych - wciąż pozostawia poważne wątpliwości co do swej zasadności.
Id=10770
Strona: Charakterystyka cięć częściowych
Rozdział: (początek strony)
Buczyna odnawiana cięciami częściowymi (J.Z.)
Id=10655
Strona: Cięcie przygotowawcze
Rozdział: (początek strony)
Efektem cięć przygotowawczych powinna być pokrywa 'z daleka zielona, z bliska brązowa' (J.Z.)
Pokrywa odpowiednia dla kiełkowania nasion dębu. W rozproszeniu występują typowe gatunki grądowe (dąbrówka, przylaszczka i in.). Brak darni i roślin silnie ocieniających glebę (np. szczyru).
Id=10609
1.Siewka dębu
Rozdział: Cele cięć przygotowawczych
Domieszki liści innych gatunków zapobiegają powstaniu zbitej warstwy w ściółce bukowej i pogorszeniu się warunków kiełkowania nasion (J.Z.)
Ściółka bukowo-dębowa. Liście dębu zwykle nie zasychają w jednej płaszczyźnie, co uniemożliwia tworzenie zbitej warstwy.
Id=10613
1.Skręcony suchy liść dębu
Rozdział: Nasilenie
W miejscach opanowanych przez trzcinnik szanse na uzyskanie odnowienia naturalnego są minimalne (L.B.)
Id=10784
1.Odnowienie pod okapem
2.Trzcinnik w miejscu prześwietlonym
Stała obecność chwastów zmusza do ostrożności podczas cięć przygotowawczych (J.Z.)
Jeżyna ma tylko nieco większe wymagania świetlne od buka. Przedwczesne rozluźnienie zwarcia mogłoby spowodować jej szybki rozwój, a tym samym utrudnić naturalny obsiew w tym drzewostanie.
Id=10608
1.Jeżyna w cienistym drzewostanie bukowym
Strona: Cięcie obsiewne
Rozdział: Intensywność cięcia obsiewnego
Drzewostan dębowy po cięciu obsiewnym (B.B.)
Intensywność cięcia obsiewnego dla dębu powinna być znaczna - od 30 do 50%.
Id=10611
1.Naloty dębowe
2.Samosiew klonu
Rozdział: Przygotowanie gleby przed cięciem obsiewnym
Mechaniczne przygotowanie gleby pod obsiew buka w rębni IIa (B.B.)
Przygotowanie gleby jest wskazane zwłaszcza w litych buczynach, gdzie zbita warstwa ściółki często utrudnia kiełkowanie nasion.
Id=10617
1.Można pozostawiać nienaruszone fragmenty gleby
Nasiona najlepiej kiełkują na odsłoniętej glebie mineralnej (J.Z.)
Przygotowanie gleby w buczynie wykonano pługiem aktywnym. Najwięcej nasion skiełkowało na mineralnych brzegach wałków (skib), w korzystnych warunkach wilgotnościowych.
Id=10683
1.Najgęstsze naloty na brzegu skiby
Stan pokrywy po przygotowaniu gleby frezem pod obsiew sosny (J.Z.)
Część gleby pozostawiono w stanie nienaruszonym, co ułatwia przetrwanie drobnej fauny naglebowej. Silnie spulchnione frezem pasy powinny uleżeć się przed przyjęciem nasion.
Id=10618
1.Samosiewy sosny na przerobionym pasie
2.Pniak nie jest przeszkodą dla frezu
Widok frezu leśnego, zapewniającego dobrą mineralizację gleby na pasach niezależnie od stanu pokrywy (W.G.)
Id=10759
Strona: Cięcia odsłaniające
Rozdział: (początek strony)
Drzewostan bukowy podczas cięć odsłaniających (J.Z.)
Warunkiem uniknięcia dużych szkód w odnowieniach podczas rębni częściowej wielkopowierzchniowej jest dobre udostępnienie odnawianej strefy za pomocą gęstej sieci szlaków zrywkowych.
Id=10615
Drugie piętro bukowe po odsłonięciu cięciami częściowymi (J.Z.)
Buk w drzewostanach sosnowych na żyznych siedliskach dość dobrze znosi zdjęcie osłony górnego piętra. Najlepiej jest wykonać ten zabieg wtedy, gdy wierzchołki buków sięgają już koron drzewostanu głównego.
Id=10659
Rozdział: Cele cięć odsłaniających
Ze względu na wrażliwość na szkody od przymrozków, młode buki wymagają powolnego odsłaniania w wielu nawrotach cięciach (J.Z.)
Liście młodego buka w dwa tygodnie po ostrym przymrozku.
Id=10660
Rozdział: Przestrzenne zróżnicowanie cięć
Cięcia odsłaniające powinny mieć intensywność zróżnicowaną w zależności od tempa wzrostu odnowień (J.Z.)
Pierwsze cięcie odsłaniające wykonano tylko nad kępami dostatecznie gęstych nalotów.
Id=10681
1.Tu wykonano cięcie odsłaniające
Reakcją na niepodziewanie niską skuteczność naturalnego obsiewu może być wydłużenie okresu odnowienia i zróżnicowanie jego struktury wysokościowej (L.B.)
Projektowana pierwotnie w drzewostanie bukowym rębnia częściowa wielkopowierzchniowa, w praktyce - wskutek problemów z uzyskaniem odnowienia - została zastąpiona rębnią stopniową gniazdową udoskonaloną.
Id=10788
Rozdział: Pora wykonania
Podrosty przetrzymane w zbytnim zagęszczeniu łatwo ulegają uszkodzeniom podczas ostatnich cięć w odnawianym drzewostanie (J.Z.)
Szkody w młodniku bukowym po cięciu uprzątającym. Wczesne obniżenie zagęszczenia drzewek mogłoby wzmocnić je na tyle, aby wytrzymały nacisk mniejszych gałęzi upadającej korony.
Id=10764
1.Rachityczne podrosty uszkodzone przy odsłonięciu
Strona: Cięcie uprzątające
Rozdział: (początek strony)
Drzewostan bukowy przed cięciem uprzątającym (J.Z.)
Na tym etapie odnowienia wzrasta ryzyko uszkodzeń drzew stojących oraz szkód w odnowieniach w wyniku ścinki i zrywki drzew. Zredukowane podczas w zwartym drzewostanie korony po odsłonięciu regenerują wykształcając pędy wtórne z pni. U drzewa dłużej pozostających na otwartej przestrzeni powoduje to istotne obniżenie wartości technicznej drewna.
Id=10612
1.Pędy wtórne
Strona: Charakterystyka cięcia gniazdowego
Rozdział: Wielkość gniazd
Przy silnym ocienieniu okapu należy stosować większe gniazda dla dębu (J.Z.)
Gniazdo dębowe w drzewostanie bukowym. Gęste, rozbudowujące się na boki korony buka pogarszają warunki świetlne na gnieździe. Standardowa wielkość gniazda (15 arów) jest tutaj za mała dla dębu szypułkowego. Słaby rozwój dolnych warstw w buczynie ułatwia odpływ zimnego powietrza, zmniejszając ryzyko przymrozków.
Id=10798
1.Drzewostan bukowy rzuca głęboki cień na gniazdo
Odnowienie dębu w buczynie na pasach wyciętych zamiast gniazd (J.Z.)
Dąb posadzono na placówkach, pomiędzy którymi pojawiły się liczne odnowienia jaworu, lipy i innych gatunków. Stwierdzono lepszy wzrost dębu niż na innych powierzchniach z założonymi gniazdami, głównie z powodu korzystniejszych warunków świetlnych. Pochylenie zbocza ułatwia odpływ zimnego powietrza. Przykład z nadl. Dobrocin.
Id=10800
1.Cień wskazuje placówkę wolno rosnącego dębu
Rozdział: Odstęp gniazd
Pas drzewostanu między gniazdami powinien powstrzymywać silne ruchy powietrza (J.Z.)
Brzegi sąsiednich gniazd widoczne są przy obu krawędziach obrazu. Brak dolnego piętra i podszytu jest tu korzystny - zmniejsza ryzyko powstawania zmrozowisk.
Id=10688
1.Brzeg gniazda
2.Sąsiednie gniazdo
3.Brak podszytu ułatwia odpływ zimnego powietrza
Gniazda z dębem wprowadzonym w placówkach Szymańskiego (J.Z.)
Wprowadzane na gniazdach gatunki domieszkowe zwykle wymagają ochrony przed zwierzyną. Na zdjęciu pokazano nietypowy sposób zabezpieczenia przed dzikami. Pojawiający się między placówkami samosiew grabu i innych gatunków zostanie wykorzystany do pielęgnacji dębu.
Id=10687
1.Dąb wprowadzony na ogrodzone placówki
2.Samosiew grabu
Strona: Charakterystyka cięcia przerębowego
Rozdział: (początek strony)
Obraz lasu przerębowego przy zastosowaniu cięć jednostkowych i grupowych (B.B.)
Górny rysunek przedstawia drzewostan z dominacją gatunków cienioznośnych, odnawiany cięciami jednostkowymi. Zachowanie struktury przerębowej w przypadku gatunków światłożądnych wymaga zastosowania cięć grupowych (efekt na dolnym rysunku), dopuszczających więcej światła do wzrastających odnowień.
Id=10537
Rozdział: Kształtowanie zapasu drzewostanu
Cięcie przerębowe w drzewostanie jodłowym (B.B.)
Użytkowanie drzew dojrzałych w lesie przerębowym poprawia warunki powstawania i wzrostu odnowień.
Id=10566
1.Odsłonięte podrosty jodły
Zmiany struktury przykładowych drzewostanów w wyniku cięć przerębowych w obiegu 8-letnim (A.Z.)
Drzewostany (od lewej, od góry): Jd+Św, Św, Św+Md+Limba, mieszany liściasty doprowadzany do struktury przerębowej.
Linie: z trójkątami = stan z roku 1988, bez dodatków = stan z roku 1996, czerwona = struktura modelowa. Nietypowe kształty linii wynikają z użycia logarytmicznej skali liczby drzew.
Id=10562
1.Jd+Św
2.Św
3.Św+Md+Lb
4.Mieszany liściasty
Strona: Elementy przestrzenne rębni
Rozdział: Miara ekologiczna elementów przestrzennych rębni
Pas zrębowy o szerokości 60m (2h) wykonany w formie wrębu w dużym bloku drzewostanów rębnych (J.Z.)
Pozostawiona czasowo wzdłuż linii oddziałowej 'firanka' skraca dłuższy bok zrębu. Hamuje to ruchy wiatru oraz znacząco poprawia efekt krajobrazowy.
Id=10649
1.'Firanka' skracająca długość zrębu
Strona: Kształt powierzchni odnowieniowej
Rozdział: (początek strony)
Łamana linia brzegowa ułatwia wyprowadzenie na zrębie sadzonek gatunków o różnej wrażliwości na suszę i pełne oświetlenie (J.Z.)
Fragmenty zasłonięte od południa stwarzają korzystniejsze warunku wzrostu dla gatunków bardziej wrażliwych, np. jodły lub buka. Skuteczność ochronnego oddziaływania firanki zależy od jej budowy. Korzystne jest pozostawienie drzew drugiego piętra o gęstych koronach (o ile nie utrudni to odpływu zimnego powietrza).
Id=10579
1.Zostawione drzewa II piętra o gęstych koronach
Strona: Powierzchnie o kształcie eliptycznym
Rozdział: Luki
Luka odnowiona sztucznie jodłą (J.Z.)
Id=10599
1.Szerokość światła luki nie przekracza 1/2 h
Rozdział: Małe gniazda
Małe gniazdo z naturalnym odnowieniem bukowym (B.B.)
Zaleca się, aby gniazda wykorzystywane do wprowadzania buka miały powierzchnię nie przekraczającą 10 arów. Wynika to z dużej wrażliwości buka na przymrozki, a jednocześnie większej niż u dębu cienioznośności.
Id=10600
1.Wygląd drzew rosnących w dość słabym świetle
Rozdział: Duże gniazda
Duże gniazdo na siedlisku LMśw przygotowane do odnowienia dębem (J.Z.)
Id=10843
Strona: Powierzchnie o kształcie wydłużonym
Rozdział: (początek strony)
Elementy przestrzenne o kształcie wydłużonym (B.B.)
Szerokość zrębu (S) można wyrażać zarówno w metrach, jak i wielokrotności h - wysokości głównej warstwy koron.
Id=10809
Rozdział: Brzegi
Brzeg drzewostanu (smuga wewnętrzna) podczas cięć brzegowych (B.B.)
Id=10583
1.Brzeg - smuga wewnętrzna
2.Smuga zewnętrzna
Rozdział: Smugi
Widok smugi w drzewostanie świerkowym odnawianym rębnią Ic (B.B.)
Id=10584
1.Odnowienie świerkowe na smudze zewnętrznej
Rozdział: Pasy
Pas zrębowy w olsie (J.Z.)
Wrąb o szerokości 40 m w dużym bloku drzewostanów rębnych.
Id=10586
Podtopienie powierzchni po wykonaniu zrębu na siedlisku BMb (P.Z.)
Wałki umożliwają wywyższenie miejsc sadzenia ponad maksymalny, obserwowany zimą poziom lustra wody. Wyorana na prezentowanej powierzchni gleba ma zawartość frakcji mineralnych na tyle dużą, że nie jest potrzebne stosowanie podsypek piaszczystych w celu zapobiegnięcia mrozowemu wysadzaniu sadzonek.
Id=10775
Rozdział: Strefy
Uprawa powstała na jednej strefie w rębni gniazdowej zupełnej (J.Z.)
W rębni gniazdowej szerokość strefy jest większa niż szerokość zrębu w rębni zupełnej. Zależnie od szybkości usuwania drzewostanu na powierzchni międzygniazdowej, szerokośc ta może sięgać do ok. 100 m w rębni IIIa albo do ok. 150 m w rębni IIIb.
Id=10587
1.Gniazda dębowe
2.Uprawa brzozowo-sosnowa z wylegającym trzcinnikiem
Strona: Granica transportu
Rozdział: (początek strony)
Wyżej wzniesione fragmenty drzewostanu należy odnawiać w pierwszej kolejności (L.B.)
Fragment drzewostanu bukowego położony na małej, wyniesionej półce o utrudnionym dostępie. Wobec braku odnowienia naturalnego, założono mały zrąb z zamiarem sztucznego wprowadzenia gatunków domieszkowych. Glebę przygotowano ręcznie w pasy.
Id=10822
Strona: Elementy czasowe rębni
Rozdział: (początek strony)
W rębni zupełnej kolejne pasy zrębowe odnawiane są w nawrocie 4-5-letnim (J.Z.)
Zręby odnawiane naturalnie sosną w nadl. Wipsowo.
Id=10601
1.Pas zrębowy odnawiany naturalnie sosną
2.Pasy starszych odnowień sosnowych
3.Pozostawiona kępa starodrzewu
Rozdział: Okres uprzątnięcia drzewostanu
Czasami wykonanie prac odnowieniowych w danym roku zależy od wystąpienia układu szczególnie korzystnych warunków zewnętrznych (P.Z.)
Wejście z cięciami rębnymi do olsów jest możliwe tylko po silnym zamarznięciu gleby zimą lub w wyjątkowo suchym sezonie wegetacyjnym.
Id=10767
1.Wyższa kępa z odroślową olszą
Strona: Okres odnowienia
Rozdział: (początek strony)
Okres odnowienia kończy się z momentem uprzątnięcia ostatnich drzew przeznaczonych do usunięcia (J.Z.)
Drzewostan odnawiany rębnią gniazdową z wykorzystaniem płatów istniejących samosiewów. Stan po sztucznym odnowieniu powierzchni międzygniazdowej, kończącym ogólny okres odnowienia. Na zrębie pozostawiono łącznie pięć starszych kęp dębowych.
Id=10603
1.Część drzew pozostaje po zakończeniu odnowienia
Strona: Nawrót cięć
Rozdział: (początek strony)
Nawrót cięć w rębni gniazdowej zależy zależy od tempa wzrostu odnowień na gniazdach (J.Z.)
W rębni gniazdowej zupełnej powierzchnia międzygniazdowa jest usuwana w momencie uzyskania przez odnowienie na gnieździe wysokości co najmniej 1 m - tzw. wysokości zabezpieczenia biologicznego (przed przymrozkami i chwastami).
Id=10602
1.Gniazdo dębowe o wysokości do 1.5 m
Strona: Wielkość powierzchni
Rozdział: Powierzchnie ekologicznie małe
Gniazdo w drzewostanie - przykład powierzchni ekologicznie małej (J.Z.)
Gniazda o powierzchni ok. 15 arów odnowione dębem. Rozwinięta warstwa podrostów grabowych utrudnia odpływ zimnego powietrza i zwiększa ryzyko przymrozków radiacyjnych na gnieździe.
Id=10634
1.Warstwa grabu izolująca gniazdo
Rozdział: Powierzchnie ekologicznie duże
Pożarzysko - przykład powierzchni ekologicznie dużej (J.Z.)
Uprzątnięty i przygotowany do odnowienia teren pożarzyska o powierzchni ponad 40 ha. Posadzone drzewa będą wzrastały bez żadnej osłony ze strony sąsiadujących drzewostanów. Pożar całkowity zniszczył zarówno drzewostan, jak i poziom organiczny ubogiej gleby bielicowej. Resztki popożarowe zostały poddane zrębkowaniu i rozrzucone w celu poprawy cech sorpcyjnych i zasobności gleby
Id=10592
Strona: Warunki panujące na dużym zrębie zupełnym
Rozdział: (początek strony)
Powierzchnie otwarte ekologicznie duże powstają zwykle jako skutek zjawisk klęskowych (P.Z.)
Losowy charakter pożarów, wiatrowałów, śniegołomów czy gradacji owadów uniemożliwa zapobiegnięcie ich wystąpieniu, chociaż odpowiednie działania hodowlane i ochronne mogą ograniczyć konsekwencje tych zjawisk.
Id=10769
Buk odnawiany na otwartej powierzchni cierpi od przymrozków (J.Z.)
Id=10604
1.Uszkodzenia mrozowe buka
Charakterystyczne dla powierzchni otwartych przymrozki radiacyjne mają najostrzejszy przebieg w warstwie przygruntowej (P.Z.)
Wyrośnięcie odnowień ponad wysokość 1.5-2.0 m lub osłona drzewostanu to czynniki wpływające na znaczne zmniejszenie szkód. Intensywnie przyrastające pędy wierzchołkowe młodych drzew zwykle cechują się zwiększoną wrażliwością na niskie temperatury.
Id=10773
1.Największe szkody wystąpiły przy gruncie
Rabatowałki na podtopionej powierzchni zrębu (W.G.)
Zastosowanie rabatowałków na siedlisku BMw umożliwiło wywyższenie miejsc sadzenia. Sosnę posadzono w rzędach po obydwu stronach wyoranych rowków.
Id=10605
1.Sadzonka sosny na wyoranym wałku
Strona: Warunki panujące na małym zrębie o kształcie wydłużonym
Rozdział: (początek strony)
Bliskość ściany drzewostanu łagodzi warunki mikroklimatyczne na zrębie (J.Z.)
U większości gatunków najmłodsze drzewa wymagają korzystnych warunków wilgotnościowych. Dopiero po kilku latach czynnikiem ograniczającym może stać się ocienienie lub konkurencja korzeniowa ze strony starych drzew.
Id=10606
Strona: Efekt rębni dla drzewostanu macierzystego
Rozdział: Pielęgnacja zapasu
Pielęgnowanie zapasu w rębni częściowej (B.B.)
Drzewa o najlepszych cechach fenotypowych są usuwane w ostatnich etapach rębni. Pozwala to uzyskać dodatkowy przyrost z prześwietlenia oraz wykorzystać ich nasiona do obsiewu uzupełniającego.
Id=10607
Rozdział: Szkody dotyczące drzew pozostawianych po cięciach
Stara listwa mrozowa na dębie (L.B.)
Id=10821
Nagłe odsłonięcie grubszych pni drzew o gładkiej i cienkiej korze może do powstawania pęknięć i innych uszkodzeń (J.Z.)
Zgorzel słoneczna na odsłoniętym pniu buka. Termiczne uszkodzenie kambium pod cienką warstwą kory doprowadziło do powstania martwicy i płatowego odpadania kory.
Id=10610
Strona: Rębnie I zupełne
Rozdział: (początek strony)
Zrąb zupełny silnie zmienia warunki środowiska leśnego (J.Z.)
Pas zrębowy o szerokości 50 m.
Id=10680
Posadzony w uprawie dąb jest narażony na różne uszkodzenia (J.Z.)
Wiechowaty układ drobnych pędów może być rezultatem regeneracji korony po nawracających uszkodzeniach przez przymrozki.
Id=10662
Rozdział: Wytyczne projektowania zrębów
Czasowe pozostawienie wysuniętego fragmentu otaczającego drzewostanu poprawia warunki mikroklimatyczne na przyległej części zrębu (J.Z.)
Ochrona wrażliwych sadzonek buka na zrębie na siedlisku LMśw.
Id=10706
1.'Firanka' starodrzewu
2.Kępa wprowadzonego sztucznie buka
Rozdział: Pozostawianie niektórych drzew
Nasienniki na zrębie (J.Z.)
Nasienniki pozostawia się w ilości ok. 30 szt. ha i usuwa bezpośrednio po pojawieniu się nalotów, zwykle nie poźniej niż po 3-5 latach.
Id=10679
1.Pas nasienników o szerokości ok. 40 m
2.Granica zrębu
Rząd daglezji pozostawiony na brzegu odnawianej powierzchni (J.Z.)
Drzewa zasadzono kiedyś przy nie istniejącej już dziś leśniczówce. Pełnią rolę zarówno estetyczną, jak i upamiętniającą pracę dawnych gospodarzy lasu.
Id=10685
Rozdział: Ocena
Efektem stosowania rębni zupełnej mogą być rozległe kompleksy drzewostanów o uproszczonej strukturze i niskich walorach krajobrazowych (L.B.)
Długie rzędy jednakowych drzew, posadzonych w bruzdach wyoranych prostopadle do szlaku turystycznego, mogą wywołać u osób odwiedzających las wrażenie sztuczności i niskiej wartości przyrodniczej.
Id=10785
1.Rząd sadzenia wciąż widoczny po 30 latach
Rozdział: Formy
Lokalizacja płatów domieszek na zrębie powinna być odpowiednio zaplanowana (J.Z.)
Lokalizację płatów domieszek, uwzględniającą ich wymagania mikroklimatyczne oraz stwierdzoną na gruncie zmienność mikrosiedlisk, projektuje się z wyprzedzeniem na szkicu sytuacyjnym i oznacza w terenie przed rozpoczęciem sadzenia.
Id=10665
1.Oznaczenie narożnika kępy modrzewia
2.Jednostkowa domieszka jaworu na brzegu kępy
Rozmieszczenie gatunków w uprawie na zrębie powinno uwzględniać ich wymagania ekologiczne (J.Z.)
W cieniu południowej ściany drzewostanu pozostaje buk, wewnątrz uprawy dąb - osłonięty z boku modrzewiem, a przy ścianie północnej - o mało korzystnych warunkach wilgotnościowych i dużych amplitudach temperatur - sosna.
Id=10708
1.Buk
2.Dąb
3.Modrzew
4.Sosna
Strona: Rębnia zupełna wielkopowierzchniowa Ia
Rozdział: (początek strony)
Dawny krajobraz lasu zagospodarowanego rębnią zupełną wielkopowierzchniową (J.Z.)
W rozległych kompleksach drzewostanów o zbliżonym wieku stosowano dawniej cięcia zupełne na dużych powierzchniach, bez pozostawiania jakichkolwiek elementów starego lasu. Prowadziło to do silnego przekształcenia ekosystemu i krajobrazu leśnego.
Id=10653
Rozdział: Zastosowanie
Usunięcie negatywnego drzewostanu olszowego za pomocą rębni Ia (W.G.)
Przesuszone siedlisko nie rodzi ryzyka wtórnego zabagnienia. Krótkowieczność olszy i jej skłonność do nagłego zamierania w starszym wieku uzasadnia jednorazowe cięcie. Do odnowienia tej powierzchni można wykorzystać przedplon modrzewia lub brzozy.
Id=10648
Na powierzchniach poklęskowych należy w maksymalnym stopniu wykorzystywać odnowienia naturalne (L.B.)
Naturalne odnowienie sosny na pożarzysku na siedlisku Bs. W skrajnych warunkach siedliskowych sosna praktycznie nie doświadcza konkurencji ze strony chwastów czy innych gatunków drzew.
Id=10650
Powierzchnie poklęskowe charakteryzują się ekstremalnymi warunkami wykonywania wszelkich czynności gospodarczych (P.Z.)
Ze względu na uciążliwość poruszania się i ryzyko wypadków zaleca się pozostawianie najtrudniejszych fragmentów do naturalnej sukcesji oraz szerokie wykorzystanie specjalistycznego sprzętu do wyróbki i zrywki drewna.
Id=10772
Strona: Rębnia zupełna pasowa Ib
Rozdział: (początek strony)
Kolejne pasy zrębowe na siedlisku BMw (J.Z.)
Sadzenie wykonano na rabatowałkach. Choć nie jest to regułą, cały najmłodszy pas ogrodzono przed zwierzyną.
Id=10654
1.Pas zrębowy o szerokości ok. 40 m (ogrodzony)
Rozdział: Zastosowanie
Rębnia zupełna jest skuteczną metodą odnawiania drzewostanów z dominacją sosny (W.G.)
Id=10464
Wykorzystanie osłony bocznej drzewostanu do wprowadzenia na zrąb gatunku wrażliwego (buka) (J.Z.)
Rębnia Ib na siedlisku LMśw. W tym przypadku nie wykorzystano gniazd do stworzenia osłony bocznym gatunkom liściastym (łącznie >50%), ale zastosowano zrąb na kierunku wschód-zachód, z zachowaniem czasowej osłony ze strony fragmentów starodrzewu i kęp młodego modrzewia.
Id=10709
1.Południowy skraj zrębu
2.Pas buka pod boczną osłoną drzewostanu
3.Uprawa dębowa
Rozdział: Przydatność do naturalnego odnowienia sosny
Obsiew boczny sosny na zrębie jest skuteczny na odległość do 50-60 m od ściany drzewostanu (J.Z.)
Id=10808
1.Samosiew sosny
Strona: Rębnia zupełna smugowa Ic
Rozdział: (początek strony)
Odnowienie naturalne modrzewia z samosiewu bocznego (B.B.)
Samosiewy modrzewia mogą pojawić się na żyznych siedliskach na glebie odsłoniętej wskutek operacji technologicznych lub pożaru, ale rzadko są w stanie pokonać konkurencję chwastów w pierwszych latach życia. Przykład z nadl. Suchedniów.
Id=10569
Rozdział: Zastosowanie w drzewostanach świerkowych
Odnowienie świerkowe na smudze w rębni Ic (B.B.)
Świerk bardzo obficie odnawia się przy brzegu drzewostanu macierzystego, zwłaszcza w korzystnych warunkach wilgotnościowych, jakie panują na smudze północnej.
Id=10570
Rozdział: Zastosowanie w drzewostanach olszowych
Udany samosiew boczny olszy czarnej na zrębie (J.Z.)
Samosiew olszy na zrębie jest dość trudno uzyskać i wyprowadzić ze względu na niekorzystne warunki siedliskowe (podtopienia, chwasty). Dlatego w najbardziej wartościowych drzewostanach olszowych zaleca się raczej uzyskanie samosiewu za pomocą mocnego cięcia obsiewnego i uprzątnięcia reszty drzewostanu po 2-3 latach.
Id=10684
1.Naturalne (spontaniczne) odnowienie olszy
Strona: Rębnia częściowa wielkopowierzchniowa IIa
Rozdział: Organizacja i technika cięć
Rębnia IIa w drzewostanie bukowym
Stan po drugim cięciu odsłaniającym
Id=10836
Rozdział: Rębnia IIa w drzewostanach sosnowych
Odnowienie sosny w rębni częściowej (T.A.)
Światłożądna sosna wymaga zwykle szybkiego odsłonięcia po obsiewie, a na najuboższych siedliskach wręcz nie toleruje ocienienia górnego (wtedy zaleca się wykorzystanie obsiewu bocznego na zrębie). Udany - m. in. dzięki korzystnym warunkom wilgotnościowym - przykład z nadl. Tuszyma.
Id=10729
Strona: Rębnia częściowa smugowa IIc
Rozdział: Organizacja i technika cięć
Gęste podrosty świerkowe powstałe z obsiewu bocznego (J.Z.)
Id=10670
Strona: Rębnie III gniazdowe
Rozdział: (początek strony)
Wysokość zabezpieczenia biologicznego odnowienia na gniazdach (J.Z.)
Po osiągnięciu wysokości 1.5-2.0 m znacząco spada wyzyko dużych szkód, jakie w odnowieniu na gnieździe mogą spowodować przymrozki, zwierzyna, chwasty lub okresy posuchy.
Id=10628
1.Gniazdo z odnowieniem dębowym o wysokości 2 m.
Rozdział: Cięcia i odnowienie na gniazdach
Jodła potrafi zregenerować po silnym przygłuszeniu, ale powinna być odsłaniana powoli, w kilku nawrotach (J.Z.)
Jodła wprowadzona na gniazdach: widok po całkowitym odsłonięciu; wiek drzew ok. 35 lat.
Id=10635
1.Korony regenerujące po długim przygłuszeniu
Nagłe odsłonięcie drzew w dolnych warstwach może powodować osłabienie ich koron (L.B.)
Cienioznośne drzewa iglaste (zwłaszcza jodła) dostosowują budowę anatomiczną i ułożenie igieł do warunków świetlnych w momencie ich powstawania. Odbudowa igliwia dostosowanego do nowych warunków musi potrwać co najmniej kilka (dla jodły 5-7) lat. Na zdjęciu widać powstałe dawniej pod drzewostanem podrosty jodły i świerka, pozostawione obecnie w kępie starodrzewu. Po odsłonięciu wykazują one wyraźne oznaki osłabienia - przerzedzenie koron i żółknięcie igieł.
Id=10749
1.Żółknące igliwie jodeł w kępie po założeniu zrębu
2.Usychający po odsłonięciu przedrost świerkowy
Rozdział: Przestrzenne rozmieszczenie gniazd na strefie
Widok strefy w rębni IIIa po odnowieniu powierzchni międzygniazdowej (J.Z.)
Na siedlisku LMśw na gniazdach wprowadzono buka i dąb, a pomiędzy nimi sosnę i modrzewia.
Id=10629
1.Pas gniazd bukowych
2.Pas gniazd dębowych
3.Płat modrzewia w uprawie sosnowej
4.Pozostawiona czereśnia o roli biocenotycznej
Płaty gatunków o niższym wieku rębności lub zdrowotności powinny być wyznaczane pod przyszłe gniazda (J.Z.)
Grupa brzozy w rębnym drzewostanie dębowo-sosnowym na siedlisku LMśw. Brzozy w kępie praktycznie już nie przyrastają, podobnie jak otaczające je osobniki sosen, zniszczone w wyniku biczowania.
Id=10710
1.Grupa brzóz
2.Korona sosny uszkodzona biczowaniem
Rozdział: Czas odsłonięcia gniazd
Przetrzymane na gniazdach podrosty po odsłonięciu mają niską stabilność mechaniczną (J.Z.)
Póżno odsłonięte gniazda bukowe i uprawa dębowa na siedlisku Lśw. Niektóre drzewa brzeżne na gniazdach tracą stabilność mechaniczną, zwłaszcza po obciążeniu ich koron śniegiem.
Id=10643
Systemy korzeniowe drzew na gniazdach są słabo rozwinięte, a u drzew brzeżnych łatwo mogą ulegać uszkodzeniom (J.Z.)
Gniazda świerkowe w ostoi zwierzyny na siedliskach borowych.
Id=10631
1.Podcięte pługiem płytkie korzenie świerka
Strona: Rębnia gniazdowa zupełna IIIa
Rozdział: Zastosowanie
Widok strefy po cięciu uprzątającym w rębni gniazdowej zupełnej (J.Z.)
Id=10640
1.Powierzchnia odnowiona sosną
2.Gniazdo dębowe
3.Kępa starodrzewu
Rozdział: Organizacja i technika cięć w wariancie typowym
Częste pojawianie się samosiewów wymaga starannej pielegnacji odnawianych na gniazdach gatunków (J.Z.)
Gniazdo dębowe z licznymi samosiewami sosny z otaczającego drzewostanu. Przy dostatecznej zasobności siedliska, w pierwszych latach sosna może stanowić ochronę dla wrażliwego dębu, później jednak jej wzrost musi być ograniczony.
Id=10669
Odsłonięte duże gniazdo dębowe na siedlisku OlJ (J.Z.)
Wprowadzenie drzewostanu dębowo-olszowego na żyznym siedlisku OlJ zostało wymuszone koniecznością czasowej rezygnacji z jesiona jako gatunku głównego ze względu na utrzymujące się zamieranie tego gatunku.
Id=10691
1.Gniazdo dębowe o powierzchni ok. 20 ar
Wprowadzane na gniazdach domieszki powinny być zabezpieczone przed zwierzyną (J.Z.)
Dąb na gniazdach w drzewostanie świerkowo-sosnowym. Indywidualne zabezpieczenia drzew są alternatywą dla grodzenia całej powierzchni gniazda.
Id=10637
1.Sadzonki dębu w osłonkach plastykowych
Naturalne odnowienie dębu na ogrodzonym gnieździe (W.G.)
W drzewostanie z przewagą sosny zaplanowano rębnię IIIa. Podczas wycinania gniazd zaobserwowano obfity urodzaj żołędzi w grupie starszych dębów. Drzewa te pozostawiono, powierzchnię gniazda ogrodzono, a glebę przygotowano pługiem aktywnym. Uzyskano obfite pokrycie powierzchni nalotem dębowym.
Id=10639
Wprowadzanie na gniazda gatunków światłożądnych jest raczej pomyłką (J.Z.)
Wybujały wzrost na wysokość w pogoni za światłem łatwo doprowadza młode drzewa do utraty stabilności, zwłaszcza w kontakcie ze śniegiem opadającym z koron drzew otaczającego drzewostanu. Ten kilkuletni modrzew słabo przyrasta na grubość i już wymagał podparcia.
Id=10633
1.Młody modrzew słabo rośnie w sąsiedztwie starodrzewu
Rozdział: Postęp cięć na kolejnych strefach
Podsadzenia na powierzchni międzygniazdowej zwiększają udział gatunków liściastych w rębni IIIa (J.Z.)
Podsadzenie buka na części powierzchni międzygniazdowej wykonano jednocześnie z założeniem gniazd dla dębu. Po uprzątnięciu drzewostanu, ogólna powierzchnia odnowionych z wyprzedzeniem gatunków liściastych wyniesie ok. 50%.
Id=10630
1.Sadzonki buka w bruzdach
Podsadzenia na brzegach gniazd to sposób na zwiększenie udziału wrażliwych gatunków liściastych w następnym pokoleniu (J.Z.)
Przewidywany udział dębu w drzewostanie sosnowym na siedlisku LMśw jest większy niż wynikałby z maksymalnej powierzchni gniazd. Dlatego dąb posadzono nie tylko na gniazdach, ale także pod drzewostanem na północnych, najlepiej doświetlonych brzegach gniazd.
Id=10636
1.Dąb posadzony na gnieździe
2.Podsadzenia dębu pod drzewostanem
Rozdział: Wariant z odsłonięciem podrostów
Przydatna do odsłonięcia duża kępa buka w drugim piętrze drzewostanu sosnowego (J.Z.)
Dobre jakościowo drugie piętro bukowe wrosło już w korony sosny, w widoczny sposób ograniczając jej przyrost. Mimo dobrego oczyszczenia, dalsze pozostawienie sosny nie ma już uzasadnienia. Przy usuwaniu sosny należy się spodziewać jedynie nikłych szkód w piętrze bukowym.
Id=10641
Grupa podrostów jodłowych nadająca się do wykorzystania w następnym pokoleniu lasu (J.Z.)
Pokrój koron podrostów jodłowych wskazuje na zakończony niedawno, dłuższy okres wzrostu w niekorzystnych warunkach świetlnych. Zagęszczenie drzew jest niskie, ale jeszcze wystarczające dla wyprowadzenia samodzielnego płatu jodły.
Id=10642
1.Zregenerowane wierzchołki jodeł
Dolna warstwa dębu o małej przydatności do dalszej hodowli (J.Z.)
Utrzymywane długo w słabych warunkach świetlnych, korony dębu utraciły formę nadającą się do dalszej hodowli.
Id=10644
1.Płożąca się korona dębu
Strona: Rębnia gniazdowa częściowa IIIb
Rozdział: Zastosowanie
Wyprzedzające odnowienie dębu na pasach wyciętych w buczynie (J.Z.)
Dąb na żyznym siedlisku odnawiany jest na placówkach. Przykład z nadl. Dobrocin.
Id=10638
1.Pas wycięty w buczynie
2.Cień nad placówką Szymańskiego z dębem
3.Samosiew jaworu, grabu i in. gatunków pielęgnacyjnych
Odnowienie daglezji na gniazdach w drzewostanie z przewagą buka (J.Z.)
Widoczne są uszkodzenia od przymrozku, na który daglezja okazała się dość wrażliwa.
Id=10690
Zastosowanie zmodyfikowanej rębni IIIb do przebudowy drzewostanu sosnowego na siedlisku Lśw (J.Z.)
W miejscach przerzedzeń wycięto duże gniazda, pozostawiając luźną osłonę górną, które odnowiono bukiem. Pozostałą powierzchnię przygotowano pod sztuczne odnowienie buka i jodły. Ten sposób odnowienia nie zapewnia jednak wskazanego dla jodły zróżnicowania wysokościowego oraz dostatecznie długiego okresu zdejmowania osłony górnej.
Id=10845
Rozdział: Wariant z odnawianiem kilku gatunków na gniazdach
Drzewostan odnawiany rębnią gniazdową z poszerzeniem gniazd (J.Z.)
Pas poszerzenia powinien być najszerszy od strony południowej. Zakłada się, że dotychczasowy okres wzrostu starych drzew na 'firankach' zwiększa ich odporność na wiatry, niezbędną u osobników pozostawionych po kolejnym cięciu.
Id=10645
1.Powierzchnia poszerzenia
2.'Firanka' między poszerzonymi gniazdami
Strona: Rębnie IV stopniowe
Rozdział: (początek strony)
Dobra osłona gleby, jaką zapewniają rębnie stopniowe, ogranicza powierzchniowy odpływ wody deszczowej w górach i zmniejsza ryzyko klęskowych powodzi (P.Z.)
Id=10782
1.Zbocza trwale pokryte lasem
Rozdział: Geneza
Struktura lasu przy różnych sposobach jego zagospodarowania (B.B.)
Rębnie stopniowe prowadzą do złożonej postaci lasu, będącej cechą przerębowo-zrębowego sposobu zagospodarowania. W odróżnieniu od sposobu przerębowego, występują tu obok siebie płaty o różnym wieku, wysokości i składzie gatunkowym.
Id=10490
1.Większe odrębne fragmenty w jednym wieku
2.Małe izolowane powierzchnie odnowień
3.Obok siebie rosną drzewa o różnym wieku
Rozdział: Technika cięć i odnowienia
Zastosowanie cięć brzegowych do poszerzenia gniazd dębowych (B.B.)
Zarówno na gniazdach, jak i na poszerzeniach wykorzystano naturalne odnowienie dębu. Przykład realizacji rębni IVd.
Id=10572
1.Gniazdo z naturalnym odnowieniem dębu
2.Samosiew na strefie poszerzenia
Warunkiem ograniczenia szkód w późnych etapach rębni stopniowej jest właściwe rozmieszczenie szlaków zrywkowych (J.Z.)
Szlak zaplanowany dawniej pomiędzy kępami odnowień (po bokach na pierwszym planie) umożliwa obecnie usunięcie drzewa pozostawionego nieco w głębi nad słabo odnowionym fragmentem powierzchni.
Id=10503
1.Drzewo do usunięcia ze środka drzewostanu
2.Szlak zrywkowy między kępami starszych odnowień
Rozdział: Wykorzystanie lat nasiennych
Rzadkie lata obfitego urodzaju mogą nie wystarczyć do jednorazowego uzyskania zadowalającego odnowienia. (J.Z.)
Id=10523
1.Dojrzewające orzeszki bukowe
W miejscach słabo odnowionych cięcia odsłaniające należy wstrzymać do kolejnego roku nasiennego, przygotować glebę lub nawet podsadzić (J.Z.)
Id=10524
1.Powierzchnia nie odnowiona po 1. cięciu odsłaniającym
2.Podrosty o małej wartości hodowlanej
Rozdział: Okres odnowienia
Rębnia stopniowa prowadzi do dużego zróżnicowania wiekowego drzew w przyszłym drzewostanie (J.Z.)
Fragmenty tyczkowiny i młodnika powstały po odsłonięciu samosiewów oraz podsadzeń jodły i świerka. Pozostała powierzchnia została obsadzona grupami buka, jaworu, lipy i modrzewia.
Id=10526
Strona: Rębnia stopniowa gniazdowa IVa
Rozdział: Technika cięć
Naturalne odnowienie jodły i buka (B.B.)
Naloty buka i jodły często pojawiają się wspólnie. W celu powstrzymania w wybranym miejscu bardziej ekspansywnego buka należy dłużej zachować duże zwarcie okapu. Takie warunki lepiej znosi jodła i ona po kilku latach zdominuje płat odnowienia.
Id=10596
1.Najlepsze jodły zabezpieczone repelentem
2.Duże ocienienie wstrzymuje rozwój buka
Rozdział: Ograniczenia w stosowaniu
W późnych etapach rębni IVa narastają problemy ze zrywką, szkodami od wiatru i zachwaszczeniem (J.Z.)
Id=10595
1.Starodrzew z przewagą jodły
2.Kępy odnowień jodłowych z domieszką świerka
3.Grupa podrostów bukowych
Strona: Rębnia stopniowa brzegowo-smugowa IVc
Rozdział: Geneza i zastosowanie
Smuga wewnętrzna i zewnętrzna w cięciu brzegowym (B.B.)
Id=10576
1.Brzeg - smuga wewnętrzna
2.Smuga zewnętrzna
Rozdział: Organizacja i technika cięć
Naturalne odnowienie drzewostanu świerkowego cięciami brzegowymi (J.Z.)
Id=10573
1.Odnowienie świerka na smudze wewnętrznej
Strona: Rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona IVd
Rozdział: Geneza i zastosowanie
Poszerzanie naturalnie odnowionych gniazd dębowych w rębni IVd (B.B.)
Do poszerzenia wykorzystano dość silne cięcia brzegowe w otaczającym drzewostanie dębowo-sosnowym.
Id=10575
1.Strefa cięć brzegowych
Rozdział: Główne zasady stosowania
Planowanie granic transportu i innych elementów ładu przestrzennego w rębni IVd (S.D.)
Projekt przebiegu granic transportu w terenie nizinnym dostosowano do układu dróg i rozmieszczenia innych drzewostanów w oddziale. Uwzględniono istniejące odnowienia. Przewidziano lokalizację szlaków zrywkowych i składnic.
Id=10505
1.Granica transportu w środku oddziału
Rozdział: Organizacja i technika cięć
Rębnia IVd w drzewostanie bukowym (L.B.)
Id=10028
1.Ośrodek odnowieniowy
Zachowanie ładu czasowego podczas cięć w rębni IVd (S.D.)
Cięcia rozpoczyna się przy granicach transportu. Istniejące ośrodki odnowieniowe są sukcesywnie poszerzane. Nowe ośrodki zakłada się możliwie daleko od szlaków zrywkowych.
Id=10504
1.Strefa planowanych cięć (w I i II dziesięcioleciu)
2.Obecne kępy odnowień
3.Granica transportu w środku oddziału
Rozdział: Zalety
Poszerzone gniazdo dębowe na siedlisku LMśw (J.Z.)
Przebudowa drzewostanu na siedlisku LMśw. Ekscentryczny kierunek poszerzenia (głównie na południe) zapewnia najmłodszym nasadzeniom osłonę drzewostanu, jednocześnie zwiększając dostęp światła do starszych podrostów.
Id=10707
1.Strefa poszerzenia gniazda dębowego
Strona: Rębnia V przerębowa
Rozdział: (początek strony)
Drzewostan jodłowy zagospodarowany rębnią przerębową (B.B.)
Id=10568
1.Współwystępowanie drzew różnej grubości
Rozdział: Inwentaryzacja struktury i zapasu w lesie przerębowym
Rębnia przerębowa utrzymuje duże zróżnicowanie struktury wiekowej drzewostanu (K.S.)
Id=10466
1.Drzewo dojrzałe do wyrębu
2.Starsze podrosty
3.Młode pokolenie
Strona: Rębnia grupowo-przerębowa
Rozdział: (początek strony)
Rębnia grupowo-przerębowa w drzewostanie sosnowym (J.Z.)
Id=10563
1.Grupa młodych sosen z samosiewu
2.Fragment ze starszym podrostem
3.Rozluźniony drzewostan główny
Strona: Aspekty urządzeniowe rębni
Rozdział: Określenie wielkości pozyskania w rębniach zupełnych
Odnowienie rozległych jednowiekowych sośnin wymaga założenia kilku wrębów (J.Z.)
Początkowa odległość skraju wrębu od zewnętrznej (wschodniej) ściany drzewostanu powinna równać się co najmniej dwukrotnej szerokości przewidywanych zrębów. W pokazanym przykładzie na pniu pozostał już tylko jeden pas zrębowy.
Id=10807
1.Wrąb 1.
2.Wrąb 2.
3.Wrąb 3.
Strona: Ochrona odnowień przy zrywce
Rozdział: (początek strony)
Pozostawienie drzew brzeżnych na zakrętach dróg wywozowych chroni wcześniej założone uprawy (J.Z.)
Problemy ze ścinaniem zakrętów mogą pojawiać się zimą, przy wywozie drewna po mocno zaśnieżonych szlakach i drogach leśnych
Id=10793
1.Ochrona przed ścinaniem zakrętów
Użycie koni do zrywki ogranicza szkody w odnowieniach naturalnych oraz uszkodzenia gleby (B.P.)
Jeszcze korzystniejsze z tego punktu widzenia byłoby wyrabianie drewna krótkiego przy pniu lub stosowanie zrywki półpodwieszonej z wykorzystaniem dwukółki.
Id=10703
Strona: Projektowanie szlaków zrywkowych
Rozdział: (początek strony)
Szlak zrywkowy w rębni gniazdowej (B.P.)
Id=10705
1.Szlak zrywkowy w d-nie jodłowo-sosnowym
Strona: Rębnie a szkodliwe owady
Rozdział: (początek strony)
Uprawy sosnowe z sadzenia są bardziej niż odnowienia naturalne narażone na szkody od szeliniaka (J.Z.)
Chrząszcze szeliniaka w pułapce na zrębie.
Id=10677
Rozdział: Zagrożenia dla drzewostanów sąsiadujących ze zrębem
Impulsy zapachowe mocno przywabiają szeliniaka na powierzchnie zrębów w drzewostanach sosnowych (P.Z.)
Id=10768
Strona: Pozostawianie fragmentów starodrzewu
Rozdział: Cechy ekosystemu starodrzewu
Nagromadzenie starych drzew, martwego drewna i długa historia rozwoju decydują o przyrodniczej wartości starych lasów (M.S.)
Id=10737
Rozdział: Wpływ cięć rębnych na dojrzały ekosystem leśny
Warstwa koron starych lasów stanowi środowisko życia wielu rzadkich gatunków zwierząt (M.S.)
Id=10739
Rozdział: Rola kęp starodrzewu
Kępa starodrzewu pozostawiana na zrębie powinna stanowić fragment nienaruszonego drzewostanu (M.S.)
Zarówno podszyt, jak i ewentualne inne dolne warstwy, runo i wszystkie składniki drzewostanu głównego (łącznie z drzewami obumierającymi i martwymi) należy zabezpieczyć przed uszkodzeniami podczas operacji technologicznych w otaczającym drzewostanie.
Id=10738
Strona: Zagospodarowanie brzegu lasu
Rozdział: (początek strony)
Brzeg drzewostanu powinien być wystarczająco zwarty i szeroki, aby ograniczyć negatywne efekty wnikania i ruchu powietrza pod okapem (J.Z.)
Do efektów tych należy np. obniżenie wilgotności powietrza, wysuszanie gleby czy silne wyziębianie. W praktyce efektywność ochronnego oddziaływania brzegu lasu będzie zależała nie tylko od jego szerokości, ale też od budowy - obecności gatunków iglastych, występowania dolnych warstw czy pionowego rozbudowowania koron.
Id=10702
1.Brak warstwy krzewiastej
Strefy ekotonowe należy zakładać jednocześnie z drzewostanem, na którego obrzeżu mają występować (W.G.)
Pas krzewów i niskich drzew (jarząb, klon polny, lipa drobnolistna) zakładany sadzeniem na obrzeżu rozległego obszaru zalesianych gruntów porolnych. Przykład z nadl. Bielsk Podlaski.
Id=10817
1.Grunt rolny
2.Pasy krzewów
3.Pas niskich drzew (Jrz, Klp, Lpd)
Rozdział: Struktura strefy ekotonowej
Kształtowanie ekotonu z wykorzystaniem naturalnych odnowień i nasadzeń krzewów (W.G.)
Rozproszone podrosty brzozy i sosny oraz żarnowiec pochodzą z naturalnego obsiewu na gruncie porolnym. Od strony pola zostały one uzupełnione sztucznie, m. in. dereniem świdwą i głogiem. Całość utworzy w przyszłości szeroki pas przejściowy o dużym bogactwie biocenotycznym, skutecznie osłaniający drzewostan przed wiatrem.
Id=10795
1.Młodnik brzozowo- sosnowy z samosiewu
2.Dereń posadzony od strony pola
Rozdział: Wytyczne zakładania stref ekotonowych
Buk nie nadaje się do tworzenia zewnętrznego brzegu lasu (J.Z.)
Buk jest odporny na wiatr, ale silnie ocienia glebę, uniemożliwiając wykształcenie się dolnych warstw drzewostanu, niezbędnych w strefie ekotonowej.
Id=10799
1.Brak dolnych warstw pod bukiem
Szczególne miejsca na zrębie można potraktować jako ekoton wewnętrzny i pozostawić bez odnowienia do powolnej sukcesji (J.Z.)
Układ dróg wydzielił w narożniku zrębu trójkątną, dwuarową powierzchnię porośniętą jałowcem. Jest to bardzo dobra okazja do urozmaicenia przyszłego drzewostanu o lukę z roślinnością światłolubną, poszukiwaną przez wiele gatunków owadów.
Id=10801
1.Droga
2.Droga
3.Pozostawiony płat z sukcesją jałowca itp.
Rozdział: Gatunki krzewów zalecane do stref ekotonowych
Tarnina jest cennym składnikiem stref ekotonowych na średnio zasobnych siedliskach (P.Z.)
Dzięki obfitemu kwitnieniu i owocowaniu dostarcza pokarmu licznym gatunkom owadów i ptaków, a gęste, kolczaste zarośla stwarzają bezpieczne miejsca schronienia różnych zwierząt i skutecznie wyhamowują wiatr w strefie przygruntowej.
Id=10796
1.Pas tarniny na brzegu lasu
Strona: Wpływ rębni na środowisko leśne
Rozdział: (początek strony)
Usuwanie drzew w cięciach rębnych wywiera wpływ na różne elementy środowiska leśnego (J.Z.)
Buki uszkodzone podczas cięć odsłaniających.
Id=10678
1.Uszkodzenia spowodowane podczas obalania pni
Strona: Uszkodzenia drzew i gleby
Rozdział: Rodzaje uszkodzeń powstających podczas prac odnowieniowych
Uszkodzenia kory drzew powstałe podczas prac zrębowych (J.Z.)
Na pierwszym planie drzewo uszkodzone podczas załadunku dłużyc. Dalej drzewo uschnięte w następstwie nagłego wystawienia korony na bezpośrednią operację słoneczną oraz uszkodzeń kory przy wywozie drewna.
Id=10856
Rozdział: Uszkodzenia gleby podczas zrywki
Zrywka nasiębierna pozwala ograniczyć szkody w odnowieniach naturalnych (B.P.)
Id=10701
Strona: Rębnie a siedliska rzadkich roślin
Rozdział: Czym większa różnorodność środowisk tym więcej rzadkich gatunków roślin
Enklawy łąk i okrajki wzbogacają biologicznie i krajobrazowo całe kompleksy leśne (J.Z.)
Łąka kośna (dawny deputat) wcinająca się wzdłuż strumienia w obrzeże większego kompleksu leśnego. Takie rozwiązania dają ponadto bardzo korzystny efekt krajobrazowy, wskazany na terenach odwiedzanych przez turystów. Podobne, ważne funkcje biocentyczne mogą być też spełniane przez poletka łowieckie z odpowiednio rozwiniętymi brzegami.
Id=10675
Rozdział: Zagrożenia dla istniejących stanowisk
Pozostawienie przez frez fragmentów nienaruszonej ściółki ułatwia przetrwanie rzadkich roślin i fauny naglebowej (J.Z.)
Id=10671
1.Sosna posadzona na pasach po frezie
Sasanka - przykład rzadkiego gatunku leśnego wymagającego dużo światła (N.G.)
Sasanka otwarta (Pulsatilla patens) jest objęta ochroną gatunkową. Występuje jedynie w widnych borach sosnowych.
Id=10666
Pięciornik biały (Potentilla alba) występuje w runie dojrzałego zespołu świetlistej dąbrowy (M.O.)
Id=10667
Rozdział: Szansa na przetrwanie dla rzadkich roślin leśnych
Szczególne bogactwo biologiczne siedlisk podmokłych zasługuje na ochronę (J.Z.)
Jeżeli fragmenty drzewostanów położone przy strumieniach lub w obniżeniach są niewielkie i nietypowe w danej okolicy, powinny być wyłączane ze zrębów i - w starszym wieku - odnawiane cięciami jednostkowymi. Na zdjęciu niewielkie obniżenie terenu z roślinnością boru bagiennego.
Id=10676
Wyłączone z użytkowania fragmenty starodrzewu stają się ostoją rzadkich gatunków roślin i zwierząt (J.Z.)
Starodrzew świerkowo-sosnowy w wieku ok. 200 lat.
Id=10672
Strona: Rębnie a siedliska owadów
Rozdział: (początek strony)
Pozostawienie drzew z próchnowiskami i dziuplami ma duże znaczenie dla przetrwania reliktowych - puszczańskich gatunków owadów (M.S.)
Id=10734
Rozdział: Znaczenie otwartych luk i gniazd dla owadów leśnych
Miejsca prześwietlone w wyniku cięć rębnych mają istotne znaczenie dla owadów odżywiających się pyłkiem i nektarem (M.S.)
Trzmiel.
Id=10733
Strona: Wpływ rębni na środowisko ptaków
Rozdział: Wpływ rębni zupełnych na zespoły ptaków leśnych
Lelek zasiedla uprawy i młodniki po zrębach zupełnych (G.Z.)
Id=10757
Rozdział: Wpływ rębni gniazdowej na zespoły ptaków leśnych
Gniazdo orła bielika w drzewostanie odnawianym rębnią gniazdową (G.Z.)
Id=10753
Rozdział: Rębnie a strefy ochronne ptaków
Obecność rzadkich, chronionych gatunków dużych ptaków wymaga ograniczenia czasu i miejsca wykonywania czynności gospodarzych w drzewostanie (G.Z.)
Gniazdo bociana czarnego w wydzielonej strefie ochronnej.
Id=10754
Rozdział: Kształtowanie struktury lasu w ostojach cietrzewia
Tokowisko cietrzewia na zagospodarowanym terenie byłego poligonu (J.Z.)
Cietrzew najlepiej czuje się na ekotonie pomiędzy użytkowanymi, wilgotnymi łąkami a lasem - litymi brzezinami lub innymi świetlistymi drzewostanami z udziałem brzozy. Ekoton powinien być nieostry i szeroki, a dużym udziałem ziołorośli, zakrzaczeń (np. wierzbowych) i kęp podrostów (np. świerka).
Id=10700
Strona: Las jako siedlisko ptaków
Rozdział: Gatunki środowisk typowo leśnych
Świstunka leśna to przykład gatunku wnętrza lasu, który unika otwartych powierzchni zrębowych (G.Z.)
Id=10781
1.Świstunka we wnętrzu lasu
Rozdział: Gatunki ekotonowe i niewielkich środowisk otwartych
Naziemne gniazdo skowronka borowego - gatunku zasiedlającego uprawy w rębni zupełnej (G.Z.)
Id=10756
Gniazdo kwiczoła - gatunku chętnie zasiedlającego obrzeża zrębów (G.Z.)
Id=10780
Strona: Rębnie a środowisko głuszca
Rozdział: Sprzyjające głuszcowi cechy drzewostanów
Głuszec preferuje widne, starsze drzewostany na siedlisku Bśw (G.Z.)
Id=10751
1.Brak rozwiniętej warstwy podszytu
2.Wskazane sąsiedztwo powierzchni otwartych
Rozdział: Działania hodowlane w biotopach głuszca
Stosowane na ubogich siedliskach rębnie zupełne prowadzą do powstania drzewostanów o cechach najbardziej sprzyjających występowaniu głuszca (G.Z.)
W biotopach głuszca na ubogich borowych siedliskach nizinnych powinny być stosowane rębnie zupełne z odnowieniem naturalnym lub sztucznym oraz rębnie złożone tworzące dwu lub kilkugeneracyjne drzewostany sosnowe z niewielkim udziałem innych gatunków (brzozy, świerka).
Id=10752
1.Uboga pokrywa mszysto-brusznicowa
2.Brak podszytu
3.Liczne miejsca prześwietlone
Kolorowe grodzenia upraw nie wyglądają estetycznie, ale są bezpieczne dla ptaków (G.Z.)
Nakładka z barwnej siatki zmniejsza ryzyko kolizji głuszca z ogrodzeniem uprawy założonej w jego ostoi.
Id=10758
1.Siatka druciana wokół uprawy
2.Barwna nakładka z tworzywa sztucznego
Strona: Rębnie a siedliska drobnych ssaków
Rozdział: (początek strony)
Próchniowiska i obszerne dziuple stanowią doskonałe miejsca schronienia dla małych ssaków (M.S.)
Pnie o dużej objętości martwego drewna cechują się najbardziej stabilnymi warunkami cieplnymi i wilgotnościowymi, które są niezbędne wielu gatunkom o małych zdolnościach adaptacyjnych.
Id=10735
Rozdział: Wpływ rębni złożonych na drobne ssaki leśne
Wiewiórka preferuje lasy w wieku powyżej 70 lat i wykazuje dużą plastyczność środowiskową (M.S.)
Id=10736
Strona: Naturalne odnawianie wybranych gatunków
Rozdział: (początek strony)
Gęste naloty zachowują naturalną pulę genową i stwarzają duże możliwości selekcji (L.B.)
Naloty sosny na glebie przygotowanej pod obsiew boczny. Zagęszczenie drzewek lokalnie może nawet 50 razy przekraczać wartość wynikającą z przewidzianej więźby sadzenia. Stałym składnikiem naturalnego obsiewu na zrębie jest także brzoza, którą należy zwalczać już w wieku kilku lat.
Id=10510
1.Siewka brzozy
Rozdział: Zalety naturalnego odnowienia lasu
Odnowienie naturalne zapewnia utrwalenie miejscowych ekotypów, dobrze dostosowanych do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych (L.B.)
Podrost sosnowy w rezerwacie 'Sieraków'. Dęby, karłowate z powodu skrajnie niekorzystnych warunków wzrostu, zostały rozsiane przez sójki.
Id=10783
Sosna wyhodowana w półcieniu cechuje się wysoką jakością drewna (J.Z.)
Ok. 40-letnia sosna w wielogeneracyjnym drzewostanie sosnowych w rezerwacie 'Kaliszki' w Puszczy Kmapinoskiej. Młode drzewa w takich warunkach cechują się wąskimi, równymi słojami oraz drobnymi, szybko zanikającymi sękami.
Id=10533
1.Drobne gałązki sosny z samosiewu
Na powierzchniach odnawianych naturalnie mogą przetrwać rzadkie gatunki domieszkowe (L.B.)
Suchodrzew zachowany wśród podrostów dębowych. Przykład z nadl. Gostynin.
Id=10536
1.Krzewy suchodrzewu
Rozdział: Czynniki ograniczające stosowanie odnowienia naturalnego
Z odnowienia naturalnego należy wyłączyć drzewostany obcego pochodzenia (J.Z.)
Ponadstuletni drzewostan na siedlisku Bśw, o bardzo niskiej jakości, stanowiący przed laty część dużego majątku prywatnego na Mazowszu, wyhodowany z nasion zakupionych w zachodnich Niemczech.
Id=10535
Rachityczny pokrój nalotów sosnowych - skutek kilku lat trwania w zbytnim przegęszczeniu i ocienieniu (W.G.)
Id=10761
Nadmierne zadarnienie uniemożliwia wykorzystanie odnowienia naturalnego w drzewostanach sosnowych (P.Z.)
Silnie rozwinięta pokrywa trawiasta ze śmiałkiem pogiętym i trzcinnikiem leśnym w prześwietlonym fragmencie drzewostanu na siedlisku Bśw.
Id=10766
W okresie wschodów krytyczne dla przeżycia siewek sosny jest dostateczne zaopatrzenie w wodę (J.Z.)
Odnowienia mają największe szanse rozwoju, jeśli w maju i czerwcu występują częste, choć nawet słabe opady deszczu.
Id=10763
1.Wilgotna wierzchnia warstwa gleby
Strona: Naturalne odnawianie sosny
Rozdział: (początek strony)
Naturalne odnawianie sosny samosiewem górnym na nie zachwaszczającej się glebie (W.G.)
Id=10829
1.Pokrywa czernicowa
2.Pokrywa martwa
Naturalne odnowienie sosny samosiewem bocznym (T.A.)
Glebę przygotowano pługiem aktywnym. Obsiew boczny okazał się skuteczny na całej szerokości pasa zrębowego.
Id=10830
1.Ściana drzewostanu
2.Starsza uprawa
3.Samosiew sosny w bruzdach
Rozdział: Odnowienie sosny samosiewem kombinowanym
Przykład zagospodarowania odpadów zrębowych na zrębie z postawieniem nasienników (J.Z.)
Resztki pozrębowe (głównie drobne gałęzie z igliwiem) zgarnięto - przed przygotowaniem gleby pod samosiew - w wały o szerokości do 1.2 m. Zanikną one po kilku latach rozkładu. Przykład z nadl. Wipsowo.
Id=10814
1.Wał uformowany z resztek pozrębowych
Nasienniki sosnowe na zrębie (T.A.)
Id=10828
1.Wrąb na pasie o szerokości ok. 50 m
2.Nasienniki
3.Gleba przygotowana w bruzdy
Rozdział: Odnowienie sosny samosiewem górnym
Ośmioletnie podrosty sosny pod okapem drzewostanu o zadrzewieniu 0.4 (T.A.)
Pozostawienie osłony na długi okres, możliwe dzięki korzystnym warunkom wilgotnościowym, pozwoli na ukształtowanie drzewostanu dwugeneracyjnego. Widoczne na zdjęciu samosiewy czeremchy amerykańskiej mogą byc tolerowane tylko na ubogich siedliskach borowych.
Id=10547
1.Drzewostan o zadrzewieniu 0.4
2.Czeremcha amerykańska
Starsze podrosty sosnowe przed cięciem uprzątającym (K.W.)
Młodnik w wieku 13 lat powstały naturalnie. Okres odnowienia sosny uległ tu wydłużeniu do kilkunastu lat. Przykład z nadl. Leśny Dwór.
Id=10550
1.Rozluźniona osłona drzewostanu sosnowego
2.Młodnik z samosiewu
Rozdział: Inne sposoby naturalnego odnowienia sosny
Ekspansja gatunków liściastych uniemożliwi w przyszłości zachowanie struktury wielogeneracyjnej w tym drzewostanie sosnowym (J.Z.)
Rezerwat Sieraków w Puszczy Kampinoskiej.
Id=10552
1.Najmłodsza generacja sosny
2.Szybko rozwijające się piętro liściaste
Strona: Naturalne odnawianie dębu
Rozdział: (początek strony)
Do naturalnego odnowienia dębu najlepiej nadają się cięcia częściowe (W.G.)
Drzewostan dębowy po cięciu obsiewnym
Id=10556
1.Naloty dębowe
Rozdział: Przygotowanie drzewostanu do odnowienia
Zadarnienie pokrywy może uniemożliwić naturalne odnowienie dębu (W.G.)
Łany traw (m. in. wiechlina, kostrzewa i perłówka) w dojrzewającym drzewostanie dębowym o nadmiernie rozluźnionym zwarciu. Odnowienie naturalne w najbliższych dziesięcioleciach będzie tu możliwe tylko po przygotowaniu gleby.
Id=10762
Rozdział: Przygotowanie gleby pod odnowienie dębu
Pokrywa przygotowana na przyjęcie nasion dębu - z daleka zielona, z bliska brązowa (J.Z.)
Przy takim stanie ściółki i runa nasiona dębu łatwo kiełkują, a wzrost siewek może być ograniczony tylko przez utrzymujące się ocienienie.
Id=10555
1.Siewka dębu
Rozdział: Specyfika cięć częściowych dla dębu
Naturalnie odnawiany drzewostan dębowy po cięciu odsłaniającym (T.A.)
Zadrzewienie zredukowano obecnie do ok. 0.3. Powierzchnia ogrodzona po cięciu obsiewnym. Przykład z nadl. Smolarz.
Id=10837
1.Podrosty dębowe
2.Ogrodzenie całego odnawianego drzewostanu
Lata obfitego urodzaju u dębu zdarzają się nieregularnie, chociaż ostatnio coraz częściej (J.Z.)
Dąb szupułkowy - sierpień w roku nasiennym. Lata nasienne zdarzają się częściej w okresach o korzystniejszych warunkach klimatycznych.
Id=10557
Strona: Naturalne odnawianie buka
Rozdział: (początek strony)
Siewki buka po skiełkowaniu (W.G.)
Pierwsze liście (liścienie) mają inny kształt i budowę niż później wykształcane liście dojrzałe. Widoczna na zdjęciu ściółka nie tworzy zbitej warstwy, zapewniając tym samym korzystne warunki kiełkowania.
Id=10695
1.Liścień buka
2.Rozwijący się typowy liść
Rozdział: Biologia obradzania buka
Warunkiem udanego samosiewu jest sprawna pokrywa glebowa i dostateczne zagęszczenie nasion (S.T.)
Dobry obsiew buka to co najmniej 70-100 żywotnych orzeszków na metr kwadratowy.
Id=10692
1.Orzeszek buka
Rozdział: Warunki kiełkowania i powstawania nalotów buka
Do naturalnego odnowienia buczyn stosuje się rębnię częściową wielkopowierzchniową
Drzewostan bukowy po pierwszym cięciu odsłaniającym.
Id=10835
Uzupełniający obsiew buka po przygotowaniu gleby na powierzchni nie odnowionej w cięciu obsiewnym (J.Z.)
Aby zwiększyć skuteczność obsiewu, glebę przygotowano mechanicznie (pługiem dwuodkładnicowym).
Id=10682
1.Kilkuletnie podrosty
2.Nalot z obsiewu uzupełniającego
Rozdział: Wzrost podrostów podczas cięć odsłaniających
Pokrój korony świadczy o warunkach świetlnych i stanowi przesłankę do wykonania cięcia odsłaniającego (S.T.)
Parasolowata forma buka świadczy o dłuższym okresie jego wzrostu w zbyt słabych warunkach świetlnych. To drzewo ma małe szanse na odzyskanie prawidłowego pokroju.
Id=10693
1.Parasolowata korona buka
Cięcia uprzątające należy przeprowadzić po uzyskaniu przez odnowienia buka wysokości ok. 2 m (S.T.)
Kępa odnowień bukowych odsłonięta podczas cięć w rębni stopniowej.
Id=10694
Strona: Naturalne odnawianie świerka
Rozdział: (początek strony)
Pokrywa mszysta sprzyja pojawianiu się samosiewów świerka (P.Z.)
Mech płonnik jest wskaźnikiem znacznego uwilgotnienia (wtórnego podtopienia) wierzchnich poziomów gleby mineralnej.
Id=10765
Rozdział: Odnowienie samosiewem górnym w rębni częściowej smugowej
Drzewostan świerkowy uszkodzony przez wiatr (Pomorze Zachodnie) (W.G.)
Krótkie korony wskazują na zaniedbania pielęgnacyjne.
Id=10789
Strona: Naturalne odnawianie jodły
Rozdział: Wybór rębni
Młode pokolenie jodły ma niewielkie wymagania świetlne (W.G.)
Id=10792
Rozdział: Odnawianie jodły w rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej
Młoda jodła rosnąca w korzystnych warunkach świetlnych (W.G.)
Długość ostatniego przyrostu pędu głównego (szczytowego) jest w przybliżeniu równa średniej długości pędów w najwyższym okółku. Tym samym czynnik świetlny (stosunek tych długości) wynosi ok. 1. Wartość taką spotyka się u jodły tylko w bardzo korzystnych warunkach świetlnych.
Id=10790
1.Pęd szczytowy
2.Cztery pędy ostatniego okółka
3.Korona bez oznak zahamowania wzrostu
Rozdział: Odnawianie jodły na gniazdach w innych rębniach
Gniazdo jodłowe w drzewostanie sosnowym na siedlisku LMśw (W.G.)
Jodła łatwo odnawia się pod sosną, nawet przy dużym rozproszeniu drzew nasiennych. Na pędach szczytowych niektórych jodeł widoczne są oznaki regeneracji uszkodzeń spowodowanych silnym ocienieniem grabu (usuniętego kilka lat temu).
Id=10791
1.Regenerujące wierzchołki jodeł
Strona: Urodzaj nasion drzew leśnych
Rozdział: (początek strony)
Wyłączone drzewostany nasienne to ważny element ochrony zasobów genetycznych rodzimych populacji drzew (P.Z.)
Id=10777
1.Oznaczenie narożnika drzewostanu nasiennego
Plantacje nasienne stają się konieczne w przypadku braku lub niedoboru lokalnej bazy nasiennej gatunku (S.T.)
Plantacja nasienna jodły na granicy zasięgu w krainie IV. Szybko rosnący modrzew wykorzystano jako osłonę przed niekorzystnymi dla jodły warunkami powierzchni otwartej.
Id=10698
1.Kilkuletni szczep jodły
Rozdział: Wiek początku obradzania
Na plantacjach nasiennych drzewa obradzają w dużo młodszym wieku niż w zwartych drzewostanach (S.T.)
Szczepy lipy w siedem lat po posadzeniu - pierwsze drzewa już rozpoczęły obradzanie.
Id=10699
Rozdział: Prognozowanie urodzaju nasion
W drzewostanach odnawianych naturalnie w ściółce leśnej gromadzą się banki nasion wielu gatunków (S.T.)
Id=10697
Strona: Modyfikacje rębni
Rozdział: Przykłady modyfikacji przedstawione na ilustracjach
Modyfikacja rębni IIIa z pozostawieniem osłony górnej nad podsadzeniami w otoczeniu gniazd (J.Z.)
Udział buka na założonych 20 lat temu, wyraźnie przetrzymanych gniazdach okazał się zbyt mały na siedlisku LMśw. Na zrębie założonym 4 lata temu posadzono m. in. buka, pozostawiając mu czasową osłonę górną. Do złagodzenia niekorzystnych zjawisk konkurencyjnych na brzegach gniazd można było użyć gatunki kontaktowe (np. jawor lub lipę).
Id=10854
1.Nadmiernie wyrośnięte gniazdo bukowe
2.Dosadzenie buka na zrębie zwiększające jego udział
3.Pozostawienie czasowej osłony górnej na części zrębu
Strona: Zręby nowej generacji
Rozdział: (początek strony)
Stosowanie cięć zupełnych nie musi prowadzić do powstawania drzewostanów o małym zróżnicowaniu strukturalnym (B.B.)
Na zrębie na siedlisku Bśw pozostawiono fragmenty starodrzewu, kępy odnowień sosnowych samorzutnie powstałych pod okapem oraz pojedyncze starsze osobniki brzozy, w tych warunkach wartościowej ze względów biocenotycznych. Pozostałą powierzchnię przeznaczono do odnowienia naturalnego i sztucznych uzupełnień.
Id=10820
Rozdział: Wykorzystanie odnowień naturalnych
Wykorzystanie istniejących podrostów i stymulowanie naturalnego odnowienia sosny na zrębie (J.Z.)
Przyszłe kępy starodrzewu obecnie pełnią rolę nasienników. W kępach znalazły się też niektóre fragmenty pozostawionych na zrębie powierzchni z podrostami sosnowymi, pochodzącymi ze spontanicznego obsiewu pod okapem drzewostanu.
Id=10725
1.Kępa starodrzewu
2.Starsze podrosty
3.Uprawa przygotowana pod samosiew sosny
Rozdział: Wykorzystanie elementów starodrzewu
Pozostawiony na zrębie wykrot to poszukiwane miejsce schronienia dla wielu gatunków zwierząt (P.Z.)
Ewentualne problemy sanitarne są mało prawdopodobne i w większości przypadków nie uzasadniają likwidacji struktury wykrotu.
Id=10779
Przykład pnia o ciekawym kształcie, pozostawionego przed laty na zrębie przy drodze leśnej (J.Z.)
Żaden turysta nie przejdzie obok takiego tworu obojętnie lub z niesmakiem.
Id=10718
Rozdział: Poprawa warunków biocenotycznych
Krzewy biocenotyczne w uprawie (J.Z.)
Płat jarzębu, róży i innych krzewów w nasłonecznionym miejscu zrębu. W przyszłości stworzy korzystniejsze od reszty drzewostanu środowisko dla licznych gatunków owadów i ptaków. Przykład z nadl. Olsztynek.
Id=10719
Rozdział: Kształt i wielkość powierzchni zrębowej
Im mniejszy zrąb, tym lepsza osłona boczna dla gatunków wrażliwych na przymrozki (J.Z.)
Dąb posadzony na powierzchni poszerzającej i łączącej wcześniej odnowione gniazda tego gatunku.
Id=10722
1.Starsze odnowienie dębowe
2.Dąb posadzony pasie poszerzenia
Wybór kierunku bruzd wpływa na warunki wilgotnościowe kiełkowania i wzrostu siewek (J.Z.)
Wrąb wydłużony w kierunku północ-południe, pozostawiony do naturalnego obsiewu. Przyjęcie kierunku orki ukośnie do ściany zrębu ma nieco osłabić operację słoneczną i wysuszanie w bruzdach, a także ułatwić przyszłe operacje technologiczne w młodnikach. Przy niekorzystnym zbiegu warunków meteorologicznych w pokazanej sytuacji terenowej mogą wystąpić szkody od osutki.
Id=10810
1.Bruzdy poprowadzone ukośnie do granicy zrębu
Zatokowa granica różnicuje mikroklimat zrębu oraz poprawia niekorzystny efekt krajobrazowy (J.Z.)
Id=10806
1.Pas zrębowy z naturalnym odnowieniem sosny
Rozdział: Trzebieże przekształceniowe
Różnicowanie struktury rozległych drągowin przez stymulację obsiewu sosny (J.Z.)
Wyoranie bruzd ma stymulować powstanie kęp podrostów sosnowych, które urozmaiciłyby skrajnie uproszczoną strukturę wewnętrzną kompleksu leśnego. W przypadku pojawienia się nalotów, okap w drągowinie zostanie lokalnie rozluźniony. Przykład z nadl. Ostrów Mazowiecka.
Id=10723
1.Rozległa monokultura sosnowa
2.Bruzdy inicjujące samosiew sosny
Strona: Przebudowa drzewostanów
Rozdział: Drzewostany kwalifikujące się do przebudowy
Obumieranie kęp kilkunastoletniego jesionu stwarza problem z odnowieniem powierzchni na siedlisku OlJ (J.Z.)
Id=10803
1.Obumierający jesion
2.Postępujące zachwaszczenie
Rozdział: Procesy odnowienia a przebudowa drzewostanów
Wykorzystanie starszych podrostów jodłowych w przebudowie drzewostanu sosnowego na siedlisku Lśw (J.Z.)
Jodła została wprowadzona do drzewostanu sosnowego w miejscach przerzedzeń po śniegołomie ok. 45 lat temu. Obecnie, podczas przebudowy drzewostanu, osłonięto zwarte grupy podrostów jodłowych, przerzedzono drzewostan, usunięto podszyt grabowo-leszczynowy i przygotowano glebę pod sztuczne odnowienie jodły i buka.
Id=10844
Strona: Projektowanie przebudowy
Rozdział: Zmiana składu gatunkowego drzewostanu w cięciach rębnych
Wyprzedzające odnowienie buka w rębnym drzewostanie sosnowym na siedlisku LMśw (J.Z.)
Drzewostan został lekko rozluźniony. Glebę przygotowano w bruzdy. Na pierwszym planie płat odsłonięty płat samosiewu bocznego jawora. Z lewej kępa drągowiny bukowej przeznaczona do pozostawienia.
Id=10686
1.Powierzchnia podsadzeń bukowych
2.Kępa samosiewu jaworowego
3.Pozostawiona kępa średniowiekowego buka
Strona: Stosowanie przedplonów
Rozdział: (początek strony)
Założenie uprawy w miejscu zapustu na BMśw to tylko jeden z kilku możliwych sposobów osiągnięcia długookresowego celu hodowlanego na tym siedlisku (J.Z.)
Zapust osikowy z domieszką dębu, sosny i brzozy na terenie byłego poligonu.
Id=10804
1.Oczyszczona i odnowiona część powierzchni
2.Pozostawiona część zapustu
Rozdział: Gatunki tworzące przedplony
Przeplon modrzewiowy wprowadzony na zrębie jednocześnie z gatunkiem docelowym - bukiem (J.Z.)
Dziesięcioletnia uprawa na siedlisku LMśw.
Id=10840
Rozdział: Wykorzystanie samosiewów gatunków pionierskich
Podsadzenia buka pod brzozą, odnowioną samorzutnie na fragmencie młodnika uszkodzonym przez śnieg (J.Z.)
Okap brzozy zabezpiecza uprawę bukową przed przymrozkami, jednak daje zbyt słaby cień, aby zapobiec postępującej ekspansji traw i zdziczeniu gleby na żyznym siedlisku LMśw. W takich warunkach potrzebna będzie szczególnie staranna i częsta pielęgnacja uprawy.
Id=10855
Rozdział: Sztuczne zakładanie drzewostanów przedplonowych
Modrzew podsadzony bukiem w wieku ok. 30 lat (T.A.)
Na zrębie na siedlisku LMśw posadzono modrzewia. Podsadzenia wrażliwego na przymrozki buka wykonano dopiero w okresie trzebieży wczesnych. W przyszłości drzewostan przyjmie budowę dwupiętrową.
Id=10825
Strona: Drzewostany przejściowe
Rozdział: (początek strony)
Uprawa bukowa założona pod drzewostanem brzozowym na siedlisku LMśw
Mimo całkowitej niezgodności z typem gospodarczym, dalsze czasowe pozostawienie drzewostanu brzozowego umożliwiło wyprowadzenie na tej powierzchni buka. W innym razie - w warunkach otwartego zrębu - buk byłby narażony na przymrozki.
Id=10824
Rozdział: Drzewostany sosnowe z dolnym piętrem innych gatunków
Przejściowy drzewostan osikowo-brzozowy na terenie byłego poligonu (J.Z.)
Drzewostan jest całkowicie niezgodny z gospodarczym typem drzewostanu przewidzianym dla siedliska BMśw. Jego przebudowa w pokazanym momencie wiązałaby się jednak z nieuzasadnioną stratą przyrostu grubości drzew, który będzie się intensywnie odkładał jeszcze przez kilkanaście lat.
Id=10851
Podsadzenia bukowe w drzewostanie sosnowym na siedlisku LMśw
Id=10826
Strona: Rębnia IVd w przebudowie drzewostanów sosnowych
Rozdział: (początek strony)
Zwężone pasy drzewostanu między poszerzonymi gniazdami (J.Z.)
W celu obniżenia ryzyka wystąpienia szkód od wiatru drzewostan musi być odpowiednio przygotowany przed założeniem pierwszych gniazd. Ostatnie pozostające po rozszerzeniu firanki drzewostanu będą wykorzystane do zrywki drewna.
Id=10531
1.Poszerzane gniazdo dębowe
2.Wąska firanka starszych sosen i dębów
Rozdział: Zakładanie gniazd
Wykorzystanie odnowienia naturalnego sosny na żyznym siedlisku (J.Z.)
Rezultat przebudowy drzewostanu dębowo-sosnowego rębnią gniazdową o wydłużonym okresie odnowienia. Odnowienie sosnowe pojawiło się spontanicznie na południowym skraju pozostawionej grupy dębów. Ponieważ ma formę zwartej grupy - warto je wykorzystać, co będzie jednak wymagało intensywnej pielęgnacji.
Id=10841
Strona: Cięcia odnowieniowe na obszarach chronionych
Rozdział: (początek strony)
Gdy odnowieniem rządzi tylko natura, na niektóre ważne gatunki możemy poczekać setki lat (M.O.)
W rezerwacie 'Jesionowe Góry' od dawna nie występuje odnowienie jesionowe. Jego zainicjowanie wymagałoby rozluźnienia okapu, a prawdopodobnie i sztucznego wprowadzenia po przygotowaniu gleby.
Id=10741
1.Cień i bujne runo utrudniają odnowienie jesionu
Rozdział: Cięcia a ochrona rezerwatowa
Niektóre standardowe, sprawdzone metody postępowania hodowlanego nie znajdują zastosowania w obiektach chronionych (M.O.)
Gniazda dla dębu wycięte w drzewostanie dębowo-sosnowym przed utworzeniem rezerwatu 'Dąbrowa Polańska'. Po utworzeniu rezerwatu zakładanie takich gniazd nie było już możliwe, mimo potwierdzonej skuteczności w utrzymaniu dębu w składzie gatunkowym tego drzewostanu.
Id=10742
1.Dąb na gniazdach zwykle wymaga grodzenia
Rozdział: Przedmiot i cel ochrony a konieczność cięć
Kształtowanie właściwych warunków bytowania, żerowania i rozrodu zwierząt chronionych zwykle nie wymaga żadnych cięć w drzewostanie (P.Z.)
Bobry w swojej ostoi potrzebują przede wszystkim spokoju. Powodowane przez zwierzęta zmiany warunków wilgotnościowych wpływają niekorzystnie na otaczające drzewostany, czasem doprowadzając nawet do ich zamierania.
Id=10744
1.Tama bobrowa na leśnej rzece
2.Stopniowo zamierający fragment drzewostanu
Rozdział: Kiedy i co wycinać w rezerwatach
Odsłonięcie spontanicznie powstałych płatów odnowienia naturalnego dębu bezszypułkowego (M.O.)
Rozluźnienie osłony górnej drzewostanu, wykonane w odpowiednim czasie i nasileniu, umożliwiło przetrwanie i dalszy rozwój słabszej biologicznie domieszki. Przykład z rezerwatu 'Starodrzew Dobieszyński'.
Id=10745
1.Odsłonięte w porę podrosty dębowe
Luka po dużej koronie grabu w grądzie niskim (J.Z.)
Rozłożyste graby zwykle występują w drugim piętrze. Dlatego wypadnięcie lub usunięcie pojedynczych starych drzew z pierwszego piętra często nie poprawia w istotny sposób warunków powstawania odnowień na dnie lasu.
Id=10743
Duża ekspansywność robinii w pewnych sytuacjach może być skutecznie powstrzymana tylko środkami chemicznymi (J.Z.)
Gniazdo obsadzone dębem po kilku latach mechanicznego zwalczania odrostów robinii. Najsilniejsze odrosty przetrwały na obrzeżu gniazda.
Id=10746
1.Odrosty w rok po przycięciu
Rozdział: W jakich okolicznościach unikać cięć w rezerwatach
Podczas zabiegów ochronnych w rezerwatach należy pozostawiać martwe drewno w pierwotnym stanie (M.O.)
Złom modrzewia w rezerwacie 'Modrzewina'.
Id=10747
W skrajnych warunkach siedliskowych nie powinno się planować żadnych cięć (M.O.)
Bory chrobotkowe stają się coraz większą rzadkością. Ich niskie zwarcie umożliwa samorzutne powstawanie samosiewów w latach o najkorzystniejszych warunkach wilgotnościowych. Przykład z nadl. Parciaki.
Id=10748
Strona: O poradniku
Rozdział: Regulacja wielkości ilustracji w tekście poradnika
Porównanie wielkości większego i małego podglądu obrazu (W.G.)
Rabaty na olsie.
Id=10515
1.Standardowy podgląd obrazu w tekście
2.Miniatura obrazu
Zdjęcia w pokazach
Pokaz: Drzewa na otwartych powierzchniach łagodzą ich mikroklimat i różnicują strukturę
01: Drzewa, które przetrwały na terenie byłego poligonu (J.Z.)
Dęby pozostawione jako osłona uprawy na siedlisku BMśw.
Id=18101
02: Drzewa pozostawione na powierzchni pohuraganowej (J.Z.)
Id=18102
03: Drzewa na pożarzysku (J.Z.)
Nawet takie grupy mogą sprzyjać różnicowaniu struktury przyszłego drzerwostanu. Powinny być jednak obserwowane i usuwane w przypadku pojawienia się oznak zamierania.
Id=18104
04: Drzewa na terenie byłej żwirowni (J.Z.)
W skrajnych warunkach wzrostu (brak wody) celem hodowlanym staje się utrzymanie trwałej, wysokiej pokrywy roślinnej, uzyskanej przede wszystkim drogą naturalnej sukcesji.
Id=18103
05: Zamarły drzewostan świerkowy w Sudetach (P.Z.)
Na obszarach silnych skażeń przemysłowych każdy element strukturalny starego lasu stanowi osłonę dla miejsca sadzenia i dalszego wzrostu następnego pokolenia.
Id=18105
Pokaz: Kępy starodrzewu na zrębie
01: Kępy starodrzewu ułatwiają przetrwanie wielu gatunków roślin i zwierząt (J.Z.)
Żywotna kępa starodrzewu sosnowego w kilkanaście lat po odsłonięciu. Obecność takich kęp we wzajemnej odległości 100-200 m zapewnia możliwość przetrwania i rozrodu dla gatunków wrażliwych na zmiany warunków środowiska.
Id=17401
02: Im większa i gęstsza kępa, tym większe jej znaczenie biologiczne (J.Z.)
Kępy powinny mieć powierzchnię co najmniej 5 arów, ale celowe jest pozostawianie nawet ponad 10-arowych płatów.
Id=17402
1.Zachowane dolne warstwy w kępie
03: Łączenie bruzdami kęp starodrzewu ułatwia migrację i wymianę genów w populacjach wielu gatunków zwierząt
Kierunek bruzd powinien uwzględniać występowanie sąsiednich kęp starodrzewu. Dla izolowanych w kępach populacji drobnej fauny naziemnej bruzdy mogą być otwartymi traktami lub (jeśli orane w poprzek) barierami nie do przebycia. Przykład z nadl. Staszów.
Id=17413
1.Bruzdy wyorane 'od kępy do kępy'
04: Pod kępami starodrzewu muszą być zachowane dolne warstwy (J.Z.)
Na ubogich siedliskach kępy należy wybierać w miejscach o rozwiniętej warstwie podszytu i chronić ją przed uszkodzeniem w czasie prac zrębowych.
Id=17403
1.Podszytowe dęby zachowane w kępie starodrzewu
05: Taka kępa starodrzewu jest zbyt mała (J.Z.)
Drzewa w tej kępie były pierwotnie wykorzystane jako nasienniki. Jest ona jednak zbyt mała, aby wykazać istotny efekt ekologiczny.
Id=17404
1.Brak dolnych warstw w kępie
06: Ta kępa w najbliższym czasie nie będzie pełnić istotnej funkcji biocenotycznej (J.Z.)
Niewielki rozmiar, małe zróżnicowanie drzew i brak dolnych warstw - tu w przyszłości będzie tylko trawiasta polana pod dębami.
Id=17405
1.Brak dolnych warstw w kępie
07: Również suche drewno martwych drzew stojących jest potrzebne do rozwoju rzadkich owadów (J.Z.)
Martwa sosna w kilka lat po obumarciu. Na stanowiskach osłoniętych od wiatru pnie grubych sosen mogą stać przez 50-60 lat po śmierci drzew. Takie wysuszone pnie stanowią główne siedlisko życia wielu owadów.
Id=17411
08: Kępę należy przygotować do odsłonięcia przez rozluźnienie zwarcia (J.Z.)
Na kilka lat przed przewidzianym odsłonięciem na brzegach kęp należy wykonać silne cięcia przerywające zwarcie. Wzmocni to systemy korzeniowe drzew i przyśpieszy rozwój dolnych warstw.
Id=17407
09: Kępa starodrzewu ma pełnić swoją rolę aż do obumarcia i wywrócenia się tworzących ją drzew (J.Z.)
Kępa starych dębów pozostawiona kiedyś na zrębie. Obecnie - po kilkudziesięciu latach - pokrywa uległa zadarnieniu, ale obecność polany wpływa pozytywnie na urozmaicenie struktury jednowiekowych drzewostanów w sąsiedztwie.
Id=17408
10: Drzewa o nadzwyczajnej wartości przyrodniczej powinny być pozostawiane wraz z najbliższym otoczeniem (J.Z.)
Kilkusetletnia sosna w nadl. Mińsk. Takie okazy polskiej flory - nawet gdyby nie zostały objęte opieką konserwatorską - mają duże znaczenie jako archiwa genów, często wykorzystywane do badań naukowych. Należy je pozostawiać bez względu na stan zdrowotny.
Id=17412
11: To drzewo ma szansę przetrwać samodzielnie jako element widokowy i archiwum genów (J.Z.)
Pozostawiona sosna ma długą koronę świadczącą o długotrwałym wzroście w korzystnych warunkach świetlnych. Takie cechy rokują nadzieję na długotrwałe zachowanie tego osobnika i jego wartościowego genotypu - nawet w charakterze pojedynczego przestoju.
Id=17409
1.Takie drzewo ma szansę przetrwać odsłonięcie
12: Nie wszystkie niezwykłe kształty drzew uzasadniają ich pozostawianie poza kępami (J.Z.)
Zaleca się pozostawianie na zrębach drzew o szczególnych walorach estetycznych - ze względu na duże wymiary lub fantazyjne kształty. Dyskusja o estetyce pozostawia pole do subiektywizmu, ale przypadek pokazany na zdjęciu raczej nie jest uzasadniony. Generalnie lepiej pozostawiać drzewa w kępach.
Id=17410
Pokaz: Konsekwencje zbyt długiego przetrzymania odnowień na gniazdach
01: Dąb wcześnie wykazuje oznaki osłabienia przyrostu na brzegu gniazda (J.Z.)
Już na dziesięcioletnich gniazdach widać wpływ ocienienia i konkurencji korzeniowej na wzrost dębu, nawet na żyznym siedlisku LMśw.
Id=17601
1.Południowo-wschodni skraj gniazda
2.Odnowienie dębowe na dużym gnieździe
3.Strefa osłabionego wzrostu odnowień dębu
02: Buk dłużej od dębu utrzymuje przyrost na brzegach gniazda (J.Z.)
Cienioznośny buk zachowuje żywotność na brzegach gniazd nawet w wieku klikunastu lat. W kolejnych latach, zależnie od żyzności siedliska, wpływ konkurencji korzeniowej zaczyna powodować osłabienie wzrostu drzew.
Id=17602
1.Południowy skraj gniazda
2.Odnowienie bukowe bez oznak osłabienia
03: Efekt cofania się brzegu przetrzymanego gniazda (J.Z.)
Długie utrzymywanie zwartego drzewostanu wokół gniazda powoduje obumieranie drzew brzeżnych. Po 30-40 latach szerokość pasa obumarłych drzew wokół gniazda może przekroczyć 10 m. Na zdjęciu widać grupę klonów posadzoną od południa w celu złagodzenia różnic wysokości z uprawą - po czym również przetrzymaną.
Id=17603
1.Strefa cofania się przetrzymanego gniazda
2.Klon użyty do poszerzenia gniazda od południa
04: Wyrostki jaworu mają po odsłonięciu wypełnić strefę kontaktu wyrośniętego gniazda z uprawą (J.Z.)
Do tworzenia strefy kontaktowej dobrze nadają się gatunki względnie cienioznośne i nie wykazujące skłonności do tworzenia rozpieraczy - jawor, lipa, klon, ewentualnie świerk. Najlepiej wprowadzić je wokół gniazda w kilka lat przed odsłonięciem, można też posadzić na uprawie - jako kilkumetrowej szerokości opaski wokół gniazd.
Id=17604
1.Przetrzymane gniazdo świerkowe
2.Wyrostki jaworu tworzące strefę kontaktową
05: Przetrzymane gniazda dębowe poszerzone lipą po odsłonięciu (W.G.)
Przetrzymanie gniazd dębowych na słabszym siedlisku szybko prowadzi do degeneracji odnowień. Wokół gniazd posadzono modrzew i lipę. W tym przypadku podsadzenia lipowe mogły być użyte zarówno do utworzenia opaski, jak i do podbudowania dębu wewnątrz gniazda.
Id=17606
1.Przetrzymane gniazdo dębu na siedlisku BMśw
2.Podsadzenia modrzewia i lipy
06: Odsłonięte resztki 30-letnich gniazd dębowych poszerzanych jodłą (J.Z.)
Z pierwotnych, 10-arowych gniazd dębowych pozostały nieliczne osobniki. Zdecydowanie lepiej zachowała się cienioznośna jodła użyta do poszerzenia gniazd od południa. Po nagłym odsłonięciu, wyrośnięte grupy jodły słabo adaptują się do nowych warunków.
Id=17607
1.Dąb wprowadzony pierwotnie na 10-arowe gniazda
2.Jodła użyta do poszerzenia gniazd
3.Uprawa modrzewiowo-bukowa
07: Odsłonięta jodła z przetrzymanych gniazd, podparta lipą od południa (J.Z.)
Podsadzenia lipy (półksiężycem od południa) miały złagodzić różnice wysokości wokół grup jodły i poprawić zwarcie w przyszłej uprawie. Efekt tego zabiegu nie został jednak wykorzystany ze względu na zbyt długie przetrzymanie gniazd po poszerzeniu, wynikające z wymogów ładu przestrzennego.
Id=17608
1.Przetrzymane gniazdo jodłowe
2.Lipa łagodzi ostre przejście na brzegu gniazda
08: Poszerzanie przetrzymanych gniazd bukowych podsadzeniem pod osłoną drzewostanu (J.Z.)
Jeżeli gniazda cienioznośnej domieszki są już wyrośnięte, a jej udział w drzewostanie nie wystarczający, to można poszerzyć gniazda za pomocą podsadzeń tego samego gatunku pod rozrzedzoną osłoną drzewostanu.
Id=17605
1.Starsze gniazda bukowe na LMśw
2.Podsadzenia buka pod przerzedzoną sosną
09: Buk na wyrośniętych gniazdach mocno konkuruje z sosną w otaczającej uprawie (J.Z.)
Po odsłonięciu, korony drzew w wyrośniętym młodniku bukowym silnie zareagowały na zwiększony dostęp światła. Można zaobserwować poszerzającą się strefę martwych sosen, która w 10 lat od założenia uprawy obejmuje już 4-5 rzędów sadzenia.
Id=17609
1.Asymetryczne korony buka na brzegu starego gniazda
2.Uprawa sosnowa
3.Strefa zamarłych sosen o szerokości do 10 m
Pokaz: Naturalne odnowienie dębu
01: Gleba przygotowana mechanicznie w drzewostanie dębowym z zadarnioną pokrywą (W.G.)
Przygotowanie gleby pod odnowienie dębu nie jest konieczne przy pokrywie martwej lub zazielenionej. Widok drzewostanu po opadnięciu nasion i cięciu obsiewnym.
Id=17908
02: Trzyletnie naloty dębowe z domieszką grabu (T.A.)
Naloty dębowe często charakteryzują się przegęszczeniem. W sytuacji pokazanej na zdjęciu wskazane byłoby ich silne przerzedzenie poprzez wykonanie schematycznego cięcia korytarzowego (na pasach o szerokości 1 m).
Id=17911
1.Przegęszczone naloty dębowe
03: Rębnia częściowa wymaga dobrego udostępnienia terenu szlakami zrywkowymi (J.Z.)
Id=17904
04: Podrosty dębowe w wieku 7 lat po dwóch cięciach odsłaniających (T.A.)
Odnowienia naturalne dębu powinny być stosunkowo wcześnie odsłaniane. Okres odnowienia nie powinien być dłuższy niż 10 lat. Przykład z nadl. Gostynin.
Id=17912
05: Z cięciem uprzątającym w dębinach nie należy czekać zbyt długo (J.Z.)
Pniak po ściętym niedawno dębie. Wydłużenie okresu odnowienia dla dębu prowadzi do osłabienia wzrostu nalotów przy pniach i zwiększa szkody przy pozyskaniu.
Id=17903
1.Pniak po drzewie usuniętym w cięciu uprzątającym
2.Strefa osłabionego rozwoju odnowień
06: Domieszki gatunków pielegnacyjnych są pożądanym składnikiem w samosiewach dębu (T.A.)
Podrosty dębowe w wieku dziewięciu lat, w rok po całkowitym odsłonięciu. Wśród podrostów dębowych widoczne są liczne osobniki jawora i innych domieszkowych gatunków pielęgnacyjnych.
Id=17909
1.Dąb
2.Jawor
Pokaz: Odnowienie sosny w rębni przerębowej
01: Doprowadzenie sośniny do struktury przerębowej wymaga znacznego, chociaż powolnego obniżenia zapasu (S.D.)
Przykład zagospodarowania wyłączonego drzewostanu nasiennego sosny, w którym produkcja nasion uległa zahamowaniu wskutek podeszłego wieku drzew.
Id=17704
02: Strukturę zbliżoną do przerębowej ma wiele drzewostanów sosnowych drobnej własności (S.D.)
Gospodarkę w lasach chłopskich cechuje jednostkowy charakter cięć oraz zachowanie w drzewostanach struktury pozwalającej na ciągłość użytkowania w długich okresach.
Id=17701
1.Starodrzew o znacznym zróżnicowaniu grubości
2.Fragment tyczkowiny
3.Kępa spontanicznych odnowień
03: Prowadzenie sosny cięciami grupowo-przerębowymi przydaje się w lasach ochronnych (J.Z.)
Lasy ochronne na wydmach Półwyspu Helskiego.
Id=17702
1.Starodrzew o niskim zadrzewieniu
2.Kilkuarowa grupa podrostów sosnowych
Pokaz: Przykłady granic transportu
01: Granica transportu - wąwóz (L.B.)
W pokazanym przypadku zrywka samym wąwozem jest niemożliwa z powodu jego przejścia na grunt innej własności.
Id=18301
1.Wąwóz stanowiący przeszkodę dla zrywki
2.Kierunek zrywki na lewo od wąwozu
3.Kierunek zrywki na prawo od wąwozu
02: Granica transportu - grunt innej własności (L.B.)
Łąka, której właściciel nie wyraził zgody na wykorzystanie przy wywozie drewna.
Id=18302
03: Granica transportu - ciek wodny (L.B.)
Id=18303
04: Granica transportu - grzbiet wzniesienia (L.B.)
Id=18304
1.Kierunek zrywki na lewo od grzbietu
2.Kierunek zrywki na prawo od grzbietu
Pokaz: Rębnia IVd w drzewostanach z jodłą, bukiem i świerkiem
01: Widok drzewostanu Bk-Jd-Św odnawianego rębnią IVd (B.B.)
Od intensywności cięć brzegowych zależy udział jodły i świerka w powstającym odnowieniu naturalnym na brzegu drzewostanu. Słabsze cięcia faworyzują jodłę.
Id=18005
1.Buk odnowiony cięciem gniazdowym
2.Świerk i jodła odnawiane cięciami brzegowymi
02: Cięcie brzegowe poszerzające płat świerka (B.B.)
Id=18001
1.Młodnik świwerkowy na smudze zewnętrznej
2.Naloty na smudze wewnętrznej
03: Poszerzanie gniazd jodłowych (B.B.)
Id=18003
1.Drzewostan jodłowo-bukowy
2.Jodła odnowiona wokół grupy drzew matecznych
3.Przerzedzona osłona drzewostanu wokół gniazda
4.Podsadzenia jodły na poszerzeniu gniazda
04: Zróżnicowana struktura odnowień jodły i buka w rębni IVd (B.B.)
Id=18006
1.Płat starszych podrostów bukowych
2.Starsze podrosty jodłowe
3.Naloty jodły po zdjęciu osłony
05: Sztuczne odnowienie gniazda podczas realizacji rębni IVd (B.B.)
Id=18004
1.Ogrodzone gniazdo, bliskie usamodzielnienia
2.Samosiew jodłowy
3.Drzewa do usunięcia w cięciu brzegowym
Pokaz: Wyprzedzające odnowienie jodły i buka w rębnych drzewostanach sosnowych
01: Podsadzenia jodły pod przerzedzoną osłoną sosny (J.Z.)
Rozproszone przedrosty jodłowe zostały włączone w skład przyszłej uprawy, ponieważ oceniono, że zdołają zregenerować po długim przygłuszeniu. Dostarczą osłony młodszym drzewkom oraz uławią różnicowanie wysokościowe odnowień.
Id=18203
1.Luźno rozmieszczone starsze podrosty jodłowe
2.Kępowe podsadzenia jodły
02: Kilkuletnie odnowienia sztuczne jodły na gniazdach (J.Z.)
Po przekroczeniu przez odnowienia wysokości 0.6-0.8 m można przystąpić do odnowienia buka na powierzchni międzygniazdowej.
Id=18201
1.Przerzedzona osłona drzewostanu sosnowego
2.Duże gniazdo z 8-letnim odnowieniem jodłowym
03: Przygotowanie gleby pod podsadzenia buka na powierzchni międzygniazdowej (J.Z.)
Do odnowienia przeznaczono pas o szerokości ok. 60 m. W drzewostanie obniżono zadrzewienie do ok. 0.6. Po cięciu uprzątającym, w miejscach możliwych zniszczeń i na szlakach zrywkowych zostaną wprowadzone domieszki innych gatunków (Md, Jw).
Id=18202
Pokaz: Zagospodarowanie brzegu lasu
01: Pas pozostawiony na zrębie na brzegu kompleksu (J.Z.)
Przykład słabo przygotowanego brzegu lasu. Brzeg ma zabezpieczać wnętrze lasu przed wpływami czynników klimatycznych z przyległych pól, jak np. przymrozki adwekcyjne lub wysuszające działanie wiatru. Powinien mieć szerokość co najmniej 20-30 m, zachowane długie korony drzew, rozwiniętą strukturę pionową i mocno zróżnicowany skład gatunkowy.
Id=17501
1.Uprawa na zrębie
2.Pozostawiony brzeg lasu: brak warstwy podszytu
3.Brak drugiego piętra, dość krótkie korony
02: Nowy brzegu lasu tworzony podczas zalesień (W.G.)
Dobrze zaprojektowana strefa przejściowa między lasem i polem powinna mieć co najmniej kilkadziesiąt metrów szerokości i składać się z coraz wyższych pasów o różnej budowie i funkcji, z dużym udziałem gatunków drzew i krzewów owocodajnych (m. in. aronia i pigwowiec).
Id=17502
1.Pasy krzewów
2.Pas niskich drzew o świetlistych koronach
03: Brzegi strumieni leśnych zagospodarowujemy jak kępy starodrzewu (J.Z.)
Pasy brzeżne strumieni o szerokości co najmniej 10 m z każdej strony powinny być praktycznie wyłączone z użytkowania. Warunki środowiska są tu szczególnie odpowiednie dla rozwoju wielu gatunków zwierząt i roślin, w tym również bardzo rzadkich. Przecinający różne ekosystemy, bezpiecznie zabudowany roślinnością pas przystrumieniowy powinien ułatwiać dalekie migracje zarówno drobnych, jak i większych zwierząt.
Id=17503
04: Nie należy zakładać zrębów na brzegach jezior i większych rzek (J.Z.)
Ze zrębów na brzegach jezior i większych rzek rezygnuje się głównie po to, aby nie spowodować niekorzystnych zmian w krajobrazie oraz przeciwdziałać erozji wodnej na wyższych brzegach. Pokazany na zdjęciu pas pozostawionego drzewostanu jest za wąski. Ewentualne cięcia na tym pasie powinny mieć charakter jednostkowy i prowadzić do zwiększenia jego zróżnicowania strukturalnego. Na pasie należy ograniczyć występowanie gatunków bardziej podatnych na wiatr i inne czynniki szkodliwe (owady, grzyby).
Id=17504
1.Uprawa przy brzegu jeziora
2.Obumierająca olsza na pasie zalewowym
3.Brak położonego wyżej rozbudowanego pasa ochronnego
05: Nie każdy drzewostan na brzegu lasu nadaje się do pozostawienia (J.Z.)
Podczas odnowienia powierzchni na brzegu jeziora pozostawiono opaskę starodrzewu. Na jej fragmencie znalazła się kępa świerka. Ponieważ jej szanse na dłuższe przetrwanie są niewielkie, opaskę zwężono tu do kilku metrów. Kępę świerka należałoby już przed kilkunastu laty przebudować, redukując udział świerka i podsadzając gatunki liściaste.
Id=17512
1.Zwężony pas brzeżny w kępie świerka
06: Zrąb powinien być oddzielony od drogi pasem drzewostanu (J.Z.)
Pozostawianie pasa drzewostanu od drogi ma znaczenie głównie krajobrazowe, a przy drogach wyższej kategorii - również ochronne. Pasy takie mogą częściowo zastępować kępy starodrzewu na zrębie - o ile mają dostateczną szerokość (co najmniej 15-20 m) i zróżnicowaną strukturę pionową. Zręby bez pasa ochronnego można zakładać tylko przy drogach lokalnych.
Id=17505
1.Pas drzewostanu pozostawiony przy drodze krajowej
2.Rozbudowana dolna warstwa o funkcji izolacyjnej
3.Tu potrzebne są podsadzenia
07: Pozostawienie drugiego piętra sprzyja funkcji ochronnej brzegu lasu (J.Z.)
Do urozmaicenia struktury w pasie brzeżnym przydatne stają się wszelkie gatunki występujące w drugim piętrze, w warstwie podrostów lub nawet podszytu. Dobrze rosną tu drzewa i krzewy światłożądne, nawet o większych wymaganiach siedliskowych niż te stwierdzone w przyległym drzewostanie.
Id=17506
1.Górne piętro sosnowe
2.Dolne piętro dębowe
3.Warstwa krzewów wymagająca dalszej rozbudowy
08: Przydrożny pas drzewostanu odnawiany naturalnie (J.Z.)
Strukturę pasa brzeżnego urozmaicono przy wykorzystaniu odnowień spontanicznych, uzupełniając je nalotami powstałymi z obsiewu po cięciach jednostkowych.
Id=17507
1.Droga
2.Zrąb
3.Pas starej sosny z samorzutnymi podrostami
09: Naturalne odnowienie buka na pasie ochronnym drzewostanu (J.Z.)
Pas ochronny drzewostanu bukowego odnawianego cięciami częściowymi, pozostawiony czasowo przy drodze powiatowej. Stan pokrywy glebowej w końcu okresu odnowienia może wymagać mechanicznego przygotowania przed obsiewem lub nawet odnowienia sztucznego.
Id=17510
1.Pas ochronny buczyny po rębni częściowej
2.Stan pokrywy wymagał uprawy gleby pod samosiew
10: Sztuczne tworzenie izolacyjnego pasa krzewów na brzegu drogi (J.Z.)
Pas brzeżny można wzbogacić strukturalnie również stosując podsadzenia gatunków liściastych o gęstych koronach i krzewów owocodajnych. Gatunki te mogą mieć duże wymagania świetlne i siedliskowe. Na zdjęciu widoczne rzędy tawuły i karagany. Użycie gatunków obcego pochodzenia osłabia potencjalne korzystne oddziaływanie nasadzeń na biocenozę leśną.
Id=17508
1.Pas drzewostanu pozostawiony przy drodze wojewódzkiej
2.Podszyty bukowe
3.Karagana na doświetlonym brzegu drzewostanu
4.Zewnętrzny rząd tawuły
11: Wyprzedzające podsadzenia buka w przedrębnym drzewostanie sosnowym (J.Z.)
W przyszłości wytworzy się tu ściana izolująca wnętrze lasu od drogi wojewódzkiej.
Id=17511
1.Drągowina sosnowa wzdłuż drogi wojewódzkiej
2.Wyprzedzające podsadzenia buka na brzegu drzewostanu
12: Enklawy łąk rozwijają brzeg lasu i wzbogacają biologicznie całe kompleksy (J.Z.)
Linia brzegowa jest najbogatszym biocenotycznie miejscem w lesie. Utrzymywanie enklaw łąk na obrzeżach lub wewnątrz większych kompleksów ma nie tylko walory krajobrazowe czy użytkowe (łowiectwo), ale również znacząco wydłuża linię brzegową lasu.
Id=17509
1.Strumień i łąki kośne wzdłuż niego
2.Ciekawa oś widokowa podnosi atrakcyjność turystyczną
Pokaz: Zagospodarowanie starodrzewów
01: Widok starego lasu jest dla publiczności wartością samą w sobie (J.Z.)
Odnawiając las przy szlakach spacerowych należy jak najdłużej zachować widok starych drzew.
Id=17301
1.Pas starodrzewu zamyka horyzont przy szlaku spacerowym
02: Pozostawianie starodrzewu w takich miejscach to przejaw gościnności leśników (J.Z.)
Wiele osób odwiedzających las samochodem zadowoli się tym widokiem w takim stopniu, że ograniczy dalszą pieszą penetrację terenu.
Id=17302
1.Parking i początek szlaku spacerowego
2.Pozostawiony wokół fragment starodrzewu
3.Starsze drzewostany zamykające horyzont
03: Zakładanie zrębu w tym miejscu to szukanie zbędnego konfliktu (J.Z.)
Osoby budujące nowe domy blisko lasu traktują go jako dobro trwałe i poddane publicznej kontroli. Czynności związane z odnowieniem drzewostanów w takich miejscach powinny uwzględniać oczekiwania mieszkańców i jak najsłabiej przekształcać krajobraz leśny.
Id=17303
1.Nowe zabudowania mieszkalne na brzegu lasu
2.Powierzchnia zrębowa
3.Fragment odnawiany naturalnie cięciami jednostkowymi
04: Zamiast zrębu można tu rozpocząć długookresowe odsłanianie dolnych warstw cięciami grupowymi (J.Z.)
Zastosowanie rębni stopniowej z długim okresem odnowienia i maksymalnym wykorzystaniem spontanicznych odnowień, nawet o słabej jakości i żywotności, pozwala na złagodzenie krajobrazowych skutków przemiany pokoleń w lesie.
Id=17304
1.Rozluźniony drzewostan sosnowy na brzegu lasu
2.Podrosty i podszyty mające przesłonić wnętrze lasu
05: Cmentarze leśne i inne miejsca pamięci powinny być wyłączone z cięć rębnych (J.Z.)
Miejsce skrytego pochówku żołnierzy poległych w kampanii wrześniowej. Teren nadl. Rogów.
Id=17314
1.Płaty barwinka użyte kiedyś do oznaczenia kwater
06: Pozostawianie lasu na obszarze stanowisk archeologicznych to skuteczny sposób ich ochrony (J.Z.)
Prehistoryczny wał pruski na terenie nadl. Wipsowo. Najlepiej chroni go sąsiedztwo drzew. Należy jednak usuwać nowe naloty z korony wału, aby nie ograniczać jego widoczności i zapobiegać penetracji przez korzenie.
Id=17315
1.Szczyt wału o wysokości do 1.5 m
2.Drzewa wymagające usunięcia
07: Las jest dobrym tłem dla eksponowania obiektów prehistorycznych
Kręgi kamienne w Węsiorach. Prawopodobnie w okresie ich użytkowania w tle tego miejsca również występował las.
Id=17318
08: Starodrzew pozostawiony w miejscach zdarzeń historycznych podkreśla ich związek z lasem (J.Z.)
Szaniec Hubala - mjr. Henryka Dobrzańskiego - upamiętnia walkę i śmierć tego partyzanta w lasach opoczyńskich w 1940 r. Niezbędne prace przygotowawcze wykonało nadl. Opoczno.
Id=17316
1.Starsze drzewa - świadkowie ostatniej potyczki
09: Stare drzewa stwarzają siedliska życia zupełnie nie spotykane w drzewostanach gospodarczych (J.Z.)
Ogromne wymiary, obecność próchniejącego drewna oraz zróżnicowana powierzchnia pni i konarów - to czynniki tworzące duże bogactwo nisz ekologicznych i uzasadniające wyłączanie szczególnie dużych drzew z cięć rębnych.
Id=17305
1.Łatwa dostępność pokarmu (nektaru, pyłku i in.)
2.Liczne miejsca pod gniazda w rozłożystej koronie
3.Bezpieczne schronienia w dziuplach i uchyłkach kory
4.Stabilne środowisko głębokiego próchna
10: Starodrzew to często jedyne w lesie miejsce przetrwania ptaków gniazdujących w dziuplach (J.Z.)
W większych dziuplach może gniazdować m. in. dzięcioł czarny, gągoł i kraska.
Id=17306
1.Dziupla o większym otworze wejściowym
2.Liczne małe dziuple w starej sośnie
11: Niektóre rzadkie i cenne gatunki ptaków gnieżdżą się tylko w najstarszych fragmentach lasu
Młode orły bieliki w gnieździe na starej sośnie.
Id=17317
12: Martwe drewno to bogate siedlisko życia (J.Z.)
Dla setek gatunków owadów i innych zwierząt bezkręgowych od obecności martwego drewna zależy możliwość przetrwania w naszych lasach.
Id=17308
13: Zasobność martwego drewna w lasach naturalnych jest wielokrotnie większa niż w zagospodarowanych (J.Z.)
W drzewostanach zagospodarowych tradycyjnie (zrębowo) miąższość martwego drewna nie przekracza kilku metrów sześciennych. W lasach naturalnych naszej strefy klimatycznej wielkość ta osiąga nawet kilkaset m3.
Id=17309
1.Próchniejące pnie świerkowe w Puszczy Białowieskiej
2.Młode pokolenie grabu i lipy
14: Stare drzewa są siedliskiem wielu gatunków grzybów (J.Z.)
Żółciak siarkowy. Dla turystów podnosi walory estetyczne lasu.
Id=17310
15: Utrzymanie starodrzewu może być potrzebne w celu powstrzymania silnej erozji gleby (J.Z.)
150-letnie sosny na wydmie.
Id=17311
1.Cofający się brzeg starej piaskowni
16: Im starszy las, tym bardziej jest narażony na różne katastrofy (J.Z.)
Widok starodrzewy świerkowo-sosnowego po wiatrowale. Osłabienie stabilności mechanicznej pni i rozwój chorób korzeni zwiększają podatność drzew na wiatrowały lub - rzadziej - śniegołomy. Zwiększa się też zagrożenie ze strony owadów - szkodników wtórnych.
Id=17312
1.Sosna zwykle jest odporniejsza na wiatr niż świerk
17: W odnowieniu starodrzewów w jak największym stopniu należy wykorzystywać samosiewy (J.Z.)
Wykorzystuje się zarówno samosiewy pojawiające się spontanicznie w przerzedzeniach okapu, jak również stymulowany obsiew na odpowiednio przygotowanej glebie.
Id=17313
1.Odnawiany starodrzew
2.Starsze podrosty
3.Gleba przygotowana pod samosiew sosny
Pokaz: Zasady naturalnego odnawiania sosny
01: Pokrywa mszysta lub brusznicowa wskazuje na siedlisko optymalne dla naturalnego odnowienia sosny (J.Z.)
Na siedliskach o pokrywie mszystej lub brusznicowej samosiew sosny nie jest zagrożony konkurencją ze strony roślin runa. W warunkach tych przygotowanie gleby powinno polegać tylko na odsłonięciu gleby mineralnej poprzez wykonanie płytkiej orki pługiem aktywnym.
Id=18401
1.Mech rokiet
2.Borówka brusznica
02: Pokrywa czernicowa - wskaźnik żyźniejszych siedlisk borowych i borów mieszanych (J.Z.)
Na siedliskach z pokrywą czernicową wzrasta zagrożenie konkurencją roślin runa. Często w tych warunkach może wystąpić trzcinnik piaskowy - bardzo mocno ograniczający rozwój odnowień sosny. Na żyźniejszych siedliskach lepsze wyniki daje przygotowanie gleby poprzez wyorywanie bruzd pługiem leśnym dwuodkładnicowym (LPZ-75).
Id=18402
1.Borówka brusznica w zwartych łanach
03: Płaty trzcinnika piaskowego występują często w warunkach BMśw z pokrywą czernicową (T.A.)
Id=18403
1.Sosna w bruzdach
2.Łan trzcinnika uniemożliwia rozwój nalotów
04: Ekspansja trzcinnika w bruzdach na początku drugiego sezonu po obsiewie sosny na BMśw (T.A.)
Id=18404
1.Siewki sosny
2.Trzinnik odrastający z przeciętych pługiem kłączy
05: Na żyźniejszych siedliskach odnowienie sosny jest utrudnione z powodu dużej tendencji do zachwaszczenia (J.Z.)
Do ekspansywnych gatunków runa utrudniających, a nawet uniemożliwiających odnowienie samosiewne sosny należą trzcinnik piaskowy, jeżyny, orlica pospolita i in.
Id=18405
1.Rozrastające się kłącza jeżyny
2.Siewki sosny na siedlisku LMśw
06: Ubogie siedliska nie wykazują tendencji do zachwaszczania się (J.Z.)
Pokrywa mszysto-chrobotkowa.
Id=18406
1.Płat chrobotka reniferowego
2.Poduszka mchu modrzaczka
3.Dąb z samosiewu (przyniesiony przez sójkę)
07: Kiełkujące nasiona sosny wymagają dostępu do odsłoniętej gleby mineralnej (J.Z.)
Warunkiem powstania samosiewu sosnowego jest odsłonięta gleba mineralna. Dobór metody uprawy gleby (skaryfikacji) należy uzależnić od warunków siedliskowych i presji roślinności runa.
Id=18407
1.Siewki sosny w czerwcu
2.Wilgotna gleba na dnie bruzdy
08: Przygotowanie gleby za pomocą frezarki po uprzednim rozdrobnieniu gałęzi (J.Z.)
Po zastosowaniu frezarki (FAO-FAR) pokrywa glebowa na żyźniejszych siedliskach regeneruje się bardzo szybko. Dlatego też w tych warunkach, gdzie występują ekspansywne gatunki runa (np. jeżyna, trzcinnik) należy preferować inne metody przygotowania gleby.
Id=18408
1.Mocno spulchione pasy po frezie
2.Nie naruszona pokrywa
3.Fragment zrębu przygotowany pługiem aktywnym
09: Naloty sosny na glebie przygotowanej frezarką w warunkach podokapowych (T.A.)
Ten sposób przygotowania gleby zapewnia bardzo dobry wzrost w pierwszych latach po obsiewie. Na zdjęciu naloty sosny w trzecim roku po obsiewie na siedlisku BMśw. Przykład z nadl. Tuszyma.
Id=18409
1.Pas po frezie z nalotami sosny
10: Dwuletnie naloty sosny powstałe z obsiewu bocznego na glebie przygotowanej w bruzdy na Bśw (T.A.)
Na glebie przygotowanej w bruzdy pługiem LPZ-75 większość nasion kiełkuje w bruzdach, lecz lepszy wzrost i większą przeżywalność osiągają siewki na skibach. Odnowienia na skibach powstają wtedy, gdy warstwa darni i ściółki jest cienka - warunki takie najczęściej występują na siedlisku Bśw.
Id=18410
1.Drzewostan sosnowy na ubogim siedlisku Bśw
2.Bruzdy wyorane pod obsiew naturalny
3.Naloty występujące głównie na odwróconych skibach
11: Naloty sosny powstałe z obsiewu górnego na glebie przygotowanej pługiem aktywnym na siedlisku Bśw (T.A.)
Przygotowanie gleby pługiem aktywnym należy szczególnie zalecić na siedliskach wolnych od zachwaszczenia (Bśw, uboższe BMśw). Niemal wszystkie siewki rozwijają się tu w bruzdach. Przykład z nadl. Brzeziny.
Id=18411
1.Samosiewy sosny w bruzdach
2.Pocięte i przeschnięte fragmenty krzewinek
12: Najczęstszym sposobem naturalnego odnowienia sosny jest obsiew boczny na otwartej powierzchni zrębu zupełnego (T.A.)
Skuteczny obsiew sosny można uzyskać na zrębie o szerokości do 50-60 m (rębnia Ib). Początkowo zagęszczenie siewek jest największe przy ścianie drzewostanu, lecz w następnych latach stopniowo wyrównuje się w obrębie całej powierzchni. Jest to wynik większej przeżywalności siewek rosnących w dalszej odległości od drzewostanu.
Id=18412
1.Większe początkowe zagęszczenie
2.Większa ostateczna przeżywalność
3.Fragment wymagający uzupełnienia
13: Odnowienia naturalne sosny charakteryzują się najlepszym wzrostem na powierzchni otwartej (T.A.)
Na powierzchni otwartej na siedlisku Bśw średnia wysokość odnowień sosny w wieku 5 lat wynosi średnio ok. 50-60 cm, co widać na zdjęciu. Na BMśw wysokość tą odnowienia osiągnęłyby już wieku 4 lat. W warunkach podokapowych w tym wieku wysokość byłaby przeciętnie o ponad 1/3 niższa.
Id=18413
1.Wysokość 50 cm
14: Duże zagrożenie dla rozwoju nalotów sosnowych stwarza osutka sosny (T.A.)
Osutka sosny największe zagrożenie stwarza siewkom w pierwszym roku życia (porażone siewki giną). Sprzyja jej duże zagęszczenie siewek, duże opady w sezonie wegetacyjnym i utrzymująca się duża wilgotność powietrza na powierzchni odnowieniowej. Wyraźnie większe porażenie siewek obserwuje się na wrębach i na ocienionej części zrębu (przy ścianie drzewostanu), a także w głębokich bruzdach. Na zdjęciu 2-letnie siewki porażone przez osutkę.
Id=18426
1.Porażone osutką sosny w bruzdach
15: Wygląd starszych siewek całkowicie porażonych osutką w poprzednim roku (T.A.)
Duża część dwuletnich i starszych siewek o większej żywotności, nawet przy silnym porażeniu regeneruje utracone igły i przeżywa, podczas gdy siewki osłabione zamierają. Na zdjęciu 3-letnie siewki sosny po zakończeniu sezonu wegetacyjnego na uprawie, która jeszcze wiosną była całkowicie porażona przez osutkę (jak pokazano na poprzednim slajdzie).
Id=18415
1.Sosna regenerująca igliwie po osutce
16: Płaty pozbawione odnowień należy uzupełnić sztucznie (J.Z.)
Uzupełnienie najlepiej wykonać na trzecią wiosnę po obsiewie, wprowadzając w luki gatunki domieszkowe przewidziane w składzie uprawy na danym siedlisku, a w przypadku niedostatecznego zagęszczenia i pokrycia powierzchni przez samosiew - także sosnę.
Id=18416
1.Uzupełnienia jednolatką sosny
2.Większa powierzchnia uzupełniona brzozą
17: Inicjowanie odnowienia naturalnego sosny w warunkach podokapowych (T.A.)
Odnowienie samosiewne sosny pod okapem drzewostanu uzyskuje się po wykonaniu cięcia obsiewnego i przygotowaniu gleby. Zaleca się zredukować czynnik zadrzewienia do poziomu 0.3-0.4 (120-140 drzew/ha). Na zdjęciu pokazano naloty sosny na początku trzeciego sezonu wegetacyjnego. Przykład z nadl. Tuszyma.
Id=18417
18: Podokapowe odnowienie sosny na siedlisku BMśw (T.A.)
Podokapowe odnowienia sosny uzyskują lepszą przeżywalność i wzrost w warunkach silniejszego przerzedzenia drzewostanu i żyźniejszego siedliska, przy rocznej sumie opadów ponad 600 mm. Na zdjęciu odnowienia sosny na początku piątego sezonu wegetacyjnego.
Id=18418
19: Podokapowe odnowienie sosny na siedlisku Bśw (T.A.)
Na ubogich siedliskach (Bśw) i w regionach o mniejszych opadach odnowienie podokapowe charakteryzuje się słabym wzrostem, zwłaszcza w zasięgu korzeni starych drzew (tzw. efekt talerza). Z tego względu zaleca się stosowanie krótkiego okresu odnowienia (2-5 lat). Na zdjęciu 4-letnie naloty sosny pod okapem drzewostanu. Na dalszym planie naloty całkowicie odsłonięte po drugim roku (Nadl. Brzeziny).
Id=18419
20: Pod okapem drzewostanu podrosty sosnowe mogą być utrzymane przez kilkanaście i więcej lat (T.A.)
18-letnie podrosty powstałe samorzutnie w drzewostanie po przejściu gradacji brudnicy mniszki w nadl. Trzcianka. Dłuższy okres odnowienia u sosny ma zalety ekologiczne (brak efektu otwartej powierzchni i degradacji gleby) oraz pozwala osiągnąć lepszą jakość drewna (drobnosłoistość i drobnogałęzistość). Na etapie podrostów drzewostan osłaniający powinien zostać przerzedzony (redukcja czynnika zadrzewienia do 0.3-0.4).
Id=18420
1.Drzewostan pogradacyjny - zadrzewienie obniżono do 0.3
2.18-letni młodnik sosnowy ze spontanicznego odnowienia
21: Podrosty sosnowe wzrastające w warunkach nadmiernego ocienienia (T.A.)
16-letnie podrosty w drzewostanie o zadrz. 0.7 w nadl. Krucz. Na siedliskach borowych odnowienie sosny może utrzymać się przez kilkanaście lat pod okapem przy zadrzewieniu 0.7-0.8, a nawet 0.9. Charakteryzuje się wtedy słabym wzrostem, zwłaszcza na grubość, delikatnym pokrojem i ażurową koroną. Zachowuje ono przydatność do dalszej hodowli pod warunkiem stopniowego odsłaniania i - przy dużym zagęszczeniu - przerzedzenia.
Id=18421
1.Podrosty sosnowe osłabione długim ocienieniem
2.Drzewostan należy usuwać stopniowo, w kilku nawrotach
22: Podrosty sosny rosnące w dużym ocienieniu mają horyzontalny układ pędów bocznych (T.A.)
Id=18422
1.Poziomu wzrost pędów sosny to skutek ocienienia
23: Podrosty sosny rosnące w dobrym oświetleniu mają pędy boczne ustawione pod kątem ostrym (T.A.)
Id=18423
1.Ukośne pędy boczne wskazują na dobre oświetlenie
24: Samorzutne odnowienie podokapowe sosny jest często spotykane w lasach drobnej własności (T.A.)
Warunkiem powstania spontanicznego odnowienia sosny jest możliwość łatwego ukorzenienia się siewek w glebie mineralnej. W naturze odnawianiu sosny sprzyjają zjawiska i procesy, które powodują odsłonięcie gleby mineralnej lub prowadzą do przyśpieszenia rozkładu butwiny (pożary, gradacje owadów). W przeszłości odnowieniu sosny sprzyjało grabienie ściółki i wypas bydła. W borach drobnej własności powstaniu odnowieniu sprzyja znaczne przerzedzenie drzewostanu i szybki dzięki temu rozkład ściółki.
Id=18424
25: Zwarte płaty odnowień podokapowych należy włączać do przyszłego drzewostanu (J.Z.)
Id=18425
1.Odsłonięte samorzutne odnowienia podokapowe sosny
2.Zrąb z glebą przygotowaną pod samosiew sosny
26: Nowe samosiewy uzyskane w bruzdach wyoranych pomiędzy kępami starszych podrostów (J.Z.)
Przy odnowieniu naturalnym należy elastycznie dostosowywać czynności gospodarcze do sytuacji terenowej i stanu młodego pokolenia. W pokazanym przykładzie wydłużono okres odnowienia dla światłożądnej sosny i polepszono warunki kiełkowania nasion.
Id=18427
1.Starsze, samorzutne podrosty sosnowe
2.Bruzdy ułatwiające kiełkowanie sosny
Rysunki w pokazach
Pokaz: Rębnia Ib - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan sosnowy do odnowienia sztucznego (M.O.)
Działka zrębowa o szerokości 40-60 m i nieregularnym przebiegu granicy. Kępa wartościowego odnowienia naturalnego świerka powinna pozostać na przyszłym zrębie.
Id=11201
02: Wycięcie pasa zrębowego o szer 40-60m (M.O.)
Pozostawia się kępy starodrzewu oraz kępy z fragmentami drzewostanu o zbyt młodym wieku.
Id=11202
03: Odnowienie powierzchni zrębowej (M.O.)
Na odpowiednio przygotowaną powierzchnię zrębową wprowadza się gatunek światłożądny - sosnę. Skład gatunkowy wzbogaca się o gatunki bardziej wymagające z wykorzystaniem mikrozróżnicowania siedliskowego.
Id=11203
04: Wycięcie kolejnego pasa zrębowego (M.O.)
Po uzyskaniu zadowalającego odnowienia na pierwszej powierzchni zrębowej, w zgodzie z przyjętym nawrotem cięć wykonuje się cięcie zupełne na kolejnej działce zrębowej o szerokości 40-60 m.
Id=11204
05: Odnowienie następnej powierzchni zrębowej (M.O.)
Powierzchnia zrębu, zredukowana o pozostawione kępy odnowień i starodrzewu, zostaje odnowiona zgodnie ze składem gospodarczego typu drzewostanu i z wykorzystaniem mikrozróżnicowania siedliskowego.
Id=11205
Pokaz: Rębnia Ic - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan świerkowy do odnowienia sztucznego lub samosiewnego (M.O.)
W rębni tej można wykorzystać samosiew boczny, ale tylko pod warunkiem zadowalającej jakości technicznej drzewostanu świerkowego i braku udokumentowanych informacji o jego niewłaściwym pochodzeniu.
Id=11301
02: Założenie piewszej smugi (M.O.)
Wycina się smugę o szerokości 15-30 m i nieregularnym przebiegu granic. Na powierzchni zrębowej należy pozostawić kępy starodrzewu. Równocześnie ogranicza się występowanie gatunków lekkonasiennych na następnej smudze, aby w pełni wykorzystać obsiew boczny świerka.
Id=11302
03: Odnowienie smugi (M.O.)
Sztuczne uzupełnienia na powierzchni po obsiewie bocznym.
Id=11303
04: Wycięcie następnej smugi (M.O.)
Po uzyskaniu zadowalającego odnowienia na pierwszej smudze, w zgodzie z przyjętym nawrotem cięć przeprowadza się cięcie zupełne na kolejnej smudze. Pozostawiając kolejne kępy starodrzewu uzyskuje się uzupełniające źródła obsiewu.
Id=11304
05: Odnowienie kolejnej smugi (M.O.)
Sztuczne uzupełnienia na powierzchniach po obsiewie bocznym.
Id=11305
Pokaz: Rębnia IIa - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan dębowo-bukowy do odnowienia naturalnego (M.O.)
W przypadku powierzchni drzewostanu niewiele przekraczających 6 ha dopuszcza się objęcie cięciami całego drzewostanu.
Id=12101
02: Cięcie przygotowawcze (M.O.)
W ramach cięcia przygotowawczego usuwa się drzewa gatunków niezgodnych z gospodarczym typem drzewostanu, w tym gatunków lekkonasiennych.
Id=12102
03: Cięcie przygotowawcze o charakterze prześwietlającym (M.O.)
W ramach cięcia prześwietlającego odsłania się korony drzew dębu i buka o najlepszych parametrach. Usuwa się drzewa o niepożądanych cechach oraz dopuszcza więcej światła do koron pozostawionych drzew - w celu pobudzenia kwitnienia i owocowania.
Id=12103
04: Cięcie obsiewne i uzyskanie odnowienia naturalnego (M.O.)
Na części powierzchni uzyskano zadowalające odnowienie naturalne dębowe i bukowe. Utworzone kępy odnowienia wymagają jednak sukcesywnego odsłaniania. Na pozostałej powierzchni nadal można wykorzystywać potencjał naturalnego odnawiania gatunków ciężkonasiennych.
Id=12104
05: Cięcia odsłaniające (M.O.)
Cięcia odsłaniające wykonuje się na powierzchniach z udanym odnowieniem naturalnym. Pozostała część drzewostanu podlega zabiegom inicjującym powstanie wartościowego odnowienia obsiewem górnym.
Id=12105
06: Cięcie uprzątające (M.O.)
W cięciach uprzątających pozostawia się kępy starodrzewu. Powierzchnie z niezadowalającym odnowieniem naturalnym przeznacza się do odnowienia sztucznego, z wykorzystaniem właściwych dla siedliska gatunków światłożądnych (sosny, modrzewia).
Id=12106
07: Uzupełnienia w odnowieniach (M.O.)
Powstały z odnowienia naturalnego drzewostan wykazuje stosunkowo niewielkie zróżnicowanie wiekowe.
Id=12107
Pokaz: Rębnia IIc - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan świerkowy do odnowienia naturalnego samosiewem górnym i bocznym (M.O.)
W trakcie przemiany pokoleń cięciami częściowymi na smudze możliwe jest wykorzystanie samosiewu górnego i bocznego. Do rębni tej kwalifikuje się drzewostany o zadowalającej jakości technicznej.
Id=12301
02: Cięcia przygotowawcze (M.O.)
Na smudze o szerokości 30 m i nieregularnym kształcie wykonuje się cięcia przygotowawcze, usuwając niepożądane domieszki i powodując zwiększony dopływ światła do koron drzew pozostających. Na powierzchni zrębowej pozostawia się kępy starodrzewu.
Id=12302
03: Odnowienie smugi (M.O.)
Sukces obsiewu bocznego i górnego zależy od kontynuacji cięć odsłaniających. W ramach tych cięć należy też ograniczać występowanie gatunków lekkonasiennych na kolejnych smugach.
Id=12303
04: Odnowienie kolejnej smugi (1) (M.O.)
Po uzyskaniu zadowalającego odnowienia na pierwszej smudze, w zgodzie z przyjętym nawrotem cięć przeprowadza się cięcia częściowe na kolejnej smudze o szerokości 30 m. Pozostawia się kępy starodrzewu, które również zwiększają skuteczność obsiewu.
Id=12304
05: Odnowienie kolejnej smugi (2) (M.O.)
Udany obsiew pozwala na wkraczanie z kolejnymi cięciami odsłaniającymi. Sukcesywnie wykonywane cięcia powodują przemianę pokoleń w całym drzewostanie, z zachowaniem zwiększonej odporności na działanie wiatrów.
Id=12305
Pokaz: Rębnia IId - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan sosnowy z kępowym i grupowym występowaniem gatunków ciężkonasiennych (M.O.)
Celem stosowania rębni częściowej gniazdowej jest w tym przypadku wykorzystanie odnowienia naturalnego pod istniejącymi płatami dębu i buka. Na powierzchni pomiędzy nimi zostanie wykonane cięcie zupełne i sztuczne odnowienie gatunkami światłożądnymi.
Id=12401
02: Cięcia przygotowawcze i prześwietlające wśród gatunków ciężkonasiennych (M.O.)
Do odnowienia samosiewem górnym przeznacza się te płaty domieszek, które w przyszłości mogą zapewnić odpowiednią powierzchnię gniazd. Drzewa rosnące w zmieszaniu jednostkowym nie spełniają tego wymogu. W wybranych kępach lub grupach rozpoczyna się cięcia częściowe.
Id=12402
03: Odnowienie naturalne na gniazdach (M.O.)
Odnowienie naturalne na gniazdach uzyskuje się za pomocą cięć obsiewnych.
Id=12403
04: Cięcia odsłaniające na gniazdach (M.O.)
Udane odnowienie naturalne gatunków ciężkonasiennych na gniazdach wymaga dość szybkiego zdjęcia osłony górnej. Zastępuje ją wciąż utrzymywana osłona boczna starego drzewostanu.
Id=12404
05: Cięcie zupełne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Cięcie zupełne na powierzchni międzygniazdowej wykonuje się po wyrośnięciu odnowienia naturalnego na gniazdach. Pozostawia się kępy starodrzewu, a także młodsze kępy wartościowych gatunków domieszkowych.
Id=12405
06: Odnowienie sztuczne powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Powierzchnię międzygniazdową odnawia się sztucznie gatunkami światłożądnymi, z wykorzystaniem mikrozróżnicowania siedliskowego na uprawie do wprowadzenia bardziej wymagających domieszek.
Id=12406
Pokaz: Rębnia IIIa - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan sosnowy przeznaczony do przebudowy na mieszany (M.O.)
Rębnię IIIa stosuje się w drzewostanach litych (zwykle sosnowych) w celu wprowadzenia cennych i wrażliwych domieszek o kępowej formie zmieszania. Na strefie o szerokości ok. 100 m zaprojektowano rozmieszczenie gniazd dla wprowadzenia dębu. Powierzchnia gniazd nie przekracza 30% powierzchni strefy.
Id=13101
02: Założenie gniazd (M.O.)
Wielkość i kształt gniazd należy dopasować do wymogów odnawianego gatunku. Projektując rozmieszczene gniazd należy wykorzystywać obniżenia terenu i inne powierzchnie o korzystniejszych warunkach siedliskowych.
Id=13102
03: Odnowienie sztuczne na gniazdach (M.O.)
Sztuczne wprowadzenie dębu na gniazda.
Id=13103
04: Pielęgnacja odnowień na gniazdach (M.O.)
Dąb na gniazdach musi podlegać regularnej pielęgnacji.
Id=13104
05: Cięcia zupełne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Wyrośnięte odnowienie naturalne na gniazdach pozwoliło na wykonanie cięcia zupełnego na powierzchni międzygniazdowej. Pozostawia się kępy starodrzewu i wartościowych gatunków domieszkowych. Jednocześnie zakłada się gniazda w następnej strefie.
Id=13105
06: Odnowienie sztuczne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Powierzchnię międzygniazdową odnawia się sztucznie gatunkami światłożądnymi, z wykorzystaniem mikrozróżnicowania siedliskowego do wprowadzenia bardziej wymagających domieszkek. Jednocześnie sadzi się dąb na gniazdach następnej strefy.
Id=13106
07: Pielęgnacja odnowień (M.O.)
Zarówno dąb na gniazdach, jak i uprawa na powierzchni międzygniazdowej muszą być regularnie pielęgnowane.
Id=13108
08: Cięcia zupełne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Wyrośnięte odnowienie naturalne na nowych gniazdach pozwoliło na wykonanie cięcia zupełnego na powierzchni międzygniazdowej. Pozostawia się kępy starodrzewu i wartościowych gatunków domieszkowych. Jednocześnie zakłada się gniazda w kolejnej strefie.
Id=13109
09: Odnowienie sztuczne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Powierzchnię międzygniazdową odnawia się sztucznie gatunkami światłożądnymi, z wykorzystaniem mikrozróżnicowania siedliskowego do wprowadzenia bardziej wymagających domieszkek. Jednocześnie sadzi się dąb na gniazdach założonych w kolejnej strefie.
Id=13110
Pokaz: Rębnia IIIb - ilustracje z ZHL 2003
01: Lity drzewostan bukowy (M.O.)
Rębnia gniazdowa częściowa służy do przebudowy litych drzewostanów gatunków łatwo odnawiających się samosiewnego (bukowych, dębowych, rzadko - sosnowych). Wprowadza się do nich odpowiednie do siedliska domieszki o kępowej lub grupowej formie zmieszania. W tym przypadku w drzewostanie bukowym zaprojektowano wprowadzenie domieszki jodły.
Id=13201
02: Założenie pierwszej serii gniazd (M.O.)
Ze względu na długie utrzymywanie osłony drzewostanu, powierzchnia manipulacyjna (strefa) może mieć szerokość do 150 m. Tu odnowieniem objęto cały drzewostan. Wycięto stosunkowo małe gniazda (10 arów) w celu wprowadzenia jodły. Dla dębu byłyby większe - powyżej 20 arów.
Id=13202
03: Sztuczne wprowadzenie jodły na gniazdach (M.O.)
Gniazda są odnawiane sztucznie. W przypadku jodły można czasowo pozostawić na gnieździe pojedyncze drzewa - cienniki.
Id=13203
04: Pielęgnacja młodego pokolenia na gniazdach (M.O.)
Młode pokolenie na gniazdach należy systematycznie pielęgnować. Jednocześnie projektuje się następne gniazda pomiędzy istniejącymi, aby zwiększyć zróżnicowanie wiekowe w przyszłym drzewostanie.
Id=13204
05: Założenie kolejnej serii gniazd (M.O.)
Kolejne gniazda rozlokowano w pozostałym drzewostanie z zachowaniem odpowiednich odległości między ich brzegami (równej przynajmniej jednej wysokości drzewostanu). Tak rozmieszczone gniazda pokrywają nie więcej niż 30% powierzchni drzewostanu.
Id=13205
06: Sztuczne wprowadzenie jodły na gniazdach (M.O.)
Kolejne gniazda odnawia się sztucznie.
Id=13206
07: Pielęgnacja odnowień na gniazdach (M.O.)
Młode pokolenie na gniazdach powinno być systematycznie pielęgnowane.
Id=13207
08: Cięcia przygotowawcze i obsiewne na powierzchni międzygniazdowej (M.O.)
Jednocześnie z pracami na gniazdach rozpoczyna się proces naturalnego odnowienia buka na powierzchni międzygniazdowej. Cięcia obsiewne, poprzedzone przygotowawczymi, zainicjowały obfite owocowanie pozostawionych buków.
Id=13208
09: Odnowienie naturalne na powierzchni miedzygniazdowej (M.O.)
Odnowieniem naturalnym obejmuje się całą powierzchnię międzygniazdową.
Id=13209
10: Cięcia odsłaniające odnowienie naturalne (M.O.)
Wraz ze wzrostem odnowień i zwiększaniem się ich potrzeb świetlnych, niezbędne są systematyczne cięcia odsłaniające.
Id=13210
11: Dalsze cięcia odsłaniające i pielęgnacja odnowień (M.O.)
Dalsze cięcia odsłaniają kolejne płaty młodego pokolenia. Na powierzchniach pokrytych starszym odnowieniem konieczna jest pielęgnacja.
Id=13211
12: Cięcia uprzątające i uzupełnienia odnowienia (M.O.)
Po cięciach uprzątających pozostają nieliczne kępy starodrzewu i wartościowych młodszych domieszek. Powierzchnie na których stan odnowienia naturalnego nie jest zadowalający, należy uzupełnić sztucznie gatunkami światłożądnymi (np. modrzewiem).
Id=13212
13: Drzewostan jodłowo-bukowy o kępowej i grupowej formie zmieszania (M.O.)
Po 15-20 letnim okresie odnowienia uzyskuje się mieszany (tu: jodłowo-bukowy) drzewostan o kępowej lub grupowej formie zmieszania oraz umiarkowanym zróżnicowaniu wiekowym.
Id=13213
Pokaz: Rębnia IVa - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan jodłowy z bukiem (M.O.)
Rębnia stopniowa gniazdowa wykorzystuje łatwość uzyskania odnowienia naturalnego jodły i buka. Dzięki długiemu okresowi odnowienia uzyskuje się w niej złożoną strukturę wiekową powstającego drzewostanu.
Id=14101
02: Założenie ośrodków odnowieniowych pod okapem drzewostanu (M.O.)
W tym przypadku ośrodki odnowienia wyznaczono równomiernie w całym drzewostanie. Pominięto jedynie pas ochronny od strony nawietrznej, o szerokości co najmniej 60 m.
Id=14102
03: Poszerzenie ośrodków odnowieniowych cięciami brzegowymi (M.O.)
Stopniowe odsłanianie kęp młodego pokolenia w ośrodkach odnowieniowych łączy się z wykonywaniem cięć brzegowych w celu inicjowania odnowienia naturalnego na ich obrzeżach.
Id=14103
04: Poszerzenie ośrodków odnowieniowych (M.O.)
Systematyczne cięcia brzegowe prowadzą do powstania stożków odnowieniowych. Najstarsze i najwyższe drzewka znajdują się na środkach tworzących się kęp odnowień.
Id=14104
05: Dalsze poszerzenie ośrodków odnowieniowych (1) (M.O.)
W zależności od skuteczności odnowienia samosiewem górnym, cięcia poszerzające kępy odnowień mogą mieć różne nasilenie, do cięć zupełnych włącznie.
Id=14105
06: Dalsze poszerzenie ośrodków odnowieniowych (2) (M.O.)
W drzewostanie powstaje mozaika płatów odnowień o różnym wieku i gatunku panującym.
Id=14106
07: Dalsze poszerzenie ośrodków odnowieniowych (3) (M.O.)
Powolne odsłanianie odnowień sprawia, że zacierają się ostre różnice wysokości między grupami i kępami o różnym wieku. Wpływa to korzystnie na formowanie się właściwego pokroku koron, zwłaszcza u jodły.
Id=14107
08: Dalsze poszerzenie ośrodków odnowieniowych (4) (M.O.)
Długotrwałe poszerzanie kęp odnowień bez niszczenia powstających nalotów mozliwe jest dzięki właściwemu rozplanowaniu szlaków zrywkowych.
Id=14108
09: Cięcia częściowe i łączenie ośrodków odnowieniowych (1) (M.O.)
Gdy sąsiadujące kępy zbliżają się do siebie, należy inicjować odnowienie na całej oddzielającej je powierzchni za pomocą cięć częściowych.
Id=14109
10: Cięcia częściowe i łączenie ośrodków odnowieniowych (2) (M.O.)
Id=14110
11: Cięcia uprzątające (M.O.)
Po uprzątnięciu, na powierzchni można pozostawić nieliczne grupy starych drzew (tu: jodeł), co dodatkowo zwiększy różnorodność strukturalną nowego drzewostanu.
Id=14111
12: Odnowiony mieszany drzewostan bukowo-jodłowy (M.O.)
Efektem rębni IVa stosowanej w długim okresie odnowienia jest drzewostan mieszany (bukowo-jodłowy) o składzie podobnym do drzewostanu macierzystego i dużym zróżnicowaniu wiekowym. Płynne przejścia między grupami i kępami różnowiekowych drzew zwiększają stabilność drzewostanu.
Id=14112
Pokaz: Rębnia IVb - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan z dużym udziałem świerka (M.O.)
Zastosowanie rębni stopniowej gniazdowo-smugowej pozwala na wprowadzenie lub wykorzystanie już istniejących domieszek wartościowych gatunków liściastych oraz uzyskanie większego udziału świerka przez samosiewne odnawianie go na smudze zewnętrznej.
Id=14201
02: Założenie gniazd (B.B.)
Pierwszą strefę gniazd (o szerokości 150-200 m) zakłada się od strony zawietrznej. Dalsze cięcia podążają pod wiatr. W strefie zakłada się gniazda dla wprowadzenia jodły i buka. Nie przewiduje się poszerzania gniazd, aby umożliwić obsiew świerka na pozostałej powierzchni.
Id=14202
03: Odnowienie gniazd (B.B.)
Buka i jodłę na gniazda wprowadza się sztucznie.
Id=14203
04: Pielęgnacja odnowień na gniazdach (B.B.)
Odnowienia na gniazdach należy systematycznie pielęgnować.
Id=14204
05: Cięcia częściowe smugowe na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Po odnowieniu gniazd przystępuje się do naturalnego odnowienia świerka na zakładanych kolejno smugach o nieregularnym przebiegu linii brzeżnej. Najlepsze warunki dla odnowienia świerka (duża wilgotność, rozproszone światło) występują przy fragmentach brzegu drzewostanu wystawionych na północ.
Id=14205
06: Odnowienie świerka na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Dzięki obsiewowi bocznemu i górnemu uzyskuje się odnowienie naturalne świerka na powierzchni międzygniazdowej.
Id=14206
07: Założenie gniazd w następnej strefie (B.B.)
Po pojawieniu się zadowalającego odnowienia na powierzchni międzygniazdowej, można założyć gniazda w kolejnej strefie.
Id=14207
08: Odnowienie sztuczne na gniazdach (B.B.)
Na gniazda wprowadza się buka i jodłę.
Id=14208
09: Pielęgnacja odnowień na gniazdach i odnowień wcześniejszych (B.B.)
Odnowienia na gniazdach i powierzchni międzygniazdowej należy systematycznie pielęgnować.
Id=14209
10: Cięcia i odnowienie na powierzchni międzygniazdowej drugiej strefy (B.B.)
Wraz ze wzrostem nasadzeń bukowych i jodłowych, na powierzchni międzygniazdowej wykonuje się cięcia brzegowe (lub częściowe - w przypadku korzystniejszych warunkach odnowienia) w celu uzyskania odnowienia naturalnego świerka.
Id=14210
11: Wycięcie gniazd w kolejnej strefie (B.B.)
Uzyskanie zadowalającego odnowienia na powierzchni międzygniazdowej pozwala na założenie kolejnych gniazd.
Id=14211
Pokaz: Rębnia IVc - ilustracje z ZHL 2003
01: Lity drzewostan świerkowy (M.O.)
W przedstawionym przykładzie zastosowanie rębni stopniowej brzegowo-smugowej umożliwiło zagospodarowanie rozległego drzewostanu świerkowego nie przeznaczonego do przebudowy. Wykorzystano łatwość odnawiania się świerka na smugach, zwłaszcza tych o wystawie północnej.
Id=14301
02: Założenie smugi cięciami brzegowymi (M.O.)
Użycie szerokiej, 150-metrowej strefy umożliwia objęcie użytkowaniem rozległego, zwartego drzewostanu. Tu wycięto jednocześnie kilka smug, rozpoczynając od północnej strony strefy. W przypadku podziału powierzchniowego w modyfikacji Denzina, możliwe jest również postępowanie z cięciami wzdłuż pasa ostępowego od północnego-wschodu.
Id=14302
03: Odnowienie naturalne na smugach (M.O.)
Dzięki obsiewowi bocznemu i górnemu uzyskano odnowienie naturalne świerka na powierzchni pierwszych smug.
Id=14303
04: Wzrost odnowień na smugach (M.O.)
Odnowienia świerkowe szybko wzrastają w korzystnych dla tego gatunku warunkach świetlnych i wilgotnościowych, które stwarza rębnia IVc.
Id=14304
05: Założenie kolejnych smug (M.O.)
Uzyskanie zadowalającego odnowienia na powierzchni smug pozwala na rozpoczęcie kolejnych cięć odnowieniowych w drzewostanie.
Id=14305
06: Odnowienie naturalne smug (M.O.)
Dzięki obsiewowi bocznemu i górnemu powstaje odnowienie naturalne świerka na powierzchni następnych smug.
Id=14306
07: Wzrost odnowień na smugach (M.O.)
Korzystne warunki świetlne dla świerka pozwalają na szybki wzrost jego odnowień.
Id=14307
08: Cięcia uprzątające (M.O.)
Po ostatnich cięciach uprzątających, kończących 30-40 letni okres odnowienia, powstaje drzewostan zróżnicowany wiekowo i wysokościowo. Wśród młodego pokolenia pozostają grupy starych świerków, które w nowym drzewostanie pełnią rolę ochronną i krajobrazową oraz zwiększają jego różnorodność biologiczną.
Id=14308
Pokaz: Rębnia IVd - ilustracje z ZHL 2003
01: Lity drzewostan jodłowy (M.O.)
W podanym przykładzie rębnię stopniową gniazdową udoskonaloną zastosowano w litym drzewostanie jodłowym w celu wzbogacenia jego struktury gatunkowej, wysokościowej i wiekowej.
Id=14401
02: Inicjowanie lub wybór istniejących kęp odnowienia naturalnego (M.O.)
Wybiera się niektóre istniejące płaty odnowienia naturalnego, uzyskując ich możliwie regularne rozmieszczenie na całej powierzchni drzewostanu.
Id=14402
03: Częściowe odsłonięcie wybranych kęp odnowień (M.O.)
Nad wybranymi grupami i kępami przerzedza się górne piętro jodłowe.
Id=14403
04: Wzrost kęp odnowień (M.O.)
Jodła w niższych warstwach niezwykle żywo reaguje na zwiększony dopływ światła. W kępach kształtują się stożki wzrostu.
Id=14404
05: Poszerzenie gniazd z wykorzystaniem obsiewu górnego jodły (M.O.)
Odnowiona powierzchnia zwiększa się dzięki cięciom brzegowym poszerzającym istniejące płaty odnowień jodły.
Id=14405
06: Dalsze poszerzenie gniazd z wykorzystaniem obsiewu górnego jodły (M.O.)
Po stwierdzeniu zadowalającego stanu odnowienia na poszerzonych strefach przystąpiono do dalszego, stopniowego poszerzania gniazd.
Id=14406
07: Założenie kolejnych gniazd (M.O.)
Zastosowanie niewielkich zrębów zupełnych pozwala pod koniec okresu odnowienia na wzbogacenie składu gatunkowego drzewostanu. W przypadku gatunków wrażliwych można czasowo pozostawić pojedyncze drzewa - cienniki.
Id=14407
08: Sztuczne wprowadzenie buka i gatunków domieszkowych (M.O.)
Na powierzchnie odsłonięte cięciem zupełnym wprowadza się buka oraz inne wartościowe domieszki, np. jawor i modrzew.
Id=14408
09: Ostatnie cięcia odsłaniające (M.O.)
Po długim (30-50 lat) okresie odnowienia uzyskano drzewostan zróżnicowany gatunkowo, wiekowo i wysokościowo. Pozostawione grupy jodły spełnią rolę ochronną, krajobrazową i zwiększają różnorodność biologiczną. Stworzono podstawy do uzyskania w drzewostanie za następne kilkadziesiąt lat struktury przerębowej.
Id=14409
Pokaz: Rębnia V - ilustracje z ZHL 2003
01: Drzewostan świerkowo-bukowo-jodłowy (M.O.)
Rębnią przerębową powinny być zagospodarowane lasy jodłowe, mieszane z jodłą lub świerkowe przy górnej granicy lasu. Zawsze są to drzewostany właściwe dla warunków klimatyczno-siedliskowych oraz różnowiekowe - posiadające złożoną strukturę pionową.
Id=15001
02: Cięcie przerębowe (M.O.)
Do jednostek kontrolnych zagospodarowanych przerębowo wkracza się z cięciami w obiegu 5-10 letnim. Pozyskuje się drzewa dojrzałe, a także mniejsze drzewa - szkodzące drzewom przyszłościowym lub utrudniające płynność powstawania nowych odnowień na powierzchni.
Id=15002
03: Cięcie następnego obiegu (M.O.)
W trakcie wykonywania cięć dba się o zachowanie istniejącej, złożonej struktury przerębowej. Tworzy się nowe ośrodki odnowieniowe, by jak najpełniej wykorzystać przestrzeń wnętrza lasu. Nie powiększa się istniejących kęp odnowienia, unikając tworzenia większych powierzchni porośniętych drzewami zbliżonym wieku.
Id=15003
Pokaz: Schemat cięcia brzegowego
01: Cięcie brzegowe (B.B.)
W zależności od położenia powierzchni, na której jest wykonywane cięcie brzegowe, może ono przyjmować dwa przedstawione dalej warianty: A) cięcia wewnątrz drzewostanu, oraz B) cięcia na brzegu drzewostanu.
Id=16701
02: Fragment drzewostanu przed cięciem w luce (wariant. A) (B.B.)
Cięcie brzegowe wewnątrz drzewostanu służy do inicjowania nowych ośrodków odnowienia gatunków cienioznośnych w niektórych rębniach stopniowych.
Id=16702
03: Cięcie inicjujące odnowienie (B.B.)
Do inicjowania odnowienia dochodzi dzięki utworzeniu luki w sklepieniu koron, poprzez usunięcie 1-2 drzew. Głównym celem cięcia jest dopuszczenie do dna lasu ciepła oraz (co początkowo jest mniej istotne) światła.
Id=16703
1.Inicjowanie odnowienia - usunięcie pojedynczych drzew
04: Stan drzewostanu po pierwszym cięciu (B.B.)
Nawet nieznaczna zmiana warunków świetlnych umożliwia pojawienie się nalotów jodły czy buka.
Id=16704
05: Cięcie poszerzające lukę (B.B.)
Dalszy rozwój odnowień jest uzależniony od stopniowego zwiększania dostępu światła. Dokonuje się tego poprzez kolejne cięcie, usuwające część drzew wokół luki. Stymuluje to jednocześnie powstawanie kolejnych nalotów, dlatego wszystkie cięcia powinny być wykonywane w latach nasiennych odnawianych gatunków.
Id=16705
1.Usuwanie drzew wokół luki
06: Warunki świetlne po poszerzeniu luki (B.B.)
W mieszanych drzewostanach w najmłodszych nalotach zwykle pojawia się wiele różnych gatunków. Odpowiedni dobór tempa zmiany warunków świetlnych w luce pozwala optymalizować szanse przetrwania i rozwoju dla gatunku najbardziej oczekiwanego w danym miejscu.
Id=16706
07: Kolejne cięcie wokół luki (B.B.)
Należy utrzymywać płynność cięć na obrzeżach ośrodków odnowieniowych. Jest to spowodowane rosnącymi z wiekiem wymaganiami świetlnymi odnowień oraz potrzebą kształtowania prawidłowej struktury wysokościowej ich płatów.
Id=16707
1.Usuwanie drzew na obrzeżu luki
2.Inicjowanie nowych ośrodków odnowieniowych
08: Stan odnowień po odsłonięciu luki (B.B.)
Zróżnicowane warunki świetlne na gnieździe sprzyjają kształtowaniu się prawidłowej (stożkowej) struktury odnowień.
Id=16708
1.Najwyższe odnowienia na środku gniazda
09: Drzewostan przed cięciem na jego brzegu (wariant. B) (B.B.)
Cięcie brzegowe na brzegu drzewostanu służy do odnowienia gatunków o co najmniej umiarkowanej światłożądności i zapewnia bardzo płynne dostosowanie się do rosnących wymagań świetlnych powstających odnowień, z jednoczesnym zapewnieniem im osłony przed przymrozkami i wysuszaniem.
Id=16709
10: Cięcie inicjujące odnowienie na smudze wewnętrznej (B.B.)
Lekkie przerzedzenie, dopuszczające światło i ciepło pod okap na brzegu drzewostanu.
Id=16710
1.Usuwanie pojedynczych drzew na brzegu drzewostanu
11: Stan drzewostanu po pierwszym cięciu (B.B.)
Na brzegu drzewostanu powstają nowe samosiewy gatunku głównego. Jeśli już wcześniej pojawiły się spontaniczne samosiewy, to obecnie poprawiają się warunki ich wzrostu.
Id=16711
1.I smuga z odnowieniem
12: Cięcie poszerzające smugę (B.B.)
Już w 3-4 lata po skutecznym pokryciu powierzchni samosiewem rozpoczyna się stopniowe zwiększanie dostępu światła dla rozwijających się odnowień, a jednocześnie inicjowane są nowe, sąsiadujące z istniejącymi.
Id=16712
1.Usuwanie kolejnych drzew na brzegu
2.Inicjowanie odnowienia na kolejnej smudze
13: Warunki świetlne po poszerzeniu smugi (B.B.)
Stopniowa poprawa warunków świetlnych nad często wielogatunkowym odnowieniem daje przewagę konkurencyjną gatunkowi o większych wymaganiach świetlnych. Do wymagań tego gatunku powinno być dostosowane tempo przerzedzania osłony górnej - a więc prędkość przesuwania się brzegu w głąb drzewostanu.
Id=16713
1.II smuga z odnowieniem
14: Kolejne cięcie na smudze (B.B.)
Proces zwiększania dostępu światła do istniejących odnowień oraz poszerzania strefy ich występowania nie powinien być zatrzymywany na dłużej niż kilka lat.
Id=16714
1.Dalsze zwiększanie dostępu światła do odnowień
2.Inicjowanie nowych ośrodków odnowienia
15: Stan odnowień po odsłonięciu (B.B.)
Najbardziej wyrośnięte odnowienia korzystają już tylko z osłony bocznej drzewostanu. Młodsze wciąż pozostają również pod osłoną boczną, dostosowaną do stopnia ich rozwoju.
Id=16715
1.Odsłonięte odnowienia
2.Odnowienia pod rozluźnioną osłoną
3.III smuga z odnowieniami osłanianymi przez drzewostan
Pokaz: Schemat cięcia częściowego
01: Cięcie częściowe (B.B.)
Cięcie częściowe stosuje się w celu uzyskania i wyprowadzenia naturalnego odnowienia obsiewem górnym (z reguły najbardziej obfitym), w warunkach stopniowo słabnącej osłony górnej, dostosowanej do zmieniających się wymagań młodego pokolenia.
Id=16801
02: Drzewostan gotowy do odnowienia (B.B.)
Drzewostan i pokrywa gleby powininny być przysposobione do odnowienia naturalnego. Usuwa się osobniki niepożądane pod względem genetycznym oraz gatunki nie wskazane na danym siedlisku. Właściwy stan drzewostanu uzyskuje się w toku trzebieży późnych lub w wyniku specjalnych cięć przygotowawczych. Może być potrzebne przygotowanie gleby.
Id=16802
1.Dominuje jeden gatunek o dostatecznym zwarciu
03: Inicjowanie odnowienia - cięcie obsiewne (B.B.)
Cięcie obsiewne wykonuje się w roku obfitego urodzaju, po opadnięciu nasion. Powinno cechować się dużą równomiernością oraz dość słabą intensywnością (zależnie od gatunku). Usuwa się przede wszystkim drzewa słabiej przyrastające oraz drzewostan podrzędny. Cięcie to nie jest potrzebne, gdy wykorzystujemy odnowienia spontaniczne.
Id=16803
1.Cięcie obsiewne: równomierne i dość słabe
04: Drzewostan po cięciu obsiewnym (B.B.)
Drzewostan po cięciu obsiewnym powinien charakteryzować się równomiernym i gęstym pokryciem powierzchni nasionami, a następnie nalotami. Ponieważ cięcia częściowe stosuje się dla gatunków o dużej łatwości odnowienia samosiewnego, wykorzystuje się w nich w zasadzie tylko jeden rok nasienny.
Id=16804
05: Pierwsze cięcie odsłaniające (B.B.)
Wzrastające naloty zwiększają swoje wymagania świelne, w stopniu zależnym od siedliska i cech odnawianego gatunku. Dlatego w kilka (3-5) po obsiewie należy rozpocząć odsłanianie odnowień. Cięcia odsłaniające wykonuje się zwykle w kilku nawrotach. Drzewa do usunięcia należy wyznaczać w pełni okresu wegetacyjnego.
Id=16805
1.Cięcie odsłaniające: tam, gdzie powstały naloty
06: Drzewostan po pierwszym cięciu odsłaniającym (B.B.)
Ponieważ intensywność cięć odsłaniających może być zróżnicowana przestrzennie, zależnie od tempa wzrostu odnowień, dlatego zwarcie poziome koron drzewostanu może być zmienne, chociaż dla większości gatunków wciąż będzie przekraczać 50%.
Id=16806
07: Drugie cięcie odsłaniające (B.B.)
Kolejne cięcia powinny następować co kilka lat. Najdłużej pozostawia się drzewa o najlepszych cechach jakościowych i przyrostowych.
Id=16807
1.Kolejne cięcia przerywają zwarcie
08: Drzewostan po drugim cięciu odsłaniającym (B.B.)
Zwarcie jest już przerywane lub luźne. W przypadku odnawiania światłożądnej sosny drugie cięcie odsłaniające staje się uprzątającym.
Id=16808
09: Kolejne cięcie odsłaniające (B.B.)
Wycinanie i zrywka drzew w dalszych cięciach odsłaniających może powodować straty w odnowieniach. Dlatego szczególnie ważne jest wcześniejsze przygotowanie i prawidłowe wykorzystanie szlaków zrywkowych.
Id=16809
1.
10: Drzewostan po kolejnym cięciu odsłaniającym (B.B.)
Pozostające na tym etapie nieliczne drzewa są w zwiększonym stopniu narażone na niekorzystne działanie wiatru, a miejsca dotąd nie odnowione - na nadmierny rozwój chwastów.
Id=16810
1.Pozostają drzewa zdrowe i dobre jakościowo
11: Cięcie uprzątające (B.B.)
W cięciu uprzątającym usuwa się wszystkie pozostające jeszcze na powierzchni drzewa, z wyjątkiem drzew nie przeznaczonych w ogóle do usunięcia (np. w kępach starodrzewu).
Id=16811
1.
12: Zakończenie odnowienia (B.B.)
Po cięciu uprzątającym wskazane jest dokonanie sztucznych uzupełnień gatunkami domieszkowymi, urozmaicającymi mało zróżnicowany skład gatunkowy odnowień. Grupy odnowień należy wprowadzać na szlaki zrywkowe oraz w inne miejsca, gdzie odnowienia nie pojawiły się lub zostały zniszczone.
Id=16812
1.Okres wprowadzania uzupełnień
Pokaz: Schemat cięcia gniazdowego
01: Cięcie gniazdowe (B.B.)
Cięcie gniazdowe wykonuje się na niewielkiej, owalnej powierzchni wewnątrz drzewostanu, tworząc warunki do wzrostu odnowień w warunkach osłony bocznej. Wielkość powierzchni zależy od wymagań gatunku co do stopnia osłony przed przymrozkami oraz zwiększania dostępu światła.
Id=16901
02: Drzewostan gotowy do odnowienia (B.B.)
Odnawiany gatunek może występować w kępach w drzewostanie rębnym lub też - co często ma miejsce przy przebudowie drzewostanu - nie być w nim jeszcze obecny.
Id=16902
03: Cięcie gniazdowe zupełne (wariant. A) (B.B.)
Wprowadzanie nowego składnika do drzewostanu odbywa się najczęściej poprzez wycięcie gniazd cięciem zupełnym i posadzenie na nich gatunku wymagającego osłony. Rzadziej stosuje się podsadzenie kęp domieszki pod rozrzedzonymi fragmentami drzewostanu.
Id=16903
1.Cięcie zupełne; można pozostawić kilka cienników
04: Drzewostan po cięciu gniazdowym zupełnym (B.B.)
Gniazda powinny być rozmieszczone względnie równomiernie, ale z wykorzystaniem przerzedzeń i korzystnych mikrosiedlisk. Powierzchnia gniazd - zależna od gatunku - może wynosić od 8 do ponad 20 arów. Dno gniazd chroni się przed dłuższym dostępem światła bezpośredniego, dlatego większe gniazda należy wydłużać w kierunku wschód-zachód.
Id=16904
1.Otaczające drzewa łagodzą mikroklimat zrębu
05: Cięcie częściowe obsiewne na gnieździe (wariant. B) (B.B.)
Jeżeli domieszka gatunku docelowego już istnieje w drzewostanie, to za pomocą cięcia gniazdowego można ją odnowić naturalnie (gdy w drzewostanie występują kępy drzew matecznych) lub od razu rozpocząć odsłanianie (gdy wcześniej pojawiły się kępy odnowień samosiewnych).
Id=16905
1.Cięcie częściowe na gnieździe
06: Drzewostan po cięciu obsiewnym na gnieździe (B.B.)
Składniki niepożądane w kępach odnawianej domieszki powinny być usunięte przed rozpoczęciem odnowienia. Cięcie obsiewne może mieć znaczne nasilenie, ponieważ gniazdo pozostaje pod boczną osłoną drzewostanu, a silnie kierunkowy dostęp światła przyspiesza wzrost drzew. Już w 2-3 roku należy wykonać ewentualne uzupełnienia.
Id=16906
1.Okres adaptacji świetlnej odnowień (dość krótki)
07: Cięcie uprzątające na gnieździe (B.B.)
Na cienniki na gnieździe pozostawia się kilka drzew najlepiej przyrastających, w miarę równomiernie rozmieszczonych. Usuwa się po kilku latach po obsiewie.
Id=16907
1.Cięcie zupełne; mogą pozostać pojedyncze cienniki
08: Drzewostan po odsłonięciu gniazda (B.B.)
Jeżeli odnowienia są małe, to po odsłonięciu gniazda należy poczekać kilka kolejnych lat na ich wyjście ze strefy największego zagrożenia przymrozki, chwasty i zwierzynę. Gdy odnowienia na gnieździe mają ponad 1-1.5 m wysokości, można przystąpić do usuwania (najczęściej cięciem zupełnym) drzew z powierzchni międzygniazdowej.
Id=16908
1.Niskie odnowienia wymagają jeszcze osłony bocznej
Pokaz: Schemat cięcia przerębowego
01: Cięcie przerębowe (B.B.)
Cięcie przerębowe wykonuje się w celu uzyskania lub utrzymania w drzewostanie struktury przerębowej, zapewniającej ciągłość użytkowania drzewostanu, jego znaczne walory ochronne oraz dużą wartość biologiczną.
Id=17001
02: Drzewostan o strukturze przerębowej przed wykonaniem cięcia (B.B.)
Struktura przerębowa charakteryzuje się dużym zróżnicowaniem wysokości i grubości drzew w każdym miejscu drzewostanu. Najczęściej w drzewostanie przeważa gatunek (gatunki) o dużej cienioznośności, choć strukturę przerębową można też wytworzyć w niektórych drzewostanach sosnowych.
Id=17002
1.Zróżnicowana grubość drzew na małej powierzchni
03: Cięcie przerębowe (B.B.)
Cięcie przerębowe wykonuje się w obiegu 5-10 lat. Jego intensywność i struktura sortymentów powinna wynikać z przeprowadzonej inwentaryzacji. W cięciu usuwa się pojedyncze drzewa o różnych wymiarach, mając na celu jednocześnie pobieranie plonu, pielęgnowanie zapasu oraz stwarzanie warunków do powstawania i wzrostu odnowień.
Id=17003
1.Drzewo dojrzałe: pobranie plonu i inicjowanie odnowień
2.Drzewo mniejsze: poprawa stanu koron sąsiadów
04: Drzewostan po cięciu przerębowym (B.B.)
Intensywność cięcia przerębowego nie powinna przekraczać 15%. Pionowa i przestrzenna struktura drzewostanu nie zmienia się znacząco w wyniku przeprowadzenia cięcia przerębowego.
Id=17004
Pokaz: Schemat cięcia zupełnego
01: Cięcie zupełne (B.B.)
W cięciu zupełnym usuwa się jednorazowo wszystkie drzewa przeznaczone do usunięcia w toku prac odnowieniowych. Cięcie zupełne stwarza warunki dla odnowienia gatunków o dużych wymaganiach świetlnych. Odnowienie może być sztuczne (sadzeniem, siewem) lub naturalne (obsiewem bocznym lub górnym - z pozostawionych nasienników).
Id=17101
02: Drzewostan gotowy do odnowienia (B.B.)
Cięcia zupełne stosuje się najszerzej w drzewostanach na najuboższych siedliskach, gdzie są w stanie wzrastać tylko gatunki pionierskie, typowe dla przestrzeni otwartych. Cięcie to może być też stosowane do wprowadzania domieszek gatunków światłożądnych, przebudowy monokultur liściastych oraz w drzewostanach negatywnych.
Id=17102
03: Cięcie zupełne na pasie (strefie, smudze) (B.B.)
Cięcie zupełne wykonuje się na pasie wzdłuż brzegu drzewostanu. Szerokość pasa zależy od potrzeb gatunku odnośnie osłony lub obsiewu bocznego, a także od ryzyka wystąpienia problemów z odnowieniem (np. brak obsiewu, podtopienie, zachwaszczenie). Zależnie od szerokości wyróżniamy smugi (do 30 m), pasy (do 60 m) oraz strefy (do 100 m).
Id=17103
1.Pas zrębowy - zwykle o szerokości 30-60 m
2.Zrąb zakłada się 'pod wiatr'
04: Drzewostan po cięciu zupełnym na pasie (B.B.)
Zrąb po cięciu zupełnym staje się zupełnie zmienionym (zwykle niekorzystnie) środowiskiem dla odsłoniętych drzew, szaty roślinnej oraz zespołów drobnych zwierząt. Również nagłe wystawienie odsłoniętych pni i koron drzew brzeżnych na wiatr i słońce stwarza ryzyko powstawania uszkodzeń, które zmniejsza się m. in. przez odpowiedni kierunek cięć.
Id=17104
1.Odsłonięta powierzchnia o niekorzystnym mikroklimacie
05: Wariant cięcia zupełnego z pozostawieniem nasienników (B.B.)
Nasienniki zwiększają skuteczności obsiewu gatunku światłożądnego. Pozostawia się je w ilości ok. 30-40 szt./ha. Mogą być rozmieszczone równomiernie, albo przy brzegu zrębu najbardziej oddalonym od drzewostanu (w postaci pasa lub grup).
Id=17105
1.Nasienniki: 30-40 szt/ha
06: Usunięcie nasienników (B.B.)
Nasienniki należy usuwać 3-4 latach pozostawania na zrębie. Późniejsze usunięcie wiąże się ze zwiększonymi szkodami w odnowieniach, ewentualnie również z nasileniem objawów chorobowych na samych drzewach.
Id=17106
1.Nasienniki usuwa się po 3-4 latach
07: Wariant cięcia zupełnego z pozostawieniem przestojów (B.B.)
Przestoje pozostawia się w celu wyhodowania specjalnych sortymentów drewna wielkowymiarowego i użytkuje w podwójnej kolei rębu. Optymalna liczba przestojów to 20-30 szt/ha, nie wliczając kęp starodrzewu. Większa liczba wywiera negatywny wpływ na przyrost młodej generacji drzew i produkcję przyszłego drzewostanu.
Id=17107
1.Przestoje: do 20-30 szt/ha
08: Pozostawianie wysp starodrzewu podczas cięć odnowieniowych (B.B.)
Kępy starodrzewu powinny być wyłączone z jakichkolwiek czynności gospdoarczych i pozostawione do momentu naturalnego rozpadu. Należy je pozostawiać w ilości ok. 1 szt/ha, aby uniknąć zbyt dużej odległości kęp. Minimalna wielkość to 5 arów. Im większa kępa, tym skuteczniejsza jej rola w zachowaniu różnorodności biologicznej lasu.
Id=17108
1.Kępa starodrzewu
Pokaz: Schemat rębni częściowej wielkopowierzchniowej IIa
01: Rębnia częściowa wielkopowierzchniowa IIa (B.B.)
Id=15301
02: Drzewostany odnawiane rębnią IIa (B.B.)
Rębnię IIa stosuje się w drzewostanach, co do których można przypuszczać, że łatwo uzyska się odnowienie naturalne pod okapem drzewostanu w jednym roku nasiennym, jednocześnie na dużej powierzchni. Pozwala to na optymalne wykorzystanie obfitego urodzaju, co jest istotne zwłaszcza dla gatunków o rzadkich latach nasiennych: buka lub dębu.
Id=15302
03: Cięcia przygotowawcze (B.B.)
Celem cięć przygotowawczych jest poprawa genetycznej struktury odnawianej populacji (poprzez usuwanie drzew wadliwych), lepsze oświetlenie koron oraz doprowadzenie do właściwego stanu pokrywy gleby (przez dopuszczenie ciepła w celu wzmożenia rozkładu próchnicy nadkładowej). Cięcia takie są mniej potrzebne w prawidłowo pielęgnowanych drzewostanach.
Id=15303
1.Usuwanie drzew wadliwych, likwidacja przegęszczeń
04: Drzewostan przygotowany do odnowienia (B.B.)
Drzewostan z jednym gatunkiem panującym i mniej znaczącymi domieszkami.
Id=15304
05: Rok nasienny (B.B.)
Rębnię IIa powinno się wykonywać tylko w roku obfitego urodzaju gatunku panującego.
Id=15305
1.Rok nasienny gatunku panującego
06: Przygotowanie gleby (B.B.)
Kiełkujące nasiona muszą mieć dostęp do mineralnej warstwy gleby, aby nie dochodziło do przesuszenia korzeni. Nadmierne zadarnienie lub zaleganie warstwy słabo rozłożonych liści często zmuszają do wykorzystania środków technicznych w celu odsłonięcia warstwy mineralnej. Przygotowanie gleby powinno być wykonane bezpośrednio przed cięciami obsiewnymi.
Id=15306
1.Przygotowanie gleby przed cięciem obsiewnym
07: Opad nasion (B.B.)
Opad nasion w roku obfitego urodzaju na odpowiednio przygotowaną glebę powinien zapewnić pełne pokrycie terenu nalotami.
Id=15317
1.Opad ciężkich nasion z drzew stojących
08: Cięcie obsiewne (B.B.)
W cięciu obsiewnym usuwa się z głównej warstwy koron osobniki o słabszym przyroście oraz - jeżeli występuje - drzewostan podrzędny. U gatunków ciężkonasiennych cięcia wykonuje się dopiero po opadnięciu nasion. Wskazane jest usunięcie w tym cięciu drzew o nadmiernie rozbudowanych koronach, które usuwane później spowodowałyby zbędne szkody w odnowieniach.
Id=15308
1.Cięcie obsiewne po opadnięciu nasion
09: Drzewostan po cięciu obsiewnym (B.B.)
Drzewostan utrzymuje obniżone zwarcie. Składa się z silnych drzew o dobrze rozwiniętych koronach, zdolnych do wykorzystania przyrostu z prześwietlenia oraz przetrwania uderzeń wiatru.
Id=15309
1.Pozostają silne, dobrze przyrastające drzewa
10: Powstanie i rozwój nalotów (B.B.)
Odnowienia powinny pokrywać całą powierzchnię drzewostanu. Ich brak na większych fragmentach zmusza do oczekiwania na kolejne lata urodzaju, a w praktyce prowadzi do przejścia na rębnię stopniową. Zmiana ta może być kłopotliwa ze względu na konieczność zachowania ładu przestrzennego i dobrego udostępnienia terenu. Na niewielkich powierzchniach można stosować sztuczne podsiewy lub podsadzenia gatunku głównego.
Id=15310
1.Praktycznie cała powierzchnia pokryta odnowieniem
11: Pierwsze cięcie odsłaniające (B.B.)
Nasilenie cięć odsłaniających musi być dopasowane do lokalnych zmian tempa wzrostu odnowień. Silniejsze cięcia wykonuje się w miejscach, gdzie naloty szybciej wyrosły w podrost. Wobec niewielkich wymagań świetlnych nalotów w pierwszych latach życia, powstające różnice ich wzrostu należy wiązać głównie ze zróżnicowaniem mikrosiedlisk.
Id=15311
1.Cięcie w miejscach najlepszego wzrostu odnowień
12: Drzewostan po pierwszym cięciu odsłaniającym (B.B.)
W zależności od gatunku, zwarcie w drzewostanie po cięciu odsłaniającym obniża się do przerywanego lub luźnego.
Id=15312
1.Zwarcie przerywane po I cięciu obsiewnym
13: Kolejne cięcie odsłaniające (B.B.)
Kolejne cięcia odsłaniające wykonuje się w nawrotach ok. 5-letnich. Ich liczba wynosi od 1 do 3, zależnie od światłożądności gatunku. Należy pamiętać, że wymagania świetlne gatunku dodatkowo wzrastają w trudniejszych warunkach siedliskowych.
Id=15313
1.Dalsze dopuszczenie światła do podrostów
14: Drzewostan po kolejnym cięciu odsłaniającym (B.B.)
W efekcie cięć odsłaniających kolejne fragmenty odnowień osiągają wysokość samodzielności biologicznej.
Id=15314
1.Pierwsze płaty usamodzielnionych odnowień
15: Cięcie uprzątające (B.B.)
Cięcie uprzątające wykonuje się, gdy zdecydowana większość odnowień ma wysokość co najmniej 1.5 m. W tym momencie korony drzew są już zaadaptowane do wzrostu na przestrzeni otwartej i przestają potrzebować osłony górnej. Dalsze utrzymywanie tej osłony osłabiłoby wzrost odnowień i znacząco zwiększyło szkody towarzyszące jej usuwaniu.
Id=15315
1.Cięcie uprzątające: ryzyko szkód w odnowieniach
16: Uzupełnienia i porządkowanie nalotów (B.B.)
Po cięciu uprzątającym ocenia się pokrywanie i uszkodzenia odnowień oraz wykonuje się pierwsze prace pielęgnacyjne. W miejsca nadmiernie przerzedzone oraz na szlaki zrywkowe wprowadza się grupowe domieszki innych gatunków.
Id=15316
1.Sztuczne uzupełnienia gatunkami domieszkowymi
2.Pielęgnowanie podrostów
Pokaz: Schemat rębni częściowej gniazdowej IId
01: Rębnia częściowa gniazdowa IId (B.B.)
Id=15401
02: Drzewostany odnawiane rębnią IId (B.B.)
Rębnię IId stosuje się w celu naturalnego odnowienia obsiewem górnym gatunku domieszkowego, występującego w drzewostanie w zmieszaniu kępowym. Dla pozostałych gatunków przewiduje się odnowienie sztuczne. Modyfikacją opisanego postępowania jest odsłonięcie kęp spontanicznych samosiewów, przedstawione w opisie rębni IIIa.
Id=15402
1.Kępowa domieszka gatunku ciężkonasiennego
03: Cięcia przygotowawcze (B.B.)
Celem cięć przygotowawczych jest poprawa genetycznej struktury populacji gatunku odnawianego naturalnie, dopuszczenie światła do koron oraz doprowadzenie do właściwego stanu pokrywy gleby. Cięcia takie nie są potrzebne w prawidłowo pielęgnowanych drzewostanach.
Id=15403
1.Usunięcie drzewa wadliwego
04: Drzewostan przygotowany do odnowienia (B.B.)
Drzewostan ze światłożądnym gatunkiem głównym oraz kępową domieszką gatunku ciężkonasiennego.
Id=15404
1.Ściółka w stanie odpowiednim do przyjęcia nasion
05: Rok nasienny (B.B.)
Rębnię IId powinno się wykonywać tylko w roku obfitego urodzaju gatunku odnawianego naturalnie.
Id=15405
1.Obfite obradzanie gatunku domieszkowego
06: Cięcie obsiewne (B.B.)
W cięciu obsiewnym w kępach gatunku domieszkowego przerzedza się okap usuwając osobniki o słabszym przyroście. U gatunków ciężkonasiennych cięcia wykonuje się dopiero po opadnięciu nasion.
Id=15406
1.Rozluźnienie okapu nad kępami
07: Drzewostan po cięciu obsiewnym (B.B.)
Zwarcie w kępach po cięciu obsiewnym może być niższe niż w przypadku cięć prowadzonych w całym drzewostanie, ponieważ kępy pozostają pod osłoną boczną zwartego drzewostanu.
Id=15407
08: Powstanie i rozwój nalotu (B.B.)
Po jednym roku nasiennym odnowienia powinny pokrywać całą powierzchnię gniazd utworzonych w kępach gatunku domieszkowego. Ewentualne miejsca słabiej pokryte nalotem należy podsiać lub uzupełnić sztucznie w 2-3 roku.
Id=15408
1.Cała powierzchnia gniazd pokryta odnowieniem
09: Cięcie odsłaniająco-uprzątające na gniazdach (B.B.)
Ze względu na silne oddziaływanie przyległego drzewostanu na odnowienia na gniazdach, wyrażające się ocienianiem, stabilną ochroną przed przymrozkami oraz konkurencją korzeniową, osłona górna gniazd powinna być zdjęta dość wcześnie, po przekroczeniu przez odnowienia wysokości 0.5 m. Całą osłonę usuwa się w jednym cięciu, obalając korony drzew w otaczający drzewostan.
Id=15409
1.Szybkie usunięcie osłony znad gniazd
10: Drzewostan po cięciu uprzątającym na gniazdach (B.B.)
Po prawidłowo wykonanych pracach ścinkowo-zrywkowych gniazda powinny pozostać pokryte w 100% mało zróżnicowanymi, niskimi podrostami.
Id=15410
1.Gniazda bez uszkodzeń od ścinki i zrywki
11: Cięcie zupełne na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Drzewostan na powierzchni międzygniazdowej usuwa się jednym cięciem po osiągnięciu przez odnowienia na gniazdach wysokości zabezpieczeni abiologicznego (1.0-1.5 m). Jak w przypadku rębni zupełnej, na zrębie pozostawia się kępy starodrzewu oraz ewentualnie nadające się do dalszej hodowli płaty wyprowadzone z dolnych warstw starego drzewostanu.
Id=15411
1.Gniazda wyrośnięte do wysokości 1-1.5 m
2.Usunięcie drzewostanu na powierzchni międzygniazdowej
12: Sztuczne odnowienie powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Oprócz głównego gatunku światłożądnego, powinny być na tym etapie wprowadzane również właściwe dla siedliska inne gatunki domieszkowe.
Id=15412
1.Sztuczne odnowienie powierzchni międzygniazdowej
2.Gatunek kontaktowy wokół gniazda
Pokaz: Schemat rębni gniazdowej zupełnej IIIa - z odsłonięciem podrostów
01: Rębnia gniazdowa zupełna IIIa - odsłonięcie podrostów (B.B.)
Id=15501
02: Dojrzały drzewostan z kępami podrostów (B.B.)
Drzewostan gatunku światłożądnego, pod okapem którego występują kępowe lub grupowe domieszki gatunku znoszącego ocienienie. Wysokość płatów tych domieszek może być różna - od wysokiego podrostu do drugiego piętra wchodzącego juz w korony drzewostanu głównego.
Id=15502
1.Kępowa domieszka gatunku znoszącego ocienienie
03: Cięcia rozluźniające (B.B.)
Cięcia rozluźniające są uproszczoną wersją cięć odsłaniających. Stosuje się je w celu ułatwienia adaptacji drzew rosnących dotychczas pod okapem do warunków przestrzeni otwartej. Cięcia mogą by dość silne, ponieważ domieszka korzysta wciąż z osłony bocznej. Liczba nawrotów (1-2) zależy od stanu koron i cech biologicznych domieszki.
Id=15503
1.Dość silne rozluźnienie okapu nad podrostami
04: Uprzątnięcie i odnowienie powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Cięcie uprzątające wykonuje się w kilka lat po cięciu rozluźniającym. Płaty odsłoniętych domieszek powinny być podsadzone gatunkiem cienioznośnym pielęgnującym je i wzmacniającym mechanicznie. Wokół płatów można wprowadzić pasy gatunku kontaktowego, łagodzącego oddziaływanie wyrośniętego płatu na przyległą uprawę.
Id=15504
1.Założenie uprawy gatunku głównego światłożądnego
2.Podsadzenia podbudowujące odsłoniętą wysoką kępę
Pokaz: Schemat rębni gniazdowej zupełnej IIIa - z odnowieniem sztucznym
01: Rębnia gniazdowa zupełna IIIa - odnowienie sztuczne (B.B.)
Id=15601
02: Drzewostany odnawiane rębnią IIIa (B.B.)
Typowym zastosowaniem rębni IIIa jest wprowadzenie kępowej domieszki produkcyjnej gatunku słabszego biologicznie (na etapie odnowienia) do drzewostanu gatunku światłożądnego.
Id=15602
1.Gatunek światłożądny tworzący górne piętro
03: Wybór kierunku cięć i sprawdzenie ściany ochronnej (B.B.)
Kolejne odnawiane powierzchnie powinny być zakładane w kierunku przeciwnym do panujących wiatrów. Jeżeli niebezpieczeństwo szkód jest znaczne, a dowietrzny brzeg ostępu nie jest prawidłowo uformowany, to powinno się pozostawić pas ochronny od strony dowietrznej odnawianego drzewostanu.
Id=15603
1.Brzeg ostępu musi skutecznie chronić go przed wiatrem
2.Kierunek cięć 'pod wiatr'
04: Podział drzewostanu na strefy (B.B.)
Cięcia odnowieniowe wykonuje się na strefach o szerokości do 100 m. Większa niż w rębniach zupełnych szerokość strefy wynika z rozłożenia cięć w dłuższym okresie i konieczności zapewnienia przestrzeni do założenia gniazd o odpowiedniej wielkości i odstępach.
Id=15604
05: Wycięcie i odnowienie gniazd w I strefie (B.B.)
Wielkość gniazd oraz rodzaj wykonywanych na nich cięć (zupełne lub częściowe - z pozostawieniem cienników) są zależne od wymagań odnawianego sztucznie gatunku. Na jednym gnieździe odnawia się jeden gatunek - inne mogą pojawiać się przy stosowaniu poszerzeń gniazd. Gniazda dla różnych gatunków (o różnym tempie wzrostu) można wycinać z przesunięciem czasowym.
Id=15605
1.Duże gniazdo dla gatunku światłożądnego
2.Mniejsze gniazdo dla gatunku cienioznośnego
06: Ochrona odnowień przed zwierzyną (B.B.)
Rezulatem stosowania rębni IIIa jest często urozmaicenie składu gatunkowego drzewostanów. Takie rzadkie, a przez to atrakcyjne dla zwierzyny domieszki muszą być przed nią chronione. Ze względu na regularne, zwarte formy przestrzenne domieszek zaleca się ich czasowe grodzenie.
Id=15606
1.Zabezpieczenie domieszek przed szkodami od zwierzyny
07: Wiek biologicznej samodzielności odnowień na gniazdach (B.B.)
Osłona drzewostanu na powierzchni międzygniazdowej może być zdjęta, gdy wierzchołki odnowień na gniazdach wyjdą ze strefy największego zagrożenia przez przymrozki radiacyjne (1.0-1.5 m) oraz osiągną dostateczne wyprzedzenie zabezpieczające przed przygłuszeniem przez szybciej rosnące drzewa posadzone po uprzątnięciu powierzchni międzygniazdowej.
Id=15607
1.Wyrośnięte kępy odnowień
08: Uprzątnięcie i odnowienie powierzchni międzygniazdowej w I strefie (B.B.)
Uprzątnięcie powierzchni międzygniazdowej wykonuje się jednorazowym cięciem zupełnym. Na powierzchni zrębu przygotowuje się glebę i sadzi gatunki światłożądne.
Id=15608
1.Cięcie zupełne i sadzenie gatunku głównego
2.Rząd gatunku kontaktowego wokół gniazda
3.Przygotowanie do wycięcia gniazd na II strefie
09: Założenie gniazd w II strefie (B.B.)
Zaleca się rozpoczęcie zakładania gniazd w kolejnej strefie jednocześnie z wykonaniem cięcia uprzątającego na strefie poprzedniej.
Id=15609
1.Sztuczne odnowienie gniazd na II strefie
10: Rozwój odnowień i ich pielęgnowanie (B.B.)
Poza wprowadzeniem odnowień na nowe gniazda należy wykonać czynności pielęgnacyjne na byłych gniazdach pierwszej strefy. Polegać one powinny m. in. na pielęgnowaniu linii styku z pozostałą częścią uprawy oraz na formowaniu koron drzew.
Id=15610
1.Pielęgnowanie młodników
11: Uprzątnięcie i sztuczne odnowienie drzewostanu w II strefie (B.B.)
Uprzątnięcie powierzchni międzygniazdowej wykonuje się jednorazowym cięciem zupełnym. Na powierzchni zrębu przygotowuje się glebę i sadzi gatunki światłożądne.
Id=15611
1.Sadzenie gatunku głównego na zrębie w II strefie
Pokaz: Schemat rębni gniazdowej częściowej IIIb - bez osłony gniazd
01: Rębnia gniazdowa częściowa IIIb - bez osłony gniazd (B.B.)
Id=15701
02: Drzewostany odnawiane rębnią IIIb (B.B.)
Typowym zastosowaniem rębni IIIb jest wprowadzenie do drzewostanu z panującym gatunkiem ciężkonasiennym kępowych domieszek innego gatunku o większych wymaganiach świetlnych. W drzewostanie mogą być potrzebne cięcia przygotowawcze. Przed rozpoczęciem odnowienia należy wyznaczyć szlaki zrywkowe omijające przyszłe gniazda.
Id=15702
1.Lita buczyna dojrzała do odnowienia
03: Wycięcie gniazd (B.B.)
Gniazda wycina się cięciem zupełnym. Ze względu na silne ocienienie ze strony otaczającego drzewostanu, należy stosować maksymalne wielkości gniazd przewidziane dla danego gatunku, a wyjątkowo nawet pasy wydłużone na kierunku wschód-zachód.
Id=15703
1.Wycięcie dużych gniazd na gatunek domieszkowy
04: Sztuczne odnowienie gatunku wymagającego wyprzedzenia (B.B.)
Przy wprowadzaniu dęba na gniazda na siedliskach żyznych, alternatywą dla sadzenia w rzędach jest użycie placówek Szymańskiego, zwiększających szanse odnowień w konkurencji z chwastami i ułatwiających pielegnację.
Id=15704
1.Sadzenie dębu (np. na placówkach)
05: Wyrośnięte odnowienie na gniazdach (B.B.)
Odnowienia należy chronić przed zwierzyną. Po posadzeniu rozpoczyna się oczekiwanie na rok nasienny.
Id=15705
1.Naloty zabezpieczone przed zwierzyną
06: Rok nasienny (B.B.)
Do naturalnego odnowienia powierzchni międzygniazdowej należy wykorzystać rok obfitego urodzaju gatunku panującego.
Id=15706
1.Pierwszy po posadzeniu rok nasienny
07: Cięcie obsiewne na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
W cięciu obsiewnym usuwa się osobniki słabo przyrastające oraz drzewostan podrzędny, jak również drzewa niskiej jakości o nadmiernie rozbudowanych koronach (z wyjątkiem kęp starodrzewu). Cięcia wykonuje się bezpośrednio po opadnięciu nasion, unikając uszkodzeń na gniazdach.
Id=15707
1.Cięcie obsiewne
08: Powstanie i rozwój nalotu na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Przy sprawnej glebie i prawidłowo wykonanym cięciu, nalot powinien pokryć praktycznie całą jeszcze nie odnowioną powierzchnię drzewostanu. Większe wolne powierzchnie należy uzupełnić sztucznie. Ewentualne korzystanie z kolejnych lat nasiennych wymagałoby poszerzania gniazd.
Id=15708
1.Powstanie i rozwój nalotów buka
09: Cięcie odsłaniające na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Liczbę i intensywność nawrotów cięć odsłaniających dopasowuje się do wymagań odnawianego gatunku panującego.
Id=15709
1.Cięcie odsłaniające między gniazdami
10: Czyszczenia na gniazdach (B.B.)
Dłuższe zachowanie osłony bocznej prowadzi do zróżnicowania wysokości drzew na gnieździe. W czyszczeniach należy ułatwiać kształtowanie się stożka w centrum gniazda, co ułatwi później połączenie gniazda z resztą uprawy.
Id=15712
1.Podrosty przyjmują kształt stożka
11: Cięcie uprzątające (B.B.)
Termin zdjęcia osłony na strefie zależy od wymagań gatunku odnawianego na powierzchni międzygniazdowej.
Id=15713
1.Odnowienia wyrośnięte do wysokości ok. 1 m
2.Cięcie uprzątające
12: Uzupełnienia gatunkami szybkorosnącymi (B.B.)
Grupowe domieszki innych gatunków wprowadza się na szlaki zrywkowe i inne miejsca nie pokryte dostatecznie gęstymi samosiewami gatunków głównych.
Id=15711
1.Uzupełnienia (m.in na szlakach zrywkowych)
Pokaz: Schemat rębni gniazdowej częściowej IIIb - z osłoną gniazd
01: Rębnia gniazdowa częściowa IIIb - z osłoną gniazd (B.B.)
Id=15801
02: Drzewostany wymagające osłony gniazd w rębni IIIb (B.B.)
Wariant rębni IIIb można stosować do naturalnego odnawiania drzewostanu z panującym gatunkiem ciężkonasiennym i kępową domieszką innego gatunku, w danych warunkach również wykazującego zdolność do odnowienia naturalnego, ale wymagającego dłuższego okresu odnowienia (np. buczyny z domieszką jodły).
Id=15802
1.Ciężkonasienny gatunek panujący
2.Kępa domieszki o dłuższym okresie odnowienia
03: Powstanie odnowienia naturalnego na gniazdach (B.B.)
Zwykle odnowienia na gniazdach występują już w momencie rozpoczęcia cięć rębnych. Jeżeli nie, można je stymulować wykonując dość mocne cięcie obsiewne.
Id=15803
1.Wykorzystanie lub inicjowanie odnowień pod kępami
04: Cięcie odsłaniające na gniazdach (B.B.)
Nasilenie cięć odsłaniających powinno być dostosowane do stanu i wymagań ekologicznych odnowień na gniazdach.
Id=15804
1.Cięcia odsłaniające nad kępami
05: Cięcia przygotowawcze na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Cięcia przygotowawcze powinny o co najmniej kilka lat wyprzedzać inicjowanie obsiewu na powierzchni międzygniazdowej. Nie są one potrzebne w dobrze pielęgnowanych drzewostanach. Wczesne wykonanie tych cięć jest szczególnie istotne, gdy na gniazdach występują starsze, spontaniczne odnowienia.
Id=15805
1.Cięcia przygotowawcze dla gatunku panującego
06: Inicjowanie odnowienia gatunku głównego - po wyrośnięciu gniazd (B.B.)
Inicjowanie odnowienia na powierzchni międzygniazdowej powinno nastąpić dopiero wtedy, gdy całe gniazda pokryte są gęstym odnowieniem o przeciętnej wysokości ponad 0.5 m, a nad nimi zachowana jest jeszcze rozrzedzona osłona górna.
Id=15806
1.Inicjowanie odnowienia na powierzchni międzygniazdowej
07: Cięcia obsiewne i usunięcie osłony znad gniazd (B.B.)
Cięcie obsiewne w roku obfitego urodzaju powinno zapewnić pełne pokrycie nalotami powierzchni międzygniazdowej. Można na tym etapie usunąć również resztę osłony znad gniazd, ponieważ dostarcza ja wciąż otaczający drzewostan. Tylko w przypadku niskich odnowień gatunków o dużej cienioznośności zabieg ten można opóźnić jeszcze o kilka lat.
Id=15807
1.Cięcie obsiewne
2.Odsłonięcie gniazd (zachowują osłonę boczną)
08: Powstanie nalotu gatunku głównego i czyszczenia na gniazdach (B.B.)
Ewentualne większe powierzchnie bez nalotów powinny być uzupełnione sztucznie. Zabiegi na gniazdach powinny kształtować stożkową strukturę wysokości oraz porządkować skład gatunkowy samosiewów.
Id=15808
1.Powstanie nalotów gatunku głównego
2.Pielęgnowanie starszych odnowień na gniazdach
09: Cięcia odsłaniające na powierzchni międzygniazdowej (B.B.)
Liczbę i intensywność nawrotów cięć odsłaniających dopasowuje się do wymagań odnawianego gatunku panującego.
Id=15809
1.Cięcie odsłaniające
10: Czyszczenia na gniazdach po cięciu odsłaniającym między nimi (B.B.)
Częste zabiegi na gniazdach powinny kształtować stożkową strukturę wysokości i linię styku odnowień różnych gatunków.
Id=15810
1.Stożkowaty przekrój gniazd (osłona boczna)
2.Pielęgnowanie linii styku
11: Cięcie uprzątające (B.B.)
Termin zdjęcia osłony na strefie zależy od wymagań gatunku odnawianego na powierzchni międzygniazdowej.
Id=15811
12: Uzupełnienia sztuczne (B.B.)
Grupowe domieszki innych gatunków wprowadza się na szlaki zrywkowe i inne miejsca nie pokryte dostatecznie gęstymi samosiewami gatunków głównych.
Id=15812
1.Uzupełnienia (m.in. na szlakach zrywkowych)
Pokaz: Schemat rębni stopniowej gniazdowej IVa - widok z boku
01: Rębnia stopniowa gniazdowa IVa - widok z boku (B.B.)
Id=15901
02: Drzewostany odnawiane rębnią IVa (B.B.)
Drzewostany złożone z różnej wielkości płatów kilku gatunków o dużej łatwości odnowienia naturalnego. Często w takich drzewostanach występują już kępy odnowień samosiewnych.
Id=15902
1.Zmieszane gatunki odnawiające się samosiewnie
03: Cięcia przygotowawcze (B.B.)
Cięcia przygotowawcze wykonuje się na co najmniej kilka lat przed rozpoczęciem odnowienia. Jednocześnie, w celu zminimalizowania ewentualnych uszkodzeń gleby i odnowień, powinna być zaplanowana sieć szlaków zrywkowych.
Id=15903
1.Cięcie przygotowawcze
04: Drzewostan po cięciu przygotowawczym (B.B.)
Wykonanie cięć przygotowaczych jest potrzebne zwłaszcza przy niewłaściwym stanie pokrywy naglebowej (utrudniającym kiełkowanie nasion drzew) albo występowaniu w drzewostanie składników o negatywnych cechach genetycznych. W zasadzie cele te można zrealizować podczas trzebieży późnych.
Id=15904
05: Inicjowanie obsiewu w ośrodkach odnowieniowych - cięcie brzegowe (B.B.)
Odnowienie inicjuje się tworząc luki dla gatunku wymagającego najdłuższego okresu odnowienia oraz poszerzając cięciami brzegowymi przerzedzenia nad istniejącymi płatami odnowień.
Id=15905
1.Inicjowanie ośrodków odnowieniowych
06: Powstanie pierwszych ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Ośrodki odnowieniowe powinny być rozproszone w obrębie strefy.
Id=15906
1.Ośrodki powinny być oddalone od siebie
07: Formowanie struktury pionowej odnowień za pomocą cięć odsłaniających (B.B.)
Dłuższy okres odnowienia wymaga ciągłego poszerzania istniejących płatów odnowień w celu zachowania właściwego zróżnicowania wysokości drzew (w formie stożków). Realizuje się to poprzez cięcia osłaniające nad płatami odnowień oraz cięcia brzegowe wokół nich.
Id=15907
1.Poszerzanie ośrodków odnowieniowych
08: Powstanie pierwszych stożków odnowieniowych (B.B.)
Skład gatunkowy odnowień w ośrodku, zwykle dość zróżnicowany, można regulować odpowiednio dozując światło w cięciach odsłaniających. Moga też być konieczne w tym celu dodatkowe zabiegi pielęgnacyjne.
Id=15908
1.Kępy odnowień przyjmują kształt stożka
09: Całkowite odsłonięcie pierwszych stożków odnowieniowych (B.B.)
Po wyjściu koron w uformowanych stożkach odnowieniowych ze strefy zagrożeń (ponad ok. 1.5 m), usuwa się całkowicie ich osłonę górną, pozostawiając objęty cięciami brzegowymi drzewostan na ich obrzeżach.
Id=15909
1.Odsłonięcie pierwszych ośrodków odnowieniowych
10: Drzewostan po odsłonięciu stożków odnowieniowych (B.B.)
Drzewostan pozostawiony pomiędzy gniazdami zapewnia odnowieniom pełną osłonę boczną przed wiatrem i przymrozkami adwekcyjnymi.
Id=15910
11: Poszerzanie istniejących i tworzenie nowych ośrodków odnowienia (B.B.)
Nowe ośrodki odnowieniowe tworzone są w niektórych miejscach pojawienia się samosiewów na powierzchni podokapowej. W późniejszych etapach odnowienia prawdopodobne jest pogorszenie stanu pokryw naglebowej, co może skłaniać do stosowania miejscowego przygotowania gleby pod obsiew.
Id=15911
1.Dalsze poszerzanie gniazd oraz inicjowanie nowych
12: Łączenie się grup i kęp odnowienia (B.B.)
Dalsze poszerzanie gniazd prowadzi w niektórych miejscach do ich łączenia. Obniżona stabilność pozostających 'firanek' drzewostanu zmusza jednak do skrócenia tego etapu odnowienia.
Id=15912
1.Łączenie się płatów odnowienia
13: Usuwanie resztek starodrzewu (B.B.)
Sukces tego etapu odnowienia zależy od bardzo dobrego przygotowania sieci szlaków zrywkowych oraz braku ekstremalnych zdarzeń pogodowych (zwłaszcza wiatrów).
Id=15913
1.Cięcia uprzątające
14: Uzupełnienia sztuczne (B.B.)
Fragmenty, gdzie odnowienie jeszcze się nie pojawiło, powinny być odnowione sztucznie. Jest to okazja na wzbogacenie składu gatunkowego drzewostanu.
Id=15914
1.Uzupełnienia sztuczne
Pokaz: Schemat rębni stopniowej gniazdowej IVa - widok z góry
01: Rębnia stopniowa gniazdowa IVa - widok z góry (B.B.)
Id=16301
02: Wielkość i kształt powierzchni manipulacyjnej (B.B.)
Ze względu na pewne ryzyko szkód w drzewostanie i odnowieniu w późniejszych etapach rębni IVa, powierzchnia jednoczesnych prac odnowieniowych musi być ograniczona i rzadko obejmuje cały drzewostan. Należy preferować wydłużony kształt odnawianych stref.
Id=16302
03: Wyznaczenie pasa ochronnego (B.B.)
Pas ochronny powinien osłaniać drzewostan od strony panujących wiatrów. W rębni IVa jego wyznaczenie jest konieczne ze względu na duże narażenie mocno rozluźnionego drzewostanu na szkody w końcowej fazie długiego okresu odnowienia.
Id=16303
1.Główny kierunek wiatru zależy od warunków lokalnych
2.Pas ochronny stabilnego drzewostanu od dowietrznej
04: Podział drzewostanu na strefy (B.B.)
Drzewostan dzieli się na strefy o szerokości 100-200 m. Ich szerokość zależy od zamierzonego tempa odnowienia. W mniejszych drzewostanach ośrodkami odnowieniowymi można objąć od razu całą powierzchnię.
Id=16304
1.Podział drzewostanu na cztery kolejno odnawiane strefy
2.Szerokość strefy zależy od założonego tempa odnowienia
3.Strefa objęta odnowieniem w pierwszej kolejności
05: Cięcie przygotowawcze (B.B.)
Cięcia przygotowawcze wykonuje się na co najmniej kilka lat przed rozpoczęciem odnowienia. Usuwa się drzewa osłabione, słabo przyrastające oraz niepożądane fenotypy (drzewa wadliwe). Na tym etapie pozostawia się drzewostan podrzędny.
Id=16305
1.Cięcia przygotowawcze: w części lub całym drzewostanie
06: Zaprojektowanie sieci szlaków zrywkowych (B.B.)
W celu zminimalizowania prawdopodobnych w tej rębni uszkodzeń gleby i odnowień, sieć szlaków zrywkowych powinna być zaplanowana z wyprzedzeniem.
Id=16306
1.Sieć szlaków zrywkowych
07: Zakładanie ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Ośrodkami odnowieniowymi obejmuje się całą strefę. Liczba i odstęp ośrodków zależy od przewidywanego tempa odnawiania strefy. Intensywność cięć nad ośrodkami powinna być dostosowana do wymagań świetlnych poszczególnych odnawianych gatunków.
Id=16307
1.Założenie ośrodków odnowienia w całej 1. strefie
2.Ośrodki zakłada się w oddaleniu od szlaków zrywkowych
3.Początkowo duże wzajemne odległości ośrodków
08: Formowanie stożków odnowieniowych (B.B.)
Silniejsze cięcia nad centralną częścią powstających płatów odnowień powinny doprowadzić do zróżnicowania wysokości drzew i utworzenia się struktury stożka.
Id=16308
1.Poszerzanie ośrodków odnowieniowych
09: Poszerzanie stożków odnowieniowych (B.B.)
Ze względu na wszechstronną osłonę boczną drzewostanu, poszerzanie ośrodków odbywa się początkowo koncentrycznie (tak samo na całym obwodzie). Do poszerzania stosuje się cięcia brzegowe.
Id=16309
1.Początkowo poszerza się cały obwód ośrodka
10: Zakładanie nowych ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Początkowa odległość ośrodków odnowieniowych powinna być dość duża, aby ograniczyć szkody w powstających odnowieniach podczas cięć i zrywki. W miarę poszerzania gniazd można zakładać nowe ośrodki pomiędzy istniejącymi, a przy zaawansowanym odnowieniu strefy - wchodzić z odnowieniem najbardziej cienioznośnych gatunków również na następną strefę.
Id=16310
1.Dalsze poszerzanie powstających stożków odnowienia
2.Nowe ośrodki między starszymi kępami
3.Inicjowanie odnowienia na kolejnej strefie
11: Dalsze poszerzanie ośrodków odnowieniowych (B.B.)
W późniejszych stadiach odnowienia, przy zanikającej osłonie gniazd, konieczne dalsze poszerzenia są wykonywane głównie w cieniu drzewostanu - po południowej stronie gniazd. Na północnych brzegach gniazd, gdzie odnowienie napotyka trudniejsze warunki, można zastosować podsadzenie gatunków zdolnych do złagodzenia powstającej ostrej linii styku.
Id=16311
1.Dalsze poszerzenia: głównie od południa (w cieniu)
2.Zachowanie stożka: podsadzenia domieszek od północy
12: Łączenie, poszerzanie i zakładanie nowych ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Prace odnowieniowe powinny być utrzymywane bez dłuższych przerw aż do momentu łączenia się sąsiadujących gniazd. Problemem rębni IVa są pozostające przy końcu okresu odnowienia wąskie firanki drzewostanu: zagrożone wiatrem, trudne do usunięcia bez powodowania strat w odnowieniu i nie zabezpieczające już gleby przed zachwaszczeniem. Na tym etapie często trzeba stosować sztuczne uzupełnienia.
Id=16312
1.Łączenie najstarszych gniazd
2.Dalsze poszerzanie ośrodków odnowienia
3.Inicjowanie nowych ośrodków w kolejnej strefie
Pokaz: Schemat rębni stopniowej gniazdowo-smugowej IVb - widok z boku
01: Rębnia stopniowa gniazdowo-smugowa IVb - widok z boku (B.B.)
Id=16001
02: Drzewostany odnawiane rębnią IVb (B.B.)
Drzewostany złożone z różnej wielkości płatów kilku gatunków o dużej łatwości odnowienia naturalnego (buka i jodły), w których pragniemy zwiększyć udział świerka. Często w takich drzewostanach występują już kępy odnowień samosiewnych.
Id=16002
1.Drzewostan z udziałem buka, jodły i swierka
03: Podział kompleksów starodrzewu na ostępy (B.B.)
Cięciami należy obejmować ostępy o szerokości nie większej niż ok. 300 m. Ich brzegi powinny być właściwie uodpornione na działanie wiatru.
Id=16003
04: Ustalenie kierunku cięć (B.B.)
Cięcia powinny postępować przeciwnie do kierunku panujących wiatrów. W górach ten kierunek może zależeć od lokalnej konfiguracji terenu. Gdy wiatru można spodziewać się od szczytu, to z cięciami trzeba posuwać się wzdłuż warstwic. Ze względu na konieczność zapewnienia świerkowi odpowiednich warunków po odsłonięciu, najkorzystniejszy jest (z wyjątkiem wyższych położeń górskich) kierunek na południe.
Id=16004
1.Zalecany kierunek cięć
05: Tworzenie ośrodków odnowieniowych jodły i buka (B.B.)
Odnowienie odbywa się na strefie o szerokości kilkudziesięciu metrów. W miejscach zwartego występowania jodły lub buka zakłada się ośrodki odnowieniowe za pomocą cięć częściowych, obejmujących większe fragmenty płatów tych gatunków. Ośrodków tych później już się nie poszerza.
Id=16005
1.Zakłądanie ośrodków odnowieniowych w I strefie
06: Zastosowanie ruchomej strefy odnowienia (B.B.)
Ośrodki odnowieniowe dla jodły mogą być inicjowane w większej niż dla buka odległości od brzegu drzewostanu. W ten sposób strefa odnowienia przesuwa się dalej, a jednocześnie na jej drugim końcu odnawia się naturalnie świerka na brzegu usuwanego stopniowo drzewostanu.
Id=16006
1.Ośrodki dla jodły zakłada się głębiej w drzewostanie
07: Wydłużenie strefy w głąb drzewostanu (B.B.)
Id=16007
1.Stopniowe poszerzanie strefy objętej odnowieniem
08: Cięcie obsiewne (brzegowe, częściowe) na smudze 1. w roku nasiennym świerka (B.B.)
Świerk odnawiany jest cięciami częściowymi pod drzewostanem na smudze brzeżnej (wewnętrznej). Jako uzupełnienie wykorzystuje się późniejszy obsiew boczny na odsłoniętej już, przylegającej do drzewostanu smudze zewnętrznej.
Id=16008
1.Cięcie częściowe na smudze wewnętrznej
09: Powstanie i rozwój odnowienia świerka na smudze 1. (B.B.)
Świerk obsiewa się w wolnych miejscach między kępami innych gatunków.
Id=16009
1.Samosiew świerka między płatami jodły i buka
10: Cięcie uprzątające (brzegowe) na smudze 1. i obsiewne na smudze 2. (B.B.)
Cięcia odsłaniające mogą mieć znaczną intensywność, o ile odpowiednio usytuowany względem stron świata brzeg drzewostanu będzie w dalszym ciągu zabezpieczać odsłonięte odnowienia świerkowe. Szybkie odsłonięcie daje świerkowi dodatkową przewagę nad rozproszonymi odnowieniami innych gatunków.
Id=16010
1.Cięcie uprzątające na I smudze
2.Cięcie obsiewne na kolejnej smudze
11: Powstanie i rozwój odnowienia świerka na smudze 2. (B.B.)
Id=16011
1.Kolejna strefa z nalotami świerka
12: Cięcie uprzątające (brzegowe) na smudze 2. i obsiewne na smudze 3. (B.B.)
Postęp cięć wynosi ok. 60 m na dziesięciolecie.
Id=16012
1.Dalsze cięcia uprzątające i obsiewne
13: Struktura ostępu w zaawansowanej fazie odnowienia (B.B.)
W wyniku stosowania rębni IVb w ostępie występują następujące po sobie wydłużone powierzchnie w różnych stadiach rozwoju: młodniki, uprawy odsłonięte, uprawy podokapowe oraz starodrzew.
Id=16013
Pokaz: Schemat rębni stopniowej gniazdowo-smugowej IVb - widok z góry
01: Rębnia stopniowa gniazdowo-smugowa IVb - widok z góry (B.B.)
Id=16401
02: Podział na ostępy i organizacja cięć (B.B.)
Szerokość samodzielnej powierzchni drzewostanów objętej odnowieniem (ostępu) w rębni IVb wynosi 200-300 m. Dowietrzny brzeg takiego ostępu powinien być uodporniony na działanie wiatru.
Id=16402
1.Lokalnie dominujący kierunek wiatrów
2.Brzeg dowietrzny: zasłonięty lub uodporniony
3.Kierunek postępu cięć w ostępie: 'pod wiatr'
03: Wyprzedzające odnowienie na strefie gatunków wymagających osłony (B.B.)
Gniazda dla gatunków wymagających ochrony (jodły, buka) zakłada się cięciami częściowymi na początkowo dość wąskiej strefie. Gniazda mogą być dość duże, ponieważ nie przewiduje się ich poszerzania. Należy wykorzystywać do dalszej hodowli również napotkane kępy starszych, powstałych samorzutnie odnowień, po uporządkowaniu i ewentualnym poszerzeniu cięciem brzegowym.
Id=16403
1.I strefa dość dużych, ale nie poszerzanych już gniazd
04: Zwiększanie szerokości strefy (B.B.)
Strefa jest poszerzana w głąb drzewostanu w kolejnych latach nasiennych odnawianych gatunków. Najdalej mogą sięgać gniazda dla gatunku najbardziej cieniowytrzymałego.
Id=16404
1.Powiększenie szerokości strefy w głąb drzewostanu
05: Cięcie obsiewne (częściowe) na smudze (B.B.)
Gatunek o większych wymaganiach świetlnych odnawia się za pomocą cięć częściowych na smudze przy odwietrznym brzegu drzewostanu.
Id=16405
1.Cięcia częściowe na smudze (np. dla świerka)
06: Zakładanie nowych ośrodków odnownieniowych (B.B.)
Jednocześnie z odnawianiem skraju drzewostanu, postępują dalsze cięcia w jego głębi. W ten sposób strefa objęta odnowieniem staje się ruchoma.
Id=16406
1.Dalsze poszerzenie strefy z gniazdami
07: Cięcie uprzątające na smudze 1. (B.B.)
Odsłonięcie odnowień może być dość szybkie, ponieważ dalej będą korzystać z osłony bocznej drzewostanu. Jeżeli obsiew górny okazał się mało skuteczny, to należy odłożyć uprzątnięcie na okres po kolejnym roku nasiennym.
Id=16407
1.Odsłonięcie starszych odnowień cięciem zupełnym
08: Cięcie obsiewne na smudze 2. (B.B.)
Cięcie obsiewne na kolejnej smudze o szerokości ok. 30 m można wykonać jednocześnie z uprzątnięciem drzewostanu na poprzedniej smudze.
Id=16408
1.Cięcie częściowe na nowym skraju drzewostanu
2.Wielogatunkowy młodnik
09: Nowe ośrodki odnowieniowe (B.B.)
Cykl cięć na gniazdach i smugach jest powtarzany, a strefa odnowienia przesuwa się dalej w drzewostan w tempie ok. 60-80 m na dziesięciolecie.
Id=16409
1.Dalsze poszerzenie strefy wyprzedzającego odnowienia
10: Cięcie uprzątające na smudze 2. (B.B.)
Id=16410
1.Cięcie uprzątające
2.Pielęgnowanie podrostów
11: Cięcie obsiewne na smudze 3. (B.B.)
Id=16411
1.Cięcie częściowe
12: Kolejne ośrodki odnowieniowe (B.B.)
Id=16412
1.Dalsze poszerzenie strefy wyprzedzającego odnowienia
13: Cięcie uprzątające na smudze 3. (B.B.)
Okres odnowienia całego drzewostanu (ostępu) może wynosić od 30 do nawet 50 lat.
Id=16413
1.Cięcie uprzątające
Pokaz: Schemat rębni stopniowej brzegowo-smugowej IVc - widok z boku
01: Rębnia stopniowa brzegowo-smugowa IVc - widok z boku (B.B.)
Id=16201
02: Drzewostany odnawiane rębnią IVc (B.B.)
Drzewostan świerkowy lub z przewagą świerka. Rębnia wykorzystuje zdolność świerka do odnowienia na brzegu drzewostanu.
Id=16202
1.Drzewostan świerkowy lub z przewagą świerka
03: Podział starodrzewów na ostępy (B.B.)
Cięciami należy obejmować ostępy o szerokości nie większej niż ok. 300 m. Ich brzegi powinny być właściwie uodpornione na działanie wiatru.
Id=16203
04: Ustalenie kierunku cięć (B.B.)
Ze względu na konieczność zapewnienia świerkowi odpowiednich warunków po odsłonięciu, najkorzystniejszy jest kierunek na południe. W przypadku jednoczesnego odnawiania zboczy o różnej wystawie, lokalne kierunki cięć należy stosować do układu zboczy i kierunku niebezpiecznych wiatrów.
Id=16204
1.Najkorzystniejszy dla świerka kierunek cięć
05: Cięcia brzegowe na smudze przy północnej ścianie drzewostanu (B.B.)
Cięcie brzegowe stwarza dobre warunki dla obsiewu świerka, zapewniając jednocześnie dostęp światła rozproszonego i utrzymanie wysokiej wilgotności powietrza. Z wyjątkiem wyższych położeń górskich, świerk nie wymaga korzystnych warunków cieplnych.
Id=16205
1.Cięcie brzegowe
06: Powstanie odnowienia (B.B.)
Odnowienie powstaje już pod drzewostanem, na smudze wewnętrznej. Ewentualne samosiewy w głębi drzewostanu nie są specjalnie uwalniane.
Id=16206
1.Odnowienie powstające na smudze wewnętrznej
07: Dalsze cięcia brzegowe (B.B.)
Kolejne cięcia brzegowe wykonuje się w nawrotach 3-5 lat, obejmując nimi jednorazowo smugę wewnętrzną. Szerokość tej smugi zależy od obfitości obsiewu nasion oraz ewentuanego występowania większych grup samosiewów innych gatunków - wynosi od 15 do 60 m (średnio 30 m).
Id=16207
1.Kolejne cięcie brzegowe
08: Rozwój odnowienia (B.B.)
Najstarsze odnowienia wzrastają już tylko pod osłoną boczną. Na tym etapie można uzupełniać uprawę grupowymi domieszkami gatunków światłożądnych.
Id=16208
1.Poszerzająca się strefa odnowień
09: Kolejne cięcie brzegowe (B.B.)
Postęp cięć wynosi do 45 m na dziesięciolecie.
Id=16209
1.Dalsze cięcia brzegowe
10: Rozwój odnowienia w zróżnicowanych warunkach świetlnych (B.B.)
Warunki świetlne zmieniają się stopniowo na kolejnych dziesiątkach metrów - od ciemnego wnętrza drzewostanu aż do fragmentów uprawy pozbawionych osłony bocznej ściany drzewostanu.
Id=16210
1.Możliwość uzupełnień na smudze zewnętrznej
11: Kolejne cięcie brzegowe (B.B.)
Całkowity okres odnowienia w ostępie wynosi co najmniej 50 lat.
Id=16211
1.
12: Dalszy rozwój odnowienia (B.B.)
Starsze fragmenty odsłoniętych odnowień wymagają pielęgnacji, polegającej na normowaniu zagęszczenia oraz pielęgnacji linii styku domieszek.
Id=16212
1.Pielęgnowanie starszych odnowień
Pokaz: Schemat rębni stopniowej brzegowo-smugowej IVc - widok z góry
01: Rębnia stopniowa brzegowo-smugowa IVc - widok z góry (B.B.)
Id=16501
02: Podział kompleksu starodrzewów na ostępy (B.B.)
Szerokość samodzielnej powierzchni drzewostanów objętej odnowieniem (jednego szeregu cięć) w rębni IVc wynosi 150-200 m (maksymalnie 300 m).
Id=16502
03: Ustalenie kierunku cięć (B.B.)
Kierunek cięć musi zapewniać osłonę odnowień przed wysuszającym efektem bezpośredniego nasłonecznienia oraz przed wiatrem. Najkorzystniejsze dla odnowień świerka jest posuwanie się z cięciami z północy na południe. Kierunek cięć może być zmienny przy urozmaiconej rzeźbie terenu.
Id=16503
1.Kierunek największej operacji słonecznej
2.Kierunek cięć zapewniający dobrą osłonę odnowieniom
04: Wyznaczenie szlaków zrywkowych (B.B.)
Zrywka odbywa się w głąb drzewostanu. Przy zmiennych kierunkach cięć kłopotliwe może być zachowanie opadającego przebiegu szlaków.
Id=16504
1.Szlaki zrywkowe do wnętrza drzewostanu
05: Cięcie brzegowe 1. (B.B.)
W rębni IVc wykonuje się głównie cięcia brzegowe. Jednorazowym cięciem obejmuje się smugę o szerokości ok. 30 m. W zależności od urodzaju nasion i sytuacji terenowej, szerokość ta może się zmieniać (15-60 m)
Id=16505
1.Cięcie brzegowe na smudze
2.Szersza smuga: łatwiejszy teren lub większy urodzaj
06: Cięcie brzegowe 2. (B.B.)
Cięcia na tej samej smudze wykonuje się w kilku nawrotach, co 3-5 lat, jednocześnie rozpoczynając cięcia na kolejnej smudze.
Id=16506
1.Cięcie brzegowe na kolejnej smudze
2.Kolejne cięcie brzegowe i/lub częściowe
07: Cięcie brzegowe 3. (B.B.)
Postęp cięć w rębni IVc jest bardzo powolny: 30-45 m na dziesięciolecie. Odnowienia są całkowicie odsłaniane już po kilkunastu latach, ale pozostają jeszcze pod osłoną boczną, która zapewnia odpowiednią dla nich wilgotność powietrza i gleby. Mniej korzystne warunki cieplne nie są przeszkodą dla rozwoju świerka - gatunku panującego w odnowieniu.
Id=16507
1.Dalszy postęp cięć brzegowych
2.Odsłonięte odnowienia pod osłoną boczną
Pokaz: Schemat rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej IVd
01: Rębnia stopniowa udoskonalona IVd (B.B.)
Id=16601
02: Drzewostany, w których można zastosować rębnię IVd (B.B.)
Rębnia IVd pozwala na odnowienie praktycznie każdego drzewostanu (litego, mieszanego, jedno- lub wielogeneracyjnego). Może znaleźć zastosowanie na wszystkich siedliskach gór i pogórza - zwłaszcza tam, gdzie występują drzewostany mieszane z większym udziałem jodły. Modyfikacje tej rębni można stosować w nizinnych drzewostanach z dębem i innymi gatunkami o większych wymaganiach świetlnych.
Id=16602
1.Drzewostan lity lub mieszany, jedno-/wielogeneracyjny
2.Strefą odnowienia można objąć cały drzewostan
03: Cięcie przygotowawcze (B.B.)
Cięcia przygotowawcze w rębni IVd służą przygotowaniu wybranych, najlepszych składników drzewostanu do wykazania przyrostu z prześwietlenia. Usuwa się drzewa osłabione, słabo przyrastające oraz wadliwe. Poczatkowo pozostawia się drzewostan podrzędny jako narzędzie osłony gleby i regulacji momentu inicjalizacji odnowień w wybranych miejscach.
Id=16603
1.Cięcia przygotowawcze w całym drzewostanie
2.Droga stokowa na zboczu wzniesienia
3.Droga dolinowa przy rzece
04: Określenie granic transportu (B.B.)
Granice transportu wyznacza się dla ułatwienia organizacji zrywki i ograniczenia strat w odnowieniu. Są to miejsca inicjowania odnowienia, najbardziej odległe od dostępnych szlaków wywozowych. Po odnowieniu tych fragmentów drzewostanu, nie będą już objęte zasięgiem dalszych operacji zrywkowych.
Id=16604
1.Granica w najbardziej odległej części drzewostanu
2.Granica przy drodze stokowej
3.Granica przy grzbiecie lub szczycie górskim
4.Granica przy enklawie gruntów innej własności
05: Wyznaczenie szlaków zrywkowych (B.B.)
Ze względu na zmienność przestrzenną i bardzo długi okres odnowienia, bardzo istotne dla sukcesu rębni IVd jest wyznaczenie stałych szlaków zrywkowych jeszcze przed rozpoczęciem cięć odnowieniowych.
Id=16605
1.Gęsta, wcześnie założona sieć stałych szlaków
06: Zakładanie ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Ośrodki odnowieniowe zakłada się początkowo na granicach transportu. Można wykorzystywać (odsłaniać) juz istniejące odnowienia. Moment, rodzaj i intensywność cięć powinny być dostosowane do lat nasiennych i wymagań ekologicznych poszczególnych odnawianych gatunków.
Id=16606
1.Inicjowanie odnowień przy granicach transportu
07: Poszerzanie i zakładanie nowych ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Pierwotne ośrodki odnowieniowe powinny być stopniowo odsłaniane oraz poszerzane - początkowo koncentrycznie - za pomocą cięć brzegowych, częściowych lub nawet zupełnych.
Id=16607
1.Poszerzanie ośrodków i inicjowanie nowych
08: Dalsze poszerzanie i zakładanie nowych ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Razem z ciągłym poszerzaniem istniejących ośrodków zakłada się nowe - pomiędzy nimi lub dalej przed frontem cięć.
Id=16608
1.Ruchomy front cięć
2.Nowe ośrodki odnowienia przed frontem cięć
09: Łączenie, poszerzanie i zakładanie ośrodków odnowieniowych (B.B.)
Wybór kierunków łączenia ośrodków powinien uwzględniać możliwość bezkolizyjnej zrywki drzew z usuwanych 'firanek'. Czasami można usuwać wszystkie drzewa z niewielkich pozostających fragmentów starodrzewu i wykorzystywać powstające małe zręby do wprowadzania domieszek gatunków światłożądnych.
Id=16609
1.Zachowanie możliwości zrywki z miejsc nie odnowionych
2.Mały zrąb
10: Struktura drzewostanu zagospodarowanego rębnią IVd (B.B.)
Prace odnowieniowe w rębni IVd mogą obejmować całe wyróżniające się jednostki przestrzenne (np. oddziały lub ich znaczne części), utrzymując zróżnicowanie wiekowe oraz gatunkowe tworzących je drzewostanów. Poszczególne domieszki występują obok siebie w zmieszaniu grupowym lub kępowym, a budowa pionowa drzewostanu jest (przynajmniej czasowo) bardzo urozmaicona.
Id=16610
1.Efekt: zróżnicowane wiekowo kępy różnych gatunków
Pokaz: Schemat rębni zupełnej pasowej Ib
01: Rębnia zupełna pasowa Ib (B.B.)
Id=15101
02: Sprawdzenie ściany ochronnej (B.B.)
Układ przestrzenny zrębów w rębniach zupełnych projektuje się osobno w każdym ostępie. Brzegi ostępu powinny mieć strukturę zapewniającą wyższą odporność na działanie zewnętrznych czynników klimatycznych - głównie wiatrów. Brzegi od strony panujących wiatrów (ściany ochronne) użytkuje się po zakończeniu odnowienia w całym ostępie.
Id=15102
1.Ściana ochronna drzewostanu
03: Sprawdzenie obecności obiektów o dużej wartości przyrodniczej (B.B.)
Z cięć rębnych warto wyłączyć drzewa charakteryzujące się cechami nie spotykanymi w pobliskich drzewostanach. Mogą to być rzadkie gatunki domieszkowe (również introdukowane lub poza granicą zasięgu) lub drzewa stanowiące miejsca lęgowe rzadkich ptaków lub ssaków. Dotyczy to też drzew o niezwykłych kształtach oraz drzew - świadków wydarzeń historycznych lub religijnych, zwłaszcza gdy są łatwo dostępne dla publiczności.
Id=15103
1.Domieszka biocenotyczna
2.Drzewo dziuplaste
04: Sprawdzenie występowania wartościowych płatów odnowień (B.B.)
W skład przyszłej uprawy można włączyć podokapowe odnowienia samosiewne, o ile pozwala na to ich forma zmieszania (kilkuarowe grupy lub większe kępy), a skład gatunkowy jest odpowiedni dla warunków środowiska na uprawie (siedliska i mikroklimatu).
Id=15104
1.Wartościowe odnowienia samosiewne
05: Wybór kierunku cięć na kolejnych pasach (B.B.)
Kierunek posuwania się z kolejnymi pasami zrębowymi powinien zapewniać osłonę wysokopiennego brzegu zrębu przed uporczywym działaniem wiatrów. Dla większości obszarów nizinnych i wyżynnych oznacza to zakładanie zrębów od kierunku wschodniego lub północno-wschodniego. Ze względu na skrajnie niekorzystne warunki mikroklimatyczne nie należy zakładać zrębów od strony południowej.
Id=15105
1.Brzeg ostępu uodporniony na wiatr
2.Kierunek cięć 'pod wiatr'
06: Cięcie zupełne na I pasie (B.B.)
Szerokość pasa nie powinna przekraczać podwójnej wysokości drzewostanu, tj. od 40 do 60 m. Brzeg drzewostanu powinien przebiegać wzdłuż linii falistej, z ewentualnymi zatokami wypełnionymi gatunkami bardziej wrażliwymi, pochodzącymi z sadzenia lub samosiewu pod okapem.
Id=15106
1.Cięcie zupełne na pasie zrębowym
07: Wariant: pozostawienie nasienników (B.B.)
Nasienniki zwiększają skuteczność obsiewu sosny na zrębach. Pozostawia się je w ilości 20-40 sztuk / ha. Mogą być rozmieszczone równomiernie albo - w celu ułatwienia ścinki i zrywki - wzdłuż zewnętrznego brzegu uprawy lub w kępach. Nasienniki usuwa się w 2 lub 3 roku od założenia zrębu.
Id=15107
1.Wykorzystanie obsiewu z pozostawionych nasienników
08: Odnowienie I pasa (B.B.)
Stosuje się przeważnie odnowienie sztuczne sadzeniem. Przy dostatecznej liczbie zebranych nasion można też stosować siew w bruzdach. Przy wyborze miejsc pod gatunki domieszkowe należy uwzględnić warunki siedliskowe oraz ochronne oddziaływanie sąsiadującego drzewostanu.
Id=15108
1.Sadzenie uprawy wielogatunkowej
09: Cięcie zupełne na II pasie (B.B.)
Cięcie na kolejnym pasie powinno być opóźnione na tyle, aby założona wcześniej uprawa usamodzielniła się i nie ucierpiała od pogorszonych przez kolejny zrąb warunków mikroklimatycznych. Odpowiada to ok. 4-5-letniemu nawrotowi cięć. Następny pas można założyć dopiero wtedy, gdy istniejąca uprawa nie wymaga już dalszych poprawek czy uzupełnień.
Id=15109
1.Wyrośnięta uprawa
2.Cięcie i odnowienie na kolejnym pasie
10: Cięcie zupełne na III pasie (B.B.)
Szerokie pasy i krótki nawrót cięć umożliwiają szybkie posuwanie się ze zrębami i zakończenie odnowienia drzewostanów w ostępie.
Id=15110
1.Szybki postęp cięć
11: Pozostawienie kęp starodrzewia (B.B.)
Kępy starodrzewu powinny mieć wielkość co najmniej kilku arów i być odległe jedna od drugiej nie dalej niż 100 m. Lokalizacja kęp powinna być określona już na kilka lat przed wykonaniem zrębu, kiedy to należy mocno rozluźnić zwarcie koron na ich obrzeżach. Kępa powinna mieć rozwinięte dolne piętro lub przynajmniej podszyt, które powinny nienaruszone przetrwać okres prac zrębowych. Należy unikać pozostawiania starych drzew poza takimi kępami.
Id=15111
1.Przygotowana do odsłonięcia kępa starodrzewu
12: Cięcie zupełne na ostatnim pasie (B.B.)
Jeżeli koniec ostępu nie jest brzegiem całego kompleksu leśnego, to na pasie ochronnym można wykonać ostatnie cięcie zupełne. W przeciwnym razie pas ten powinien być pozostawiony i objęty specjalnym traktowaniem.
Id=15112
1.Brzeg kompleksu nie podlega cięciom zupełnym
Pokaz: Schemat rębni zupełnej smugowej Ic
01: Rębnia zupełna smugowa Ic (B.B.)
Id=15201
02: Drzewostany odnawiane rębnią Ic (B.B.)
W rębni zupełnej smugowej odnawiamy drzewostany, dla których użycie szerszego pasa zrębowego mógłoby spowodować pogorszenie mikroklimatu (np. wysuszanie) lub skuteczności obsiewu bocznego (np. wskutek zachwaszczenia), albo też zwiększenie ryzyka podtopienia powierzchni po usunięciu drzewostanu. W praktyce dość często wykorzystuje się tą rębnię do odnowienia drzewostanów świerkowych.
Id=15202
1.Gleba podatna na podtopienie lub zachwaszczenie
03: Określenie kierunku cięć (B.B.)
Kierunek posuwania się z kolejnymi pasami zrębowymi powinien zapewniać osłonę wysokopiennego brzegu zrębu przed uporczywym działaniem wiatrów. Dla większości obszarów nizinnych i wyżynnych oznacza to zakładanie zrębów od kierunku wschodniego lub północno-wschodniego. Ze względu na skrajnie niekorzystne warunki mikroklimatyczne nie należy zakładać zrębów od strony południowej.
Id=15203
1.Ściana ochronna drzewostanu
2.Kierunek cięć
04: Wycięcie i obsiew pierwszej smugi (B.B.)
Użycie wąskich smug zamiast pasów ułatwia wykorzystanie samosiewu, natomiast związany z tym wolniejszy postęp cięć zmusza do zakładania wrębu (lub - rzadko - dwóch wrębów) w powierzchniowo większych drzewostanach.
Id=15204
1.Wycięcie wąskich smug
2.Odstęp wrębów - co najmniej dwukrotność ich szerokości
3.Zaleca się wykorzystanie obsiewu bocznego
05: Uzupełnienia na pierwszej smudze (B.B.)
Ponieważ do obsiewu w tej rębni można wykorzystać w praktyce tylko 1-2 lata, niekoniecznie trafiając w obfity rok nasienny, należy przewidzieć uzupełnienia gatunkami domieszkowymi. Zależnie od cech użytych gatunków, ich sadzonki można wprowadzać jednostkowo (po kilka sztuk) lub w większych płatach - w miejscach o słabym pokrywaniu nalotami.
Id=15205
1.Naloty uzupełnione domieszkami z sadzenia
06: Wycięcie i obsiew drugiej smugi (B.B.)
W zależności od skuteczności obsiewu i uzupełnień, nawrót cięć w rębni zupełnej smugowej wynosi 5 lub więcej lat. Po ocenie definitywnej można odczekać 1-2 lata na odpowiedni urodzaj nasion gatunku głównego.
Id=15206
1.Obsiew kolejnej smugi w roku nasiennym
2.Uprawa w wieku ok. 5-6 lat
07: Uzupełnienia na drugiej smudze (B.B.)
Id=15207
1.Uzupełnienia grupami lub kępami gatunków domieszkowych
08: Pielęgnacja upraw i młodników (B.B.)
Odnowienia samosiewne zwykle pojawiają się w dużym zagęszczeniu. Wymagają wczesnego i częstego pielęgnowania w celu uniknięcia ich nadmiernej smukłości oraz ograniczenia konkurencji ze strony gatunków lekkonasiennych.
Id=15208
1.Pielęgnacja w ok. 10 -letnim przegęszczonym młodniku
09: Wycięcie i obsiew trzeciej smugi (B.B.)
Id=15209
1.Wycięcie i obsiew kolejnych smug
10: Uzupełnienia na trzeciej smudze i pielęgnacja młodników (B.B.)
Id=15210
1.Uzupełnienia gatunkami domieszkowymi
2.Pielęgnacja młodników
11: Wycięcie i odnowienie ostatniej smugi (B.B.)
Ściana ochronna w drzewostanach z przewagą świerka nie musi być zbyt zwarta, aby wnikający wiatr mógł wytracać w niej swoją energię, a wychodzące spod koron prądy powietrza łagodziły turbulencje powstające wokół ostro sterczących wierzchołków.
Id=15211
1.Ściana ochronna odnawiana jako ostatnia w ostępie
